Dilim Regresyon Yöntemiyle Türkiye'de Hanehalkı Tasarruf Eğilimi Araştırması

Öz Hanehalkının gelirinin tüketim ile tasarruf arasındaki bölüşümü ülke ekonomisini etkileyen önemli bir ekonomik karardır. Günümüzde, tüketicilerin seçimlerinin dinamik olması ve sosyo-ekonomik faktörlerde meydana gelebilecek değişiklikler, tüketim ve tasarruf kararını önemli ölçüde etkilemekte, ülke ekonomisi üzerinde önemli dışsallıklar oluşturmaktadır. Hanelerin tüketim ile tasarruf arasındaki tercihleri ve bu davranışları etkileyen nedenler gelir grupları için farklı sonuçlar vermektedir. Çalışmanın amacı Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK)’in yapmış olduğu 2003-2013 yılları Hanehalkı Bütçe Anketi(HBA) veri seti kullanılarak, Türkiye’de hanehalkı tasarruf eğilimini araştırmaktır. Ekonometrik yöntem olarak Dilim Regresyon tekniği kullanılmış olup, düşük, orta ve yüksek gelirli hanehalkı tasarruf eğilimleri farklı dilimler üzerinden incelenmiş ve her dilim tahmini için sağlanmış olan farklı parametre sonuçlarının farklı etkilere sahip olduğu görülmüştür. Ekonometrik analiz sonuçlarına göre sağlık güvencesi olan yüksek eğitimli ebeveynler, servet unsurları gibi değişkenler incelendiğinde ihtiyat kaygısı taşımayan ailelerde pozitif tasarruf görülmezken, geçimlik düzeyin üzerinde olan ve geleceğe yönelik güvencesi olmayan ailelerde ihtiyat amaçlı pozitif tasarruf eğilimi görülmüştür. Dikkat çekici bir özellik de yaş değişkeninde bulunmuştur. Bireyler yaşlılık dönemlerinde de ister ihtiyati kaygıyla ister miras bırakma güdüsüyle olsun tasarruf yapmaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hanehalkı Tasarrufu, Dilim Regresyon, İhtiyati Tasarruf

Household Savings Tendency Research in Turkey with Quantile Regresyon Methods

PDF

___

Aktaş, A., Güner, D., Gürsel, S. ve Uysal, K.G.(2010), Structural Determinants of Household Savings in Turkey: 2002-2008, Prepared for the World Bank. Bahçesehir University Centre for Economic and Social Research (BETAM), Working Paper No: 7.
Altındağ, İ.(2010), Dilim Regresyon ve Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ando, A. ve Modigliani, F.(1963), The ‘Life Cycle’ Hypothesis of Saving: Aggregate Implications and Tests, The American Economic Review. 53(1). 55-84.
Barrodale, I. ve Roberts, F.D.(1973), An Improved Algorithm for Discrete 1 Linear Approximation. SIAM Journal on Numerical Analysis. 10(5). 839- 848.
Berry, S., Williams, R. ve Waldron, M.(2009), Household Saving. Bank of England Quarterly Bulletin Q3.
Bezrukovs, D.(2013), The Role Housing in Wealth Inequality in Eurozone Countries”. European Central Bank Conference: Household Finances andConsumption..http://www.ecb.europa.eu/events/pdf/conferences/1310 17/papers/Session_6_Bezruk.df (10.02.2016).
Bhandari, R., Dhakal, D., Pradhan, G. ve Upadhyaya, K.P. (2007), Determinants of Private Saving in South Asia. South Asia Economic Journal.8(2). 205- 217.
Buchinsky, M.(1991), The Theory and Practice of Quantile Regression. Harvard University. ProQuest Dissertations and Theses: Theses(PQDT) pg.n/a. Buchinsky, M.(1998), Recent Advances in Quantile Regression Models: A Practical Guideline for Empirical Research, The Journal of Human Resources.33(1):88-126.
Buhai, I.S.(2004), Quantile Regression: Overview and Selected Applications, Unpublished Manuscript. Tinbergan Institute and Erasmus University.
Butelmann, A. ve Gallego, F.(2000), Household Saving in Chile: Microeconomic Evidence. Central Bank of Chile Working Papers. 3(1): ss. 5-24.
Burney, N.A. ve Khan, A.H.(1992), Socio-economic Characteristics and Household Savings: An Analysis of the Households' Saving Behaviour in Pakistan. The Pakistan Development Review. ss. 31-48.
Cameron, A.C. ve Trivedi, P.K.(2005), Micro Econometrics, Methods and Applications, United Kingdam: Cambridge University Press.
Ceritoğlu, E.(2013), The Impact of Labour Income Risk on Household Saving Decisions in Turkey, Review of Economics of the Household. Vol.11. No:1. ss.109-129.
Chamon, M. ve Prasad, E.(2008), Why are Saving Rates of Urban Households in China rising?. (No. w14546).
Chen, C.L.(2005), An Introduction to Quantile Regression and the Quantreg Procedure, Statistics and Data Analysis, SUGI 30 SAS Institute Inc. Cary. NC:213-230.
Chhoedup, T.(2013), Analyzing Household Saving Determinants in Bhutan, International Journal Of Humanities and Management Sciences. (IJHMS).1(2):179-183.
Cilasun, S.M. ve Kırdar, M.G.(2009), Türkiye'de Hanehalklarının Gelir, Tüketim ve Tasarruf Davranışlarının Yatay Kesitlerle Bir Analizi, İktisat İşletme ve Finans. Sayı 24 (280). ss. 9-46.
Çolak, Ö.F. ve Öztürkler, H.(2012), Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf Eğiliminde Değişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi, Bankacılar Dergisi. ss. 82: 3-44.
Duesenberry, J.S.(1949), Income, Saving, and the Theory of Consumer Behavior. Düzgün, R.(2009), Türkiye’de Özel Tasarrufun Belirleyicileri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (32).ss. 173-189.
Erkiletlioğlu, H., Gül, E., Göksun, Ş.A. ve Çevik, B.(2011), Türkiye’de Tasarruf Eğilimi, Türkiye İş Bankası A.Ş. İktisadi Araştırmalar Bölümü. ss.1-39.
Fridman, M.(1957), Introduction to A Theory of the Consumption Function, In A Theory of the Consumption Function, Princeton University Press. (ss. 1-6).
Hamarat, B. ve Özen, E.(2015), Türkiye’de Tasarruf Tercihlerini Etkileyen Değişkenlerin Kanonik Korelasyon Analizi ile Belirlenmesi, Journal of Life Economicus. 2 (1). ss. 47-74.
Hevia, C.(2010), Saving in Turkey: An International Comparison, Background Study for the CEM. Ankara: World Bank. Macroeconomics and GrowthDRG. Karagöl, E.T. ve Özcan, B.(2014), Sürdürülebilir Büyüme İçin Tasarruf, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları. 92. ss. 1-28.
Keynes, J.M.(1936), The General Theory of Employment, Interest and Money, (London, 1936).
Koenker, R.(2005), Quantile Regression, London Cambridge Univ.Press.
Koenker, R. ve Bassett, G.(1978), Regression Quantils, Econometrica. 46(1). ss. 33-50.
Koenker, R. ve Bassett, G.(1982), Robust Tests for Heteroscedasticity Based on Regression Quantiles, Econometrica: Journal of the Econometric Society. ss. 43-61.
Koenker, R.W. ve D’orey, V. (1987), Algorithm AS 229: Computing Regression Quantiles, Journal of the Royal Statistical Society. Series C (Applied Statistics). Vol. 36. No.3. ss.383-393.
Koenker, R.W. ve Hallock, K.F.(2001), Quantile Regression an Introduction, Journal of Economic Perspectives. 15.4. ss. 43-56.
Koenker, R. ve D'orey, V. (1993), Computing Dual Regression Quantiles and Regression Rank Score. J. Roy. Stat. Soc. C. 43. ss. 410-414.
Kulikov, D., Paabut, A. ve Staehr, K.(2007), A Microeconometric Analysis of Household Saving in Estonia: Income, Wealth and Financial Exposure, Eesti Pank.
Kurtoğlu, F.(2011), Dilim Regresyon: Teorisi ve Uygulamaları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kutlu, G.(2016), Determinants of Household Savings Behavior in Turkey, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Graduate School of Arts and Social Sciences.
Laibson, D.(1997), Golden Eggs and Hyperbolic Discounting, Quarterly Journal of Economics. Vol:112.
Leland, H.E.(1968), Saving and Uncertainty: The Precautionary Demand for Saving, QuarterlyJournal of Economics. Vol. 82. No:3.
Modigliani, F.(1986), Life Cycle, Individual Thrift, and the Wealth of Nations, American Economic Review. vol.76. no: 3. ss. 297-313.
Mosteller, F. ve Tukey, J.W.(1977), Data Analysis and Regression: a Second Course in Statistics.
Nurkse, R.(1953), Problems of Capital Formation in Underdeveloped Countries, Oxford: Oxford University Press(1907-1959).
Özel, Ö. ve Yalçın, C.(2013), Tasarruflar ve Bireysel Emeklilik Sistemi: Türkiye’deki Uygulamaya İlişkin Bir Değerlendirme, TCMB Çalışma Tebliği.13/04.
Rehman, H.F.M.Z. ve Bashir, F.(2010), Households Saving Behaviour in Pakistan: A Case of Multan District, Pakistan Journal of Social Sciences (PJSS). 30 (1).
Saçaklı, İ.(2005), Dilim Regresyon ve Alternatif Regresyon Modelleri ile Karşılaştırılması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Schunk, D.(2009), What Determines Household Saving Behavior, Jahrbücher für Nationalökonomie und Statistik. 229(4). ss. 467-491.
T.C. Kalkınma Bakanlığı (2014), Yurtiçi Tasarruflar; Özel İhtisas Komisyon Raporu, Onuncu Kalkınma Planı. 2014-2018. Yayın No- 26.
T.C. Kalkınma Bakanlığı (2011), Yüksek Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yurtiçi Tasarrufların Rolü, WW: Türkiye Ülke Ekonomik Raporu. Rapor No. 66301-TR.
T.C.M.B. (2015), Tasarruf-Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını.
TÜİK (2014), Mikro Veri. www.tuik.gov.tr (04.06.2020).
Uzay, N.(2012), Gelir Dağılımı- Tasarruf İlişkisi: Kayseri’deki Girişimcilerin Tasarruf Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama, Türkiye’de Tasarruflar. Türkiye Ekonomi Kurumu. Tartışma Metni 2012/113.
Rijckeghem, V.C. ve Ucer, M.(2009), The Evolution and Determinants of the Turkish Private Saving Rate: What Lessons for Policy?, TUSIAD – Koç University Economic Research Forum, Research Paper. TUSIAD-T/2008- 12/478.
Wan, J.(2011), Bubbly Saving, Fukuoka University Japon. Center For Advanced Economic Study(CAES) Working Paper Series. WP-2011-010.
Yıldırım, Z. ve Kaya, L.(2019), Küreselleşme Sürecinde Cari Denge ile Finansal Hesap Kalemleri İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, A.AtılganYaşa ve M. Dağ. Editöriyal Kitap. Küreselleşmenin Sosyoekonomik Boyutları, ss.35-49. Ankara. Gazi Kitabevi.
Yükseler, Z. ve Ercan, T. (2008), Türkiye’de Hanehalkı: İşgücü, Gelir, Harcama ve Yoksulluk Açısından Analizi, TCMB-TÜSİAD-EAF Ortak Projesi, TÜSİAD-T/2008- 03/455.