ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE DUYGUSAL ZEKÂ İLE İNTERNET BAĞIMLILIĞI İLİŞKİSİNDE BİLİNÇLİ FARKINDALIĞIN ARACI ROLÜ

Bu araştırma duygusal zeka düzeyi ile internet bağımlılığı ilişkisindebilinçli farkındalığın rolünü tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanınörneklem grubunu Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nde eğitim gören 295üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcılardan veri toplamak içindemografik bilgi formu, Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği Kısa Formu, BilinçliFarkındalık Ölçeği ve İnternet Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilenbulgulara göre duygusal zeka ile internet bağımlılığı ilişkisinde bilinçlifarkındalığın tam aracı rolü vardır. Bilinçli farkındalık, duygusal zekanın iyioluş ve duygusal alt boyutlarına da aracılık etmektedir, duygusal zekanın özkontrol alt boyutu ile internet bağımlılığı ilişkisinde bilinçli farkındalığın aracırolü bulunmamaktadır ve duygusal zekanın sosyal alt boyutu ile internetbağımlılığı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Araştırma sonuçlarına görebireylerin duygusal zeka düzeyleri düşük olsa dahi bilinçli farkındalıklarıyüksekse internet bağımlılığı düzeyleri düşük olmaktadır. Bu veriler bizeinternet bağımlılığını önlemek adına hem duygusal hem davranışsal kontrolüiçeren bilinçli farkındalığın duygu kontrolünü içeren duygusal zekanın daetkisini üstlendiğini göstermektedir.

The Role of Mindfulness in The Relationship Between Emotional Intelligence and Internet Addiction in University Students

This study aims to determine the role of mindfulness in the relationship between emotional intelligence level and internet addiction. Sample of the study consists of 295 university students in Aydın Adnan Menderes University. Trait Emotional Intelligence Questionnaire- Short Form, Mindful Attention Awareness Scale, Internet Addiction Scale and demographic information form are used to collect data from participants. According to the findings, the relationship between emotional intelligence and internet addiction is mediated by mindfulness. The mindfulness mediates the well-being and emotion factor of emotional intelligence. There is no mediator role of mindfulness between self-control and internet addiction relation and between the social factor of emotional intelligence and internet addiction. According to the results of the study, an individual with low emotional intelligence level and high mindfulness, their internet addiction level may acceptable. According to the analysis, mindfulness, which has behavioural and emotional features to prevent internet addiction, is more effective than emotional intelligence, which is capable of understanding and managing only emotions.

PDF

___

Acar, F. T. (2001). Duygusal zekâ yeteneklerinin göreve yönelik ve insana yönelik liderlik davranışları ile ilişkisi: banka şube müdürleri üzerine bir alan araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, İstanbul.
Ançel, G., Açıkgöz, İ. ve Ayhan, GY. (2015). Problemli internet kullanımı ile duygusal zekâ ve bazı sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16, 255-263.
Arslan, G. (2017). Psychological maltreament forgiveness mindfulness and internet addiction among young alduts: a study of mediation effect. Computers in Human Behavior, 72(2017), 57-66.
Aslan, Ş. (2009). Duygusal zekâ ve dönüşümcü etkileşimci liderlik. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
ATEŞ, M. (2011). Sağlık İşletmeciliği, İstanbul: Beta Basım Yayın.
Baer, R. A., Smith, G. T. ve Allen, K. B. (2004). Assessment of mindfulness by selfreport: The Kentucky inventory of mindfulness skills. Assessment, 11, 191-206.
Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J. & Toney, L. (2006). Using self report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13, 27-45.
Bayraktar, F. (2001). Ergenlik döneminde internet kullanımının rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Beranuy, M., Oberst, U., Carbonell, X. ve Chamarro, A. (2009). Problematic internet and mobile phone use and clinical symptoms in college students: the role of emotional intelligence. Computers in Human Behavior, 25(5), 1182–1187.
Bozkurt, H., Şahin, S. ve Zoroğlu, S. (2016). İnternet bağımlılığı: güncel bir gözden geçirme. Çağdaş Tıp Dergisi, 6(3), 235-247.
Bridge, B. (2003). Duyguların eğitimi, İstanbul: Beyaz Yayınları.
Brown, K. W. & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 822-848.
Ciarrochi, J., Chan, A. Y., & Bajgar, J. (2001). Measuring emotional intelligence in adolescents. Personality and individual differences, 31(7), 1105-1119.
Çakar, U. ve Arbak, Y. (2004). Modern yaklaşımlar ışığında değişen duygu- zekâ ilişkisi ve duygusal zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 23-48.
Çokluk, Ö, Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi.
Deniz, M. E. ve Yılmaz, E. (2016). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ ve stresle başa çıkma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 17-26.
Deniz, M. E., Erus, S. M. ve Büyükcebeci, A. (2017). Bilinçli farkındalık ile psikolojik iyi oluş ilişkisinde duygusal zekânın aracılık rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(47), 17-31.
Deniz, M. E., Özer, E. ve Işık ,E. (2013). Duygusal zekâ özellik ölçeği kısa formu geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169), 407-419. Dinç, M. (2010). İnternet bağımlılığı(1). İstanbul: Ferfir.
Engelberg, E. & Sjöberg, L. (2004). Internet use, social skills and adjustment. Cyberpsychology & Behavior, 7(1), 41–47.
Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci(4). Ankara: Seçkin.
Far, SN., Samarein, ZA., Yekleh, M., Tahmasebi, S. & Yaryari, F. (2014). Relationship between the components of emotional ıntelligence and internet addiction of students in kharazmi university. Int J Psychol Behav Res, 3(1), 60-66.
Gámez-Guadix, M. & Calvete, E. (2016). Assessing the relationship between mindful awareness and problematic Internet use among adolescents. Mindfulness, 7(6):1281-1288.
Goleman, D. (2010). Duygusal zekâ neden İQ’dan daha önemli. (B.S.Yüksel, Çev.). Istanbul: Varlik Yayinlari. (1996.)
Goleman, D. (2016). İş başında duygusal zekâ. (Balkara, H. Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları. (1998.)
Gürsoy, A. (2005). Liderlikte duygusal zekâ (liderlik özellikleri ile duygusal zekâlı liderlere ulaşılması) türk silahlı kuvvetlerinde örnek bir uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Hayes A. F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach. New York: The Guildford Press
Kabat-Zinn J. (2005) Full catastrophe living: using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness(3.baskı) New York: Bantam Dell.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları.
Koole, S. L. (2009). The psychology of emotion regulation: an integrative review. Cognition & Emotion, 23(1), 4-41.
Mayer, J.D. & Salovey, P. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185-211.
Özyeşil, Z., Arslan, C., Kesici, Ş. ve Deniz, M. E. (2011). Bilinçli farkındalık ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(160), 224-235.
Parker, J. D. A., Taylor, N. T., Eastabrooka, J. M., Schell, S. L. & Wood, L. M. (2008). Problem gambling in adolescence: Relationships with Internet misuse, gaming abuse and emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 45(2), 174-180.
Peker, A., Nebioğlu, M. ve Ödemiş, M. H. (2019). Sanal ortamda bağımlılık: Bilinçli farkındalığın aracı rolüne ilişkin bir model sınaması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(2), 153-158.
Petrides, K. V. & Furnham, A. (2000). On the dimensional structure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 29, 313-320.
Petrides, K. V. ve Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: psychometric invesitigation with reference to established trait raxonomies. Europan Journal of Personality, 15, 425-448.
Preacher, K. J. & Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior research methods, instruments, & computers, 36(4), 717-731.
Reisoğlu, İ., Gedik, N. ve Göktaş, Y. (2013). Öğretmen adaylarının özsaygı ve duygusal zekâ düzeylerinin problemli internet kullanımıyla ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 38(170), 150-165.
Schonert-Reichl, K. A. & Lawlor, M. S. (2010). The effects of a mindfulness-based education program on pre-and early adolescents’ well-being and social and emotional competence. Mindfulness, 1 (3), 137-151.
Schutte, N. S. & Malouff, J. M. (2011). Emotional intelligence mediates the relationship between mindfulness and subjective well-being. Personality and Individual Differences, 50(7), 1116-1119.
Şakiroğlu, M. ve Poyraz Akyol, C. (2018). Çocukları sanal dünyada(n) koruma klavuzu(2). İstanbul: Hayykitap.
Şehidoğlu, Z. (2014). 15-17 Yaş grubu ergenlerde bilinçli farkındalık düzeyi ile problemli inernet kullanımı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
Tırışkan, M., Onnar, N., Çetin, Y. A. ve Cömert, I. T. (2015). Madde bağımlılığında nüksü önlemede bilinçli farkındalığın önemi: Bir derleme çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 2(2), 123-142.
Young, K.S. (1996). Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder. Cyper Psychology & Behaviour, 1(3), 237-244.
Young, K.S. (1998). Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychol Behav, 1, 237-244.
Young, K. S. (2007). Cognitive behaviour therapy with ınternet addicts: treatment outcomes and ımplications. CyberPsychology & Behavior, 10, 671-679.
Zgierska, A., Rabago, D., Zuelsdorff, M., Coe, C., Miller, M. & Fleming, M. (2008). Mindfulness meditation for alcohol relapse prevention: a feasibility pilot study. J Addict Med, 2, 165-173.