ŞAHNÂME’DE ANNELERİN YERİ VE ÖNEMİ / Mother’s place and importance in Shahnama

Özİran’ın milli destanı Şahnâme, İran’ın büyük şairi Firdevsî tarafından kaleme alınmıştır. Tarihî, yarı mitolojik ve kahramanlık anlatılarına yer veren bu eser sadece tarihsel açıdan değil edebi açıdan da büyük önem taşımaktadır. Bu eser aynı zamanda eski İran gelenek, görenekleri, dinî, ahlaki, sosyal ve kültürel değerleri gibi birçok konuya dair önemli bilgiler de içermektedir. Şahnâme’de geçen destanlarda sadece şahlar, pehlivanlar ve kahramanlar yani erkekler değil; aynı zamanda anne, eş evlat, hükümdar, savaşçı olarak kadınlar da yer almaktadır. Şahnâme’de özellikle anneler genel olarak akıllı, acılı, sır tutan, evlatlarını çok seven, onları yaşam gayeleri olarak gören, onlar için her şeyi yapmaya hazır fedakâr, cesur kadınlardır. Anne-evlat bağlamında anne oğul ilişkisi anne kız ilişkisinden daha fazladır. Anneler destanlarda çok fazla görülmezler ve destanlarda farklı görevler üstlenirler. Örneğin bazılarının işlevi sadece evladının dünyaya gelmesinden ibaretken; bazılarının onu büyütüp, yetiştirmek; bazılarının da düğün hazırlıklarını yapmaktan ibarettir. Söz konusu çalışmada Şahnâme’de yer alan bazı annelerin kahramanların hayatındaki yeri ve konumu, evlatları için yaptıkları destanlardaki fonksiyonları ele alınarak incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Şahnâme, anne, çocuk. 
Anahtar Kelimeler:

Şahnâme, anne

___

  • Avfî, Muhammed, Lubâbu’l-elbâb (yay. Edward Browne), Leyden (Holland), 1903.
  • Firdevsî, Şahnâme I (çev. Necati Lugal), İstanbul, 2009.
  • Firdevsî, Şahnâme II (çev. Nimet Yıldırım), İstanbul, 2016.
  • Kanar, Mehmet, “Firdevsî” DİA, İstanbul, 1996, XIII, 125-127.
  • Kültüral, Zuhal, “Şahnâme Türkçe Tercümeleri”, DİA, İstanbul, 2010, XXXVIII, s. 2
  • Mînovî, Muctebâ, Firdevsi Ve Şiiri (çev. Nimet Yıldırım), İstanbul, 2017.
  • Mûsevî, Seyyîd Kâzım-Hüsrevî, Eşref, “Peyvend-i Hıred Der Dâstân-i Zâl”, Pejûhişnâme-i Ulûm-i İnsânî, Tahran 1387 hş./ Tâbestân, S. 58, s. 195-208
  • Mûsevî, Seyyîd Kâzım-Hüsrevî, Eşref, “Ânîmâ ve Râz-i Esâret-i Hâherân Hemrâh der Şahnâme”, Pejûhiş-i Zenân, Tahran 1387 hş/ Pâyîz, S. 3, s. 133-153.
  • Nakî, Hüseyin Ali, “Tahlîl-i Şahsiyet ve Nakş-i Zenân der Dâstânhâ-yi Şahnâme”, Faslnâme-i İlmî-yi Pejûhişî-yi Zen ve Ferheng, Tahran 1390 hş./ Pâyîz, S. 9, s. 59-81.
  • Nevâî, Alî Şîr, Mecâlisü’n-nefâyis (tsh. Alî Asğar-i Hikmet), Tahran, 1363 hş.
  • Safâ, Zebîhullâh, Târîh-i Edebiyât der İran, I-V, Tahran, 1387 hş.
  • Semerkandî, Devletşâh, Tezkiretu’ş-şuarâ (yay. Edward Browne), Tahran, 1382 hş.
  • Arûzî, Nizâmî, Çehâr Makâle (tsh. Muhammed-i Kazvînî), Tahran, 1372 hş.
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 2602-2788
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Yayıncı: ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ > EDEBİYAT FAKÜLTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

Взгляд на понятии функциональных стилей речи / KONUŞMA STİLLERİ İŞLEV KAVRAMI / The Concept of Functional Speech Styles

Gülbeyaz SAFA KİNCİ

EDİGEY DESTANINDA SİLAHLAR / Weapons in the Epic of Edigey

Gülhan ATNUR

ZOË JENNY’İN “DAS BLÜTENSTAUBZİMMER” ROMANINDA JO VE LUCY FİGÜRLERİNİN RUH DÜNYASI / The Spirit World of Jo and Lucy Figures in ZoëJenny's "The Pollen Room” Novel

Zennube ŞAHİN YILMAZ

GÖRGÜ TANIKLIĞINDA YAŞ TAHMİNİNİN GÜVENİLİRLİĞİ / Reliability of the Estimation in Eyewitness Testimony

Nurdan SEZGİN, Şükriye KARADAYI, Beytullah KARADAYI

ÜÇÜNCÜ ABBASİ ASRINDA NESİR SANATI VE ÖNCÜLERİ / Art of the Prose and Representatives in the Third Abbasıd Century

Nurullah YILMAZ

HÂCÛ-Yİ KİRMÂNÎ’NİN BİR GAZELİNİN TELMİH SANATI AÇISINDAN İNCELENMESİ / Examination of a Gazelle of Khwaju Kermanı in the Terms of Reference

Esra YALÇINTAŞ

OĞUZ-NÂME’DE MİTOLOJİK MOTİFLER / Mythological Motifs in the Oguzname

Mamatqul Jureyev, Tohtamurod Kochkarov

F.M.DOSTOYEVSKİ’NİN ‘EZİLMİŞ VE AŞAĞILANMIŞLAR’ ADLI ROMANINDA ‘İVAN PETROVİÇ’ KARAKTERİNDE DOSTOYEVSKİ İZLERİ/KİMLİĞİ / The traces/identity of Dostoyevsky in the character “Ivan Petrovich” of F.M Dostoyevsky’s novel “The Insulted and Injured”

Rahman ÖZDEMİR

ÖMER SEYFETTİN’İN HİKÂYELERİNİN CÜMLE SIKLIĞI AÇISINDAN İNCELENMESİ / A Study on Ömer Seyfettin’s Stories in Terms of Sentence Frequency

Nurullah AYDIN

KÖROĞLU’NUN DOĞUŞU VARYANTLARINDA KÖROĞLU VE KIRAT’IN ORTAYA ÇIKIŞIYLA İLGİLİ FARKLI VE BENZER UNSURLAR / Different And Similar Elements Related to the Appearance of Koroglu and Kirat in Variants of Koroglu’s Rise

Filiz KIRBAŞOĞLU