Azerbaycan Edebiyatı, Türk dünyası edebiyatları arasında modernleşme sürecinde daha hızlı ve daha başarılı bir süreç yaşamıştır. Özellikle 19. Yüzyılın sonları ile 20. Yüzyılın başlarında Sovyetler Birliği kuruluncaya kadar Anadolu ile olan ilişkileri nedeniyle Azerbaycanlı yazar ve şairlerin farklı bir dünya görüşü ve edebi anlayışla eser verdiklerini görmekteyiz. Bu dönemin önemli isimlerinden biri de Hüseyin Cavit’tir. Azerbaycan edebiyatında romantizmin önde gelen şairi Cavit aynı zamanda milliyetçi dünya görüşünün de güçlü kalemlerinden biridir. Bu nedenle Sovyetler Birliği kurulduktan sonra çok ciddi takiplere maruz kalmış önce eserleri sansüre uğramış daha sonra 1937 Stalin terörü döneminde ise tutuklanmış ve sürgünde hayatını kaybetmiştir. Hem eserleri hem de fikirleri ile Azerbaycan’ın fikir ve edebiyat dünyasında müstesna bir yere sahip olan şair aynı zamanda yaşadıkları ile de bir dramın aslî unsuru olmuştur. Bu çalışmamızda Hüseyin Cavit’in şiir ve düşünce dünyası üzerine değerlendirmelerde bulunduk. Hüseyin Cavit fikrî yapısındaki gelişim sürecini ve millet ve vatan sevgisini kaynaklarıyla ortaya koymaya çalıştık.