Modernleşme Sürecinde Ödemiş Halkevî’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri
1932 yılında kurulmuş olan halkevlerinin yakın dönem Türkiye tarihi açısından en büyük özelliği Kemalist devrımlerin ilkelerinin pratikte halka en kolay yolla ulaştırılması yönünde gerçekleştirdiği faaliyetlerdi. Kemalist devrimlerle şekillenen yeni yaşam biçimlerinin halkevlerinin kurulduğu bölge özellikleri göz önünde bulundurularak düzenlediği dikkatlerden kaçmadı. Okuma yazmanın çok düşük olduğu, ekonomik sorunların pençesinde kıvranan Türkiye’de halkevleri Cumhuriyetin ilk yıllarında tavandan tabana büyük bir örgütlenme ile toplumsal ve kültürel kalkınmanın anahtarı olmuşlardır. Bu taşra için daha farklı bir anlam ifade ediyordu. Batı Anadolu’da Küçük Menderes Havzasında iri bir kasaba olan Ödemiş’te de Kemalist devrimler, cumhuriyet değerleri toplumsal ve kültürel yaşamın modem yüzü halkevi ile kendini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler:
Türk Ocakları, Ödemiş, Halkevi, Modernleşme, Cumhuriyet Halk Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
The Establıshment and Actıvıty of Odemısh People Houseın Modernızatıon Process
The most important feature of people Houses established in 1932 from the point of early period of Turkisn history has been the activities of explaining the prıncipal s of Kemalist reforms to people practically with the easiest way. It has beeeb noticed that new living ways have been formed with Kemalist reforms consideringthe feature of the districts where people houses were established. In the early years when reading and wrıting rates were very low, economic problems were seen highly, people houses have been the key of social and cultural developments with a great organization. This has got a more different meaning to the province. Kemalist reforms, republican values, modern appearance of social and cultural lives have been understood by means of people houses also in Odemish, a big town in Little Meander River basin, in the West Anatolia.
Keywords:
Odemish, Turkish Ocajks, People House, Modernization, Republican People Party,
___
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I. III, C.IH, AKDT YK. Ankara 1989
- Mete Tunçay, Türkiye Cumhuriyetinde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931), Yurt Yay., Ankara 1981
- Çetin Yetkin, Türkiye’de Tek Parti Yönetimi (1930-1945), Altın Kitaplar Yay., İstanbul 1983
- Anıl Çeçen, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, İstanbul 2000
- Sefa Şimşek, Bir İdeolojik Seferberlik Deneyimi Halkevleri 1932-1951, İstanbul 2002
- 19 Şubat 1932’de açılan Halkevleri şunlardır: Afyon, Ankara, Aydın, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Eminönü, Eskişehir, İzmir, Konya, Malatya, Samsun Halkevleri Faaliyet Raporları (1933,1934,1935), Ankara 1935
- Anıl Çeçen, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, İstanbul 2000
- Sefa Şimşek, Bir İdeolojik Seferberlik Deneyimi Halkevleri 1932-1951, İstanbul 2002
- 19 Şubat 1932’de açılan Halkevleri şunlardır: Afyon, Ankara, Aydın, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Eminönü, Eskişehir, İzmir, Konya, Malatya, Samsun Halkevleri Faaliyet Raporları (1933,1934,1935), Ankara 1935
- Yeni Ödemiş, Yıl: 1, Sayı: 1, Ödemiş 15 Teşrin-i Evvel 1935
- 1339 Senesi İzmir Vilayet İstatistiği
- Tevfik Çavdar, “Mütareke ve Milli Mücadele Döneminde Osmanlı Ekonomisi ve İzmir”, 1885-1985 Türkiye Ekonomisinin 100. Yılı, İzmir Ticaret Odası Sempozyumu, İzmir 1985
- Ödemiş Ticaret ve Sanayi Odası Aziz Cumhuriyetin Onuncu Bayramına Armağanı, Ödemiş, 1933
- Yeni Ödemiş, Yıl: 1, Sayı: 1, Ödemiş 15 Teşrin-i Evvel 1932
- 1339 Senesi İzmir Vilayet İstatistiği
- Tevfik Çavdar, “Mütareke ve Milli Mücadele Döneminde Osmanlı Ekonomisi ve İzmir”, 1885-1985 Türkiye Ekonomisinin 100. Yılı, İzmir Ticaret Odası Sempozyumu, İzmir 1985
- Ödemiş Ticaret ve Sanayi Odası Aziz Cumhuriyetin Onuncu Bayramına Armağanı, Ödemiş, 1933
- Ödemiş Türk Ocağı Karar Defteri, a.g.arşiv
- İbrahim Karaer, a.g.e
- Sada-yı Hak, 6 Nisan 1340
- Hizmet, 18 Mayıs 1928., Günver Güneş, Ödemiş Türk Ocağı
- Hizmet, 26 Mayıs 1926
- Ödemiş Türk Ocağı Karar Defteri, a.g.arşiv, (1929-1930), Hizmet, 18 Şubat 1929
- İbrahim Karaer, a.g.e, s,169, Anadolu, 23 Şubat 1931
- Sada-yı Hak, 24 Şubat 1924
- Türk İli, 14 Eylül 1341, Yanık Yurt, 6 Teşrin-i Evvel 1341
- Anadolu, 10 Teşrin-İ Sanİ 1925
- Hizmet, 17 Haziran 1926
- Hizmet, 16 Temmuz 1928
- Ödemiş Türk Ocağı Karar Defteri, a.g.arşiv (1929-1930)
- Hizmet, 9 Mayıs 1928
- Hizmet, 8 Teşrİn-i Evvel 1929
- Ödemiş Türk Ocağı Karar Defteri, a.g.arşiv (1929-1930)
- Tevfık Çavdar “Halkevleri” Cumhuriyet Dönemi” Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul 1984, Anıl Çeçen, Halkevleri, Ankara 1990
- Kaya Bengisu, Koca Doktor Mustafa Bengisu, İzmir 1993, s. 105., Anadolu, 23 Şubat 1934
- Günver Güneş, “Cumhuriyet Öğretmeni Eyüp Hamdi Akman”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 11, İzmir 2005
- Anadolu, 19 Mart 1934
- Halkevlerinin 1934 Senesi Faaliyetleri Raporları Hulasası, Ankara 1935
- “Geçen Yılda Halkevleri Nasıl Çalıştı”, Halkevleri Yıldönümü Broşürü, Ankara 1937
- “Halkevleri Haberleri”, Ülkü, Sayı 66, Ağustos 1938
- Müteferrik Maarif İstatistikleri, Ankara (1938-1939)
- Müteferrik Maarif İstatistikleri, Ankara (1943-1944)
- Anadolu 13 Mart 1945., Neşe G. Yeşilkaya, Halkevleri: İdeoloji ve Mimarlık, İletişim Yayınlan, İst. 1999
- Efe 20 Mart 1948
- Kaya Bengisu, a.g.e.
- “Ödemiş Halkevi Konferanslarından”, Yeni Ödemiş, yıl 2, S. 16, 15 Şubat 1936
- Yeni Asır 4 Teşrin-1 Suni 1934, Anadolu 27 Mart 1935
- “Ödemiş”, Ege Tecim ve Endüstri Büyük Klavuzu, İzmir 1937, Anadolu 28 Eylül 1947
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası, Ankara 1936 Halkevlerinin 1934 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Anadolu 4 Haziran 1937, Efe 29 Mart 1947
- Yeni Asır 29 Ocak 1946, Yeni Asır 7 Nisan 1946, Efe 14 Şubat 1948, Anadolu 20 Kasım 1949
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Halkevlerinin 1934 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Halkevlerinin 1937 Senesi Çalışma Raporu, Ankara 1937, Anadolu 15 Ağustos 1936
- Nurhan KARADAĞ, Halkevleri Tiyatro Çalışmaları (1932-1951), Ankara 1998
- Anadolu 10 Haziran 1934, Yeni Asır 2 Teşrin-I Sanİ 1934, Anadolu 23 Şubat 1938, Anadolu 1 Mart 1941, Anadolu 27 Mayıs 1944, Ödemiş 6 Şubat 1948, Efe 10 Nisan 1948, Ödemiş 9 Nisan 1948
- Anadolu 18 Haziran 1934
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Halkevlerinin 1934 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası Anadolu, 31 Mayıs 1948
- Anadolu, 22 Ağustos 1936
- Anadolu, 30 Temmuz 1942
- Anadolu, 28 Şubat 1937
- Efe, 1 Mayıs 1948 Ödemiş 7 Mayıs 1948
- Halkevlerinin 1934 Senesi Faaliyet Raporu Hulasası
- İzmir Postası, 16 Kanun-I Evvel 1934
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporu Hulasası, Ege Tecim ve Endüstri Büyük Kılavuzu
- Halkevlerinin 1937 Yılı Çalışma Raporu, Ankara 1938
- İzmir Postası, 10 Kanun-ı Evvel 1934
- ‘"Ödemiş Halkevi Faaliyetlerinden”, Yeni Asır 25 Kanun-i Evvel 1942
- “Ödemiş Halkevi Sosyal Yardım Kolunun Yardımları”, Anadolu 26 Şubat 1943
- Efe 19 Temmuz 1947, Yeni Asır 19 Aralık 1947
- Anadolu 19 Nisan 1934
- Anadolu 9 Kasım 1947, Ödemiş 25 Mart 1949
- “Ödemiş Halkevinde Zehirli Gazlardan Korunma Kursları” Yeni Ödemiş, Yıl 4, Sayı 15, Ödemiş 1935
- Günver Güneş, “Cumhuriyet Öğretmeni: Eyüp Hamdi Akman”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: IV, sayı. 11, Yıl:2004-2005, İzmir 2005
- Halkevlerinin 1934 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Tecim ve Endüstri Büyük Kılavuzu
- ‘"Ödemiş Köylerinde Kalkınma”, Yeni Asır 19 Aralık 1947
- Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasası
- Yeni Asır, 19 Aralık 1947 “CHP Büyük Kurultayının Kararı”, Ulus 28 Kasım 1947, “Halkevlerinin Geleceği, Ulus 28 Kasım 1947
- Tarhan ERDEM, İ. Selçuk EREZ, Kuruluşlarının Yıldönümü Halkevleri (1923- 1951-1963), CHP İstanbul İl Gençlik Kolu Yay., İstanbul 1963, s.7, Anıl Çeçen, a.g.e.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Osmanlı’dan Cumhuriyete Savrulan Bir Hayat: Mehmet Faik Asal (1889-1958)
İsmail Müştak Mayakon’dan Yayımlanmamış Bir Anı: Atatürk’ün Bir Çocukla Söyleşisi ve Ona Armağanı
Modernleşme Sürecinde Ödemiş Halkevî’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri
Mustafa Kemal Atatürk’ün Afet İnan’da Kalan Kitapları
Mustafa Kemal Paşanın Millî Mücadele’nin Lideri Olması
Talat Paşa Davası” Kararına Berlin’deki Müslümanların Tepkisi ve Alman Hükümeti’nin