İtti̇hat Ve Terakki̇’ni̇n Kurucularından İbrahi̇m Temo’nun Atatürk Ve İnkılâplar Hakkındaki̇ Düşünceleri̇
İbrahim Temo, Osmanlı Devletinin son yıllarında kaderi üzerinde tesirli olan İttihat ve Terâkki Partisinin birinci evresindeki kurucularındandır. Aslen Arnavut kökenli olan İbrahim Temo daha sonra siyasî faaliyetlerine Romanya’da devam etmiştir. 1937’de Mecidiye-Romanya’da yayınlatmış olduğu “Atatürk’ü Niçin Severim’ adlı risalesinde, cumhuriyetin ilânı ve inkılâplar sürecini değerlendirmiş, Mustafa Kemal Atatürk’e karşı hissettiklerini Romanya ve Arnavutluk halkı ile paylaşmıştır. Eski bir ittihatçı olarak, İbrahim Temo’nun fikirlerinde, yoğun bir sevgi, saygı ve hatta hayranlık gözlenmektedir. Aynı zamanda, Mustafa Kemal Atatürk ile İbrahim Temo’nun düşüncelerinin benzerlik içinde olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
İbrahim Temo, İttihat ve Terakki, Atatürk, İnkılaplar, Osmanlı Devleti
İbrahim Temo is a founder, duıing the fîrst stage of İttihat and Terakki, and has been effeçtive on the fate of the Ottoman State during the last years. İbrahim Temo was originally of Albanian origin, and later continued his political activities in Romania. In his risale (article) published in 1937 in Mecidiye-Romania, titled “Why do I like Atatürk”, he evaluated the proclamation of the Rebuclic and reforms, sharing his feelings for Mustafa Kemal Atatürk with the people of Romania and Albania. As an old ittihatçı, the ideas of İbrahim Temo are observed to contend dense love, respect and even admiration. At the same time, it was determined that ideas of Mustafa Kemal Atatürk and İbrahim Temo were in similarity with each other.
Keywords:
İbrahim Temo, İttihat and Terakki, Atatürk, Reforms, Ottoman State,
___
- Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, VIII. Cilt, ANK., 1983.
- Akşin, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İST., 1987.
- Temo, İbrahim, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Teşekkülü ve Hidemat-ı Vataniye ve İnkıiâp-ı Milliyeye Dair Hatıram, Mecidiye, 1939.
- Kuran, Ahmet Bedevi, İnkılâp Tarihimiz ve Jön Türkler, İST., 1945.
- Kuran, Ahmet Bedevi, Osmanlı İmparatorluğunda İnkılâp Hareketleri ve Milli Mücadele, 1956.
- Bleda, Mithat Şükrü, İttihat ve Terakki Katibi Umumisi, İmparatorluğun Çöküşü, İST. 1979.
- Ramsaur, E. E., Jön Türkler ve 1908 İhtilali, İST. 1972.
- Hanioğlu, Bir Siyasi Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük, İST. 1989.
- Mardin, Şerif, Jön Türkler’in Siyasi Fikirleri 1895-1908, İST. 1989.
- Tüfekçi, Gürbüz D., Atatürk Milliyetçiliği, Atatürk Araştırma Merkezi, C: 1, Temmuz 1985, Sayı: 3.
- Giritli, İsmet, Atatürk Cumhuriyetinin Laiklik İlkesi, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. II, Kasım 1985.
- Karagözoğlu, Galip, Atatürk’ün Eğitim Savaşı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.II, Kasım 1985, S: 4.
- Kaynar, Reşat, Atatürk’ün Kültür ve Eğitim Anlayışı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.II, Temmuz 1986, S:6.
- Kansu, Mahzar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, C.II, ANK. 1968.
- Temo, İbrahim, Atatürk’ü Niçin Seviyorum, Romanya, 1937.
- “Rilindja” Gazetesi, No:28,1926. ; Hakimiyet-i Milliye, 23 Eylül 1928.
- Alpan, Necip P., Arnavutluk’un Bağımsızlığı ve Avlonyalı İsmail Kemal, ANK., 1982.
- “Hjili i dritesi” Dergisi, 1923, Sayı 8, ;“Rilindja” Gazetesi, No:28, 1926.
- Alpan, Necip P., Tarihin Işığında Bugünkü Arnavutluk, ANK., 1975.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi