Atatürk ve Türk İnkılâbının Endonezya’daki̇ Etki̇leri̇
Mustafa Kemal Atatürk sadece modern Türkiye’nin kurucusu değil, aynı zamanda birçok ülkeye, özellikle müslüman ülkelere esin kaynağı olmuş önemli bir dünya lideridir. İslam dünyasının doğu uç bölgesinde yer alan ve dünyanın en kalabalık İslam ülkesi konumundaki Endonezya’da, birçok aydın onun Türkiye’de yaptıklarından ve fikirlerinden etkilenmiş ve ona büyük bir saygı duymuşlardır. İşte bu makale, Atatürk’ün liderliğinde Avrupalı sömürgeci devletlere karşı yürütülen Türk milli mücadelesinin ve akabinde Türkiye’de gerçekleştirilen çeşitli reformların Endonezya’daki yankıları ve etkileri üzerine yoğunlaşmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede,
aşağıdaki konular mümkün olan nispette Endonezyaca kaynaklara da başvurularak incelenmeye çalışılmıştır. Bunlar, esas itibariyle Atatürk’ün milli mücadeledeki askeri başarıları ve Türk milli mücadelesinin bu ülkedeki etkileri, hilafetin kaldırılışının müslüman halk üzerindeki yankıları, Atatürk’ün Türkiye’de gerçekleştirdiği reformların Endonezyalı aydınlar üzerinde bıraktığı tesirleri, milliyetçi aydınlar ile İslamcı liderler arasında vuku bulan gelecekteki bağımsız Endonezya devletinin şekli ve yapısı hakkındaki tartışmaları ihtiva etmektedir. Kısacası Endonezyalı aydınların, özellikle ülkelerinin bağımsızlığı için mücadele veren milliyetçi aydınların
Türkiye’deki gelişmeleri yakından takip ettikleri ve Atatürk ve Türk inkılabının bu ülkedeki etkisinin büyük olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Atatürk, Millî Mücadele, Türk İnkılâbı, Endonezya, Türk-Endonezya İlişkileri
Mustafa Kemal Atatürk was not only a founder of modern Turkey, but also a world leader who had because a source of inspriation for many countries, especially for the Müslim ones. For instance, in Indonesia, which lies in the far east region of the Islamic vvorld and is a largest populous Müslim country of the world, many intellectuals were inspired from the works and ideas of Atatürk in Turkey and they felt great respect for him. Therefore, this article aims to focus on the echoes and the impacts of Turkish national movement conducted under the leadership of Atatürk towards the European expansionist countries and of the various reforms achived by him in Turkey afterwards. In this respect, we tried to investigate the following subjects to a large extent by using the Indonesian sources as well. These include mainly Atatürk’s military achivements in the national struggle and the impacts of Turkish national movement on Indonesia, the echoes of the abolition of the chaliphate in Turkey upon the Indonesian Müslim people, the influences of the reforms conducted by Atatürk in Turkey upon the Indonesian intellectuals and finally the discussions on the form and structure of the proposed future independent Indonesian State between the nationalist intellectuals and the Islamic leaders. In short, vve can conclude that the Indonesian intelligentsia, parlicularly those nationalist leaders who were concerned vvith the struggle of their country’s independence, followed very closely the developments in Turkey, and that the impacts of Atatürk and Turkish revolution upon this country were very great.
___
- Muhammad Hatta, “A Message to the People of Turkey”, Koleksi Muhammad Hatta (2), No:35, 1950, Arsip Nasional Republic Indonesia, Jakarta.
- George McT. Kahin, Nationalism and Revolution in Indonesia, Ithaca, New York: Cornell University Press, 1952, s. 90.
- A. C. Milner, “Türk İnkılâbının Malezya’daki Etkileri” (Çev: İsmail Hakkı Göksoy), Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı:5, yıl: 1998 (baskı:2000), s.255.
- Milner, “Türk İnkılâbının Malezya’daki Etkileri”, s.258-259.
- Deliar, Noer, The Modernist Muslini Movement in Indonesia, 1900-1942, London/Oxford/Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1973, s.316.
- Kahin, Nationalism and Revolution in Indonesia, s.91.
- E. Gobee, “Hedendaagsche Strijd over bel Chalifaat”, Koloniale Studien, VIII/1, The Hague 1924, s.539-540.
- Deliar, Noer, The Modernist Müslim Movement in Indonesia, s.222-223.
- Deliar, Noer, The Modernist Müslim Movement in Indonesia, s.224-225.
- Deliar, Noer, The Modernist Müslim Movement in Indonesia, s.226.
- Milner, “Türk İnkılâbının Malezya’daki Etkileri”, s.260.
- Milner, “Türk İnkılâbının Malezya’daki Etkileri”, s.267-269.
- Milner, “Türk İnkılâbının Malezya'daki Etkileri", 265.
- J ,D. Legge, Sukarno: A Political Biography, London: Allen Lane The Penguin Press, 1972; M. C. Ricklefs A History of Modern Indonesia. London: Macmillan Education Series, 1987, s.173-175.
- Robet van Niel, The Emergence of the Modern Indonesian Elite, The Hague/Bandung: W. Van Hoeve Ltd., 1960, s.228-229.
- B..I. Boland. The Struggle of İslam in Modern Indonesia. The Hague: Martinus Nijhoff, 1982,s.123-134.
- Ajib Rosidi, Muhammad Natsir: Sebuah Biografi, Jakarta: Girimukti Pasaka, 1990.
- Sukarno, “Apa Sebab Turki Memisah Agama Dari Negara ?”,Dibawah Bendera Revolusi, I-II, Jakarta: Panitia Penerbit Dibawah Bendera Revolusi, 1965, s.403.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s. 388.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Baniler of Revolution, I, s.389.
- Sukarno, Dibawalı Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.390-391.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Baniler of Revolution, I.s.394-402.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I.s.403-413.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.414.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.415.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.418.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.419.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I,s.419-420.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, 1, s.422-423.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.423.
- Sukarno, Dibawalı Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, 1, s.424-425.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.425.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.426-427.
- Sukarno, Dibawah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution, I, s.427.
- Deliar, Noer, The Modernist Müslim Movement in Indonesia, s.285-286.
- Ajib Rosidi, Muhammad Natsir: Sebuah Biografi, Jakarta: Girimukti Pasaka, 1990, s.269 vd.
- Rosidi, Muhammad Natsir: Sebuah Biografi, Jakarta, s.290-292.
- Noer, The Modernist Muslim Movement in Indonesia, s.288.
- Rosidi, Muhammad Natsir: Sebuah Biografi, Jakarta, s.293.
- Noer, The Modernist Muslini Movement in Indonesia, s.289.
- Rosidi, Muhammad Natsir: Sebuah Biografi, Jakarta, s.294.
- Noer, The Modernist Muslim Movement in Indonesia, s.290.
- Rosidi, Muhammad Natsir, Sebuah Biografi, Jakarta, s.295-296.
- Noer, The Modernist Muslini Movement in Indonesia, s.290-291.
- Rosidi, Muhammad Natsir, Sebuah Biografi, Jakarta: s.297.
- Noer, The Modernist Müslim Movement in Indonesia, s.291.
- Rosidi, Muhammad Natsir, Sebuah Biografi, s.297-299.
- Noer, The Modernist Muslini Movement in Indonesia, s.292.
- Rosidi, Muhammad Natsir,Sebuah Biografi, s. 300-303.
- Noer, The Modernist Muslini Movement in Indonesia, s.292.
- Rosidi, Muhammad Natsir, Sebuah Biografi, s. 307-308.
- Noer, The Modernist Muslini Movement in Indonesia, s.293.
- Horvard M. Federspiel, Persatuan İslam: Islamic Reform in Twenteeth Century Indonesia, Ithaca, N.Y.: Cornell Modern Indonesian Project, 1970, s.94-95.
- Sukarno, Dibarvah Bendera Revolusi, Under the Banner of Revolution 1, s.336-337.
- İsmail Hakkı Göksoy, Endonezya’da İslam ve Hollanda Sömürgeciliği, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı ISAM Yayınları, 1995, s.52-59,253-254.
- Saifuddin Anshari, “İslam or the Panca Sila as the Basis of the State”, Readings on Islam in Southeast Asia, (ed: Ahmad İbrahim ve dğr.), Singapure 1985, s.221-228.
- Roeslan Abdulgani, “Hubungan Indonesia Turki: Gerakan Turki Muda Beri Inspirasi Pejuangpejuang Kemerdekaan Kita”, Indonesia Menatap Masa Depan,Jakarta: Pustaka Merdaka, 1986, s.350-35.
- Roeslan Abdulgani, “Hubungan Indonesia Turki...”, s.52-53.
- Muhammad Hatta, “A Message to the People of Turkey”, Koleksi Muhammad Hatta (2), No:35, [1950], Arsip Nasional Republic Indonesia, Jakarta.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi