SANAT TERAPİSİ VE BİLİNÇLİ FARKINDALIK TEMELLİ BİLİŞSEL TERAPİ PROGRAMININ BİREYLERİN ALEKSİTİMİ DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Bu araştırmanın amacı, Sanat Terapisi ve Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi yöntemleri uygulanarak gerçekleştirilen grup terapisi programlarının bireylerin aleksitimi düzeyleri üzerindeki etkililiğini incelemektir. Çalışmada ön test-son test düzeninde deneysel deseni kontrol grubu ile kullanılmıştır. Araştırmada yer alan örneklem grubu, İstanbul Gelişim Üniversitesi psikoloji bölümünde, 2 ve 3. sınıf düzeyinde 42 öğrenciden oluşmaktadır. Birinci deney grubu 14 kişiden oluşmakta olup Toronto Aleksitimi Ölçeği’nde yüksek skor almış bireyleri, ikinci grup ise yine 14 kişiden oluşmakta olup tarafsız atanmış bireyleri içermektedir. Toronto Aleksitimi Ölçeği terapi uygulamaları başlamadan önce ön test, uygulamalar tamamladığında ise son test olarak uygulanmıştır. Çalışmada 1. deney grubuna Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı, 2. Deney grubuna Sanat Terapisi program uygulanmıştır. Bahsedilen kontrol grubu aktif bir uygulamaya katılmamıştır. Deney grupları ise Sanat Terapisi grubu için 120, Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi grubu için ise 90 dakika olmak üzere sekizer oturuma dâhil edilmiştir. Gruplar arası karşılaştırma yapabilmek için Wilcoxon Signed Rank Testi tercih edilmiştir. Gözlemlenen farkın kaynağı olan grubun tespiti için ise Mann Whitney U Testi uygulanmıştır. Analizlerin sonucunda hem Sanat Terapi programı hem Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi programının bireylerin aleksitimi düzeylerinin azalmasında etkili olduğu gözlenmiştir. Gruplar arası karşılaştırma yapılabilmesi için Wilcoxon Signed Rank Testi kullanılmış olup farka sebep olan grubun tespiti için ise Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Sonuç olarak Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı ve Sanatla Terapi programının aleksitimi düzeylerini azaltmada etkili olduğu görülmüştür. Kontrol grubundaki bireylerin, ölçümlerinde ise anlamlı bir değişme bulunamamıştır. İki terapi programı arasında aleksitimi düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı gözlemlenmiştir. Aleksitimi ile ilgili ülkemizde yapılan araştırmalar incelendiğinde, bu kavramın araştırılmasının yanı sıra bu kavramın alana yönelik eylemsel ve pratik çalışmaların azlığı dikkat çekmektedir. Normal popülasyonda aleksitiminin azaltılmasına yönelik olarak hazırlanmış sanat terapisi ve bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programlarıyla yapılacak grup çalışmasının alana ilişkin kuramsal, uygulama ve deneysel olarak önemli katkı sağlayacağı düşüncesi bu araştırmanın önemli gerekçesini oluşturmaktadır. Araştırmanın sonuçları, sınırlılıkları ve güçlü yanları alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sanat Terapisi, Bilinçli Farkındalık, Bilişsel Terapi, Aleksitimi

THE EFFECT OF ART THERAPY AND MINDFULNESS BASED COGNITIVE THERAPY PROGRAM ON THE LEVELS OF ALEXITHYMIA OF INDIVIDUALS

Study was prepared to determine the effect of group practices on the alexithymia symptoms of individuals using Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) and Art Therapy (AT) techniques. Experimental design with pretest and posttest control groups was used in the study. Individuals who received high scores on the Toronto Alexithymia Scale and volunteered were assigned to the first experiment (14), the second experiment (14) and the control group (14) objectively. The study group of the research consists of second and third year students studying at the psychology department of Istanbul Gelisim University. Participation in the research is on a voluntary basis. The measurement tools were applied as a pretest before the application and as a posttest at the end of the application. In the study, MBCT Program was applied to the first experimental group and AT program was applied to the second experimental group. Not any procedure was applied to the control group. The experimental process was applied to both experimental groups once a week, 90 minutes to the MBCT Group, and 120 minutes to the AT group as 8 sessions. Wilcoxon Signed Ranks Test was used to compare the groups among themselves. The group from which the difference originated was analyzed by the Mann Whitney U Test. As a result, MBCT Program and AT program were found to be effective in reducing the levels of alexithymia. There was no remarkable change in the measurements of the individuals in the control group. When the studies on alexithymia in our country are examined, besides the research of this concept, the lack of practical studies on this concept draws attention. The idea that group work with art therapy and mindfulness-based cognitive therapy programs designed to reduce alexithymia in the normal population will make a significant contribution to the field theoretically, practically and experimentally. It was observed that there wasn’t any significant difference in alexithymia levels between the two therapy programs. The results, limitations and strengths of the study were discussed under the leadership of the literature.

Keywords:

Art Therapy, Mindfulness, Cognitive Therapy, Alexithymia,

PDF

___

Akman-Peker, T. & Demir, M. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Bilinçli Farkındalıkları ile Bilişsel Esneklikleri Arasındaki İlişki. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 5 (9), 11-20.
Akoğlu, B. (2021). Farklı Gelişen Çocukların Annelerinde Aleksitimi. İksad Publishing House.
Aydın, B. (2012). Tıbbi Sanat Terapisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar,4(1), 69-83. https://doi.org/10.5455/cap.20120405.
Babaoğlu, A. (1988). Psikopatolojik Sanat II. Resimsel Sanat Ürünlerinin Analiz Öğeleri. Düşünen Adam Dergisi, 2(3), 202- 204.
Baer, R. A. (2007). Mindfulness, assessment, and transdiagnostic processes. Psychological Inquiry, 18(4), 238-242. https://doi.org/10.1080/10478400701598306
Bagby, R. M., Parker, J. D., & Taylor, G. J. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale—I. Item selection and cross-validation of the factor structure. Journal of psychosomatic research, 38(1), 23-32. https://doi.org/10.1016/0022-3999(94)90005-1
Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., ... & Devins, G. (2004). Mindfulness: a proposed operational definition. Clinical psychology: Science and practice, 11(3), 230. https://doi.org/10.1093/clipsy.bph077
Bornemann, B.,& Singer, T. (2017). Taking time to feel our body: Steady increases in heartbeat perception accuracy and decreases in alexithymia over 9 months of contemplative mental training. Psychophysiology, 54(3), 469-482. https://doi.org/10.1111/psyp.12790
Brown, K. W.,& Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 84(4), 822. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.4.822
Büyüköztürk, Ş. (2003). Veri Analizi El Kitabı. (2. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
Candansayar, S. (1993). Genç erişkin sağlıklı gönüllülerde aleksitimi prevalansı", XXIX. Ulusal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı, Bursa, 120.
Capacchione, L. (2012). Sanat terapisiyle iyileşmek. Kaknüs yayınları.
Case, C. & Dalley, T. (2014). The handbook of art therapy. Routledge.
Cash, M.,& Whittingham, K. (2010). What facets of mindfulness contribute to psychological well-being and depressive, anxious, and stress-related symptomatology?. Mindfulness, 1(3), 177-182. DOI 10.1007/s12671-010-0023-4
Cooper, M. L., Frone, M. R., Russell, M., & Mudar, P. (1995). Drinking to regulate positive and negative emotions: a motivational model of alcohol use.Journal of personality and social psychology, 69(5), 990. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.5.990
de la Fuente Arias, M., Justo, C. F., & Granados, M. S. (2010). Efectos de un programa de meditación (mindfulness) en la medida de la alexitimia y las habilidades sociales. Psicothema, 22(3), 369-375.
Demir, V. (2014). Bilinçli Farkındalık Temelli Hazırlanan Eğitim Programının Bireylerin Depresyon ve Stres Düzeyleri Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi.
Demir, V. (2015). Bilinçli Farkındalık Temelli Kognitif Terapi Programının Bireylerin Depresif Belirti Düzeyleri Üzerine Etkisi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi,35(1), 15-26.
Demir, V. (2022). Sanat Terapisi: Temel Psikoloji Kuramları ile Dışavurumcu Sanatın Bütünleştirilmesi. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
Demir, V.,& Gündoğan, N. (2018). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmadaki etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 46-66.
Dereboy, İ. F. (1990). Aleksitimi: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi,3, 157-167.
Dökmen, Ü. (2003). Yarına kim kalacak? Evrenle uyumlaşma sürecinde varolmak gelişmek uzlaşmak. Sistem Yayıncılık.
Freedman, M. B.,& Sweet, B. S. (1954). Some specific features of group psychotherapy and their implications for selection of patients. International Journal of Group Psychotherapy, 4(4), 355-368. https://doi.org/10.1080/00207284.1954.11508548
Fukunishi, I., Kikuchi, M., Wogan, J., & Takubo, M. (1997). Secondary alexithymia as a state reaction in panic disorder and social phobia. Comprehensive Psychiatry, 38(3), 166-170. https://doi.org/10.1016/S0010-440X(97)90070-5.
Geue, K.L., Goetze, H., Buttstaedt, M., Kleinert E., Richter, D. & Singer S. (2010). An overview of art therapy interventions for cancer patients and the results of research, Complementary Therapies in Medicine,18(3-4), 160-170. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2010.04.001
Graham, J. (1994). The art of emotionally disturbed adolescents: Designing a drawing program to adress violent imagery. American Journal of Art Therapy, 32(4), 115-122.
Güleç, H., Köse, S., Güleç, M. Y., Çitak, S., Evren, C., Borckardt, J., & Sayar, K. (2009). Reliability and factorial validity of the Turkish version of the 20-item Toronto alexithymia scale (TAS-20). Klinik Psikofarmakoloji Bulteni-Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 19(3), 214-220.
Günay, C. (2017). Şizofreni hastalarında sanat terapi uygulamasının pozitif ve negatif belirtiler ile aleksitimi düzeyine etkisi (Master's thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü). Gürkan, S. B. (1996). Aleksitimi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 99-103.
Heiman, M., Strnad, D., Weiland, W., & Wise, T. N. (1994). Art therapy and alexithymia. Art therapy, 11(2), 143-146. https://doi.org/10.1080/07421656.1994,10759067
Honkalampi, K., Hintikka, J., Laukkanen, E., & Viinamäki, J. L. H. (2001). Alexithymia and depression: a prospective study of patients with major depressive disorder. Psychosomatics, 42(3), 229-234. https://doi.org/10.1176/appi.psy.42.3.229
Johnson, C.,& Larson, R. (1982). Bulimia: An analysis of moods and behavior. Psychosomatic Medicine, 44(4), 341-351. https://doi.org/10.1097/00006842-198209000-0003
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Clinical psychology: Science and practice,10(2), 144-156. https://doi:10.1093/clipsy.bpg016
Killick, K. (1993). Working With Psychotic Processes in Art Therapy. Psychonalytic Psychotherapy, 7(1), 25-38. https://doi.org/10.1080/02668739300700031
Kim, S.,& Ki, J. (2014). A case study on the effects of the creative art therapy with stretching and walking meditation—Focusing on the improvement of emotional expression and alleviation of somatisation symptoms in a neurasthenic adolescent. The Arts in Psychotherapy, 41(1), 71-78. https://doi.org/10.1016/j.aip.2013.11.002
Koçak, R. (2002). Aleksitimi: Kuramsal çerçeve tedavi yaklaşımları ve ilgili araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 183-212. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000056
Kokkonen, P., Karvonen, J. T., Veijola, J., Läksy, K., Jokelainen, J., Järvelin, M. R., & Joukamaa, M. (2001). Prevalence and sociodemographic correlates of alexithymia in a population sample of young adults. Comprehensive psychiatry, 42(6), 471-476. https://doi.org/10.1053/comp.2001.27892
Lesser, I. M. (1985). Alexithymia. New England Journal of Medicine, 312(11), 690-692. DOI: 10.1056/NEJM198503143121105
Liebmann, M. (2004). Art therapy for groups: A handbook of themes and exercises. Psychology Press.
Linesch, D. G. (1988). Adolescent art therapy. New York: Brunner/ Mazel.
Loas, G., Fremaux, D., Otmani, O., & Verrier, A. (1995, May). Prevalence of alexithymia in a general population. Study in 183" normal" subjects and in 263 students. In Annales médico-psychologiques (Vol. 153, No. 5, pp. 355-357).
Luzzatto, P.,& Gabriel, B. (2000). The creative journey: A model for short-term group art therapy with posttreatment cancer patients. Art Therapy, 17(4), 265-269. https://doi.org/10.1080/07421656.2000.10129764
Malchiodi, C. A. (2005). Expressive Therapies History, Theory, and Practice. In. C. A. Malchiodi (Ed.), Expressive Therapies (ss.1-15). Newyork: Guilford press.
Malchiodi, C. A. (Ed.). (2011). Handbook of art therapy. Guilford Press.
Mennin, D. S., Heimberg, R. G., Turk, C. L., & Fresco, D. M. (2005). Preliminary evidence for an emotion dysregulation model of generalized anxiety disorder. Behaviour research and therapy, 43(10), 1281-1310. https://doi.org/10.1016/j.brat.2004.08.008
Mercedes-Ballbe, M. (1997). A group art therapy experience for immigrant adolescents. American Journal of Art Therapy,36(1), 11-20.
Montag, C., Haase, L., Seidel, D., Bayerl, M., Gallinat, J., Herrmann, U., & Dannecker, K. (2014). A pilot RCT of psychodynamic group art therapy for patients in acute psychotic episodes: feasibility, impact on symptoms and mentalising capacity. PloS one, 9(11), e112348. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0112348
Nan, J. K.,& Ho, R. T. (2017). Effects of clay art therapy on adults outpatients with major depressive disorder: A randomized controlled trial. Journal of Affective Disorders, 217, 237-245. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.04.013
Norman, H., Marzano, L., Coulson, M., & Oskis, A. (2019). Effects of mindfulness-based interventions on alexithymia: a systematic review. evidence-based mental health, 22(1), 36-43. http://dx.doi.org/0.1136/ebmental-2018-300029
Ögel, K. (2011). Farkındalık ve Kabullenme Temelli Terapiler. Hekimler Yayın Birliği.
Parker, J. D., Bagby, R. M., & Taylor, G. J. (1991). Alexithymia and depression: distinct or overlapping constructs?. Comprehensive psychiatry, 32(5), 387-394. https://doi.org/10.1016/0010-440X(91)90015-5
Reynolds, F. C. (1990). Mentoring artistic adolescents through expressive therapy. The Clearing House, 64(2), 83-86. https://doi.org/10.1080/00098655.1990.9955814
Riley, S. (1999). Contemporary Art therapy with adolescents. London, Philedelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Roditi, E. (1988). Tedavide Sanat, 8. Sayı. Eczacıbaşı İlaç Firması Yayınları.
Rybakowski, J.,& Ziółkowski, M. (1991). Clinical and biochemical heterogeneity of alcoholism: the role of family history and alexithymia. Drug and alcohol dependence, 27(1), 73-77. https://doi.org/10.1016/0376-8716(91)90089-H
Santarnecchi, E., D’Arista, S., Egiziano, E., Gardi, C., Petrosino, R., Vatti, G., ... & Rossi, A. (2014). Interaction between neuroanatomical and psychological changes after mindfulness-based training. PloS one, 9(10), e108359. doi:10.1371/journal.pone.0108359
Siegel, B. S. (1989). Peace, Love & Healing: The Bodymind & the Path to Self-healing: an Exploration. Caedmon.
Swiller, H. I. (1988). Alexithymia: Treatment utilizing combined individual and group psychotherapy. International Journal of Group Psychotherapy, 38(1), 47-61. https://doi.org/10.1080/00207284.1988.11491084
Şahin, H. (1991). Peptik ülser ve aleksitimi. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(3), 25-30.
Taylor, J. G.,& Bagby, R.M. (1988). Creation Validity of The Toronto "Alexithymia Scale" Psychosomatic Medicine,50(5), 500-509.
Teixeira, R. J.,& Pereira, M. G. (2015). Examining mindfulness and its relation to self-differentiation and alexithymia. Mindfulness, 6(1), 79-87. DOI 10.1007/s12671-013-0233-7
Theorell, T. O. R., Konarski, K., Westerlund, H., Burell, A. M., Engström, R., Lagercrantz, A. M., ... & Thulin, K. (1998). Treatment of patients with chronic somatic symptoms by means of art psychotherapy: A process description. Psychotherapy and Psychosomatics, 67(1), 50-56. https://doi.org/10.1159/000012259
Wolff, H. H. (1977). The contribution of the interview situation to the restriction of fantasy life and emotional experience in psychosomatic patients. Psychotherapy and Psychosomatics, 28(1/4), 58-67.
Zvolensky, M. J., Solomon, S. E., McLeish, A. C., Cassidy, D., Bernstein, A., Bowman, C. J., & Yartz, A. R. (2006). Incremental validity of mindfulness‐based attention in relation to the concurrent prediction of anxiety and depressive symptomatology and perceptions of health. Cognitive behaviour therapy, 35(3), 148-158. https://doi.org/10.1080/16506070600674087