ÇEVİRİ SORUNLARI VE “MARTI” ROMANI ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı; çeviribilim kuramları çerçevesinde diller arası tam eş değerlik konusunu incelemek, çeviri sorunlarını belirlemek, Martı isimli eserin Türkiye Türkçesine çevirisini ele alarak, "nitelik" ve "eş değerlik" kapsamında çözüm önerileri sunmaktır. Bu araştırmada nitel bir veri analizi araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi modeli uygulanmıştır. Çalışma yapılırken karşılaştırma yöntemine başvurularak, Richard Bach’ın Türkiye Türkçesine çevrilen Martı romanının, iki farklı baskısı üzerinde incelemeler yapılmıştır. Çeviriler, eş değerlilik ilkesi açısından kelime, dil bilgisi, metin ve pragmatik anlam düzeyinde değerlendirilmiştir. Öncelikle eser İngilizce özgüninden Türkçeye çevrilmiştir. Yapılan çevirilerde karşılaşılan sorunlar kelime, dil bilgisi ve anlam düzeyinde incelenmiştir. Değerlendirmeler, çeviride eş değerlilik kuramından yararlanılarak yapılmıştır. Kaynak İngilizce metinler, hedef kültürün dili olan Türkiye Türkçesine çevrilirken, asıl metindeki gibi çağrışımları verip vermediği, çeviride bilgi yitimi olup olmadığı, düz anlam ve yan anlam yönünden aktarım ögeleri, dilbilgisel denklik gibi sorunlar çerçevesinde, çok boyutlu incelemeler yapılmıştır. Bu değerlendirmelere göre sorunlar ve çözüm önerileri sıralanmıştır. Martı eseri, bilişsel gelişim açısından etkileyicidir ve bu eserdeki metinlerin eş değerliğin sağlanması zordur. Bu çalışma kapsamında incelenen çevirilerde; tam anlamıyla eş değerlik sağlanamadığı belirlenmiştir. Yine de eserdeki kahramanların fiziksel ve ruhsal durumları, Türk dili okuruna en iyi şekilde yansıtılmış görünmektedir. Çalışmada çeviribilim alanında ortaya konan yaklaşımlar, çeviride eş değerlik sorunu ve buna yönelik çözüm stratejileri ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çeviride Eş Değerlik, Çeviri Sorunları, Martı Romanı

INTERPRETATION PROBLEMS AND EXAMPLE OF SEAGULL NOVEL

The aim of this study is to examine the issue of full equivalence between languages within the framework of translation studies, to identify translation problems, to deal with the translation of Seagull into Turkey Turkish and to offer solutions within the scope of "quality" and "equivalence". In this study, a qualitative data analysis research method, a document review model, was used. While conducting the study, two different editions of Richard Bach's The Seagull, translated into Turkey Turkish, were examined by applying the method of comparison. Translations were evaluated at the level of vocabulary, grammar, text and pragmatic meaning in terms of equivalence principle. First of all, the work was translated from the English original to Turkish. The problems encountered in the translations were examined at the level of vocabulary, grammar and meaning. Evaluations were made using the equivalence theory in translation. While the source English texts were translated into Turkey Turkish, which is the language of the target culture, multidimensional analyzes were carried out within the framework of problems such as whether they have connotations as in the original text, whether there is loss of information in the translation, transfer elements in terms of denotation and connotation, and grammatical equivalence. According to these evaluations, problems and solutions are listed. The work of Seagull is impressive in terms of cognitive development and it is difficult to ensure the equivalence of the texts in this work. In the translations examined within the scope of this study; It has been determined that full equivalence has not been achieved. Nonetheless, the physical and mental conditions of the main characters in the book appear to have been accurately reflected to the Turkish language reader In the study, the approaches in the field of translation studies, the problem of equivalence in translation and the solution strategies for it are explained in detail.

Keywords:

Equivalence in Translation, Translation Problems, Seagull Novel,

PDF

___

Aksan, D. (2000). Her Yönüyle Dil. Ankara: TDK.
Aksoy, B. (2001). Çeviride Eş değerlik Kavramı. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 0(11), 1-6.
Aslan, Y. (2016). Evaluating Translation in Terms of Equivalence and Balance. US-China Foreign Language, 14(6), 453-459.
Austermuhl, F. (2001). Electronic tools for translators. UK: Routledge.
Bach, R. (1992). Martı (Çev. Nuran Akgören). İstanbul: SAY Yayınları.
Bach, R. (2003). Martı Jonathan Livingston (Çev. Ülker Baykal). Ankara: ÜBL Yayınları.
Bach, R. (2009). Martı Jonathan Livingston (Çev. Kader Ay Demireğen). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Bach, R. (2011). Martı. (Çeviren: K. A. Demireğen). İstanbul: Epsilon.
Baker, M. (2011). In Other Words. A Coursebook on Translation. Routledge.
Bektaş, S. (2008). Diliçi Çeviride Kültürel ve Dilsel Değişimden Kaynaklanan Çeviri Sorunları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Muharrem Tosun), Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Burns, A. & Siegel, J. (2018). Teaching the Four Language Skills: Themes and Issues. In A. Burns & J. Siegel (Eds.), International Perspectives on Teaching the Four Skills in ELT: Listening, Speaking, Reading, Writing (pp. 1–17). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-63444-9_1.
Chesterman, A. (2017). Problems With Strategies. Reflections on Translation Theory: Selected Papers, Amsterdam and Philadelphia, John Benjamins, 201-211.
Coleman, J. A. (2014). How to Get Published in English: Advice from the Outgoing Editor-in-Chief. System, 0(42), 404–411.
Çoraylı, O. (2008). Farklı Metin Türlerinin Çevirisinde Karşılaşılan Sorunlara Eleştirel Bir Bakış. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. İlyas Öztürk), Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demirekin, M. (2014). Çeviriyorum: Türkçede Çeviri Sorunları ve Eş değerlik. Konya: Eğitim Yayınları.
Diriker, E. (2008). Eşzamanlı Çeviri Araştırmaları. Çeviriyi Düşünenler (Ed. Mehmet Rifat). İstanbul: Sel Yayıncılık. ss. 257-271.
Doherty, S. (2016). The İmpact of Translation Technologies on the Process and Product of Translation. International Journal of Communication, 0(10), 947–969.
Eruz, F. S. (2003). Çeviriden Çeviribilime. İstanbul: Multilingual.
Fabbretti, M. (2017). Manga Scanlation for An International Readership: The Role of English as A Lingua Franca. The Translator, 23(4), 456–473.
Göktürk, A. (2011). Çeviri: Dillerin Dili. İstanbul: YKY Yayınları.
Granger, S. & Lefer, M. (2020). Introduction. in Sylviane Granger & MarieAude Lefer (eds) Translating and Comparing Languages: Corpus-based Insights. Corpora and Language in Use. Proceedings 6, Louvain-la-Neuve: Presses universitaires de Louvain, 11-22. https://pul.uclouvain.be/book/?gcoi=29303100461170.
Hatim, B. & Mason.I. (1990). Discourse and the Translator. London: Longman.
Hermans, T. (2013). What is (not) Translation. The Routledge Handbook of Translation Studies, Ed. by., Carmen Millan and Francesca Bartrina, London and New York, Routledge, 75-87.
Jacobson, R. (1959). On Linguistic Aspects of Translation. Cambridge Mass: Harvard University Press
Karataş, Z. (2017). Sosyal Bilim Araştırmalarında Paradigma Değişimi: Nitel Araştırmanın Yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 70-86.
Keown, C. (2017). Translating The Referee: English as a Lingua Franca in International Sport and the Need for Translation. Minor Translating Major-Major Translating Minor-Minor Translating Minor, 0(9), 192–215.
Kerimoğlu, C. (2019). Genel Dilbilime Giriş. Ankara: Pegem Akademi.
Kıcır, B. (2019). Bir Profesyonel Meslek Olarak Çevirmenlik ve Çevirmenlerin Mesleğe Yönelik Tutumları. Çalışma İlişkileri Dergisi, 10(1), 1-25.
Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(1), 170-189.
Köksal, D. (2008). Çeviri Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Lee, S. M. (2021). The Effectiveness of Machine Translation in Foreign Language Education: A Systematic Review and Meta-Analysis. Computer Assisted Language Learning. https://doi.org/10.1080/09588221.2021.1901745.
Mauranen, A. (2021). ELF and Translation as Language Contact. In A. Mauranen & S. Vetchinnikova (Eds.), Language change: The impact of English (pp. 95–122). Cambridge University Press.
Mitchell-Schuitevoerder, R. (2020). A Project-Based Approach to Translation Technology. UK: Routledge.
Musaoğlu, M. (2003). Türkçede Çeviri ve Aktarma. Bilig, 0(24), 1-22.
Newmark, P. (1988). A Textbook of Translation. UK: Prentice Hall International Ltd.
Ören, T. & Ergun, E. (2021). Çeviribilimde Dilbilim İzleri. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 0(14), 37-61.
Özdemir, İ. (2019). An Examination of the Extent of Equivalence of an Author’s Literary Stylistic Features in two Turkish Translations of a Short Story in English. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(6), 517-532.
Sakurai, N. (2015). The Influence of Translation on Reading Amount, Proficiency, and Speed in Extensive Reading. Reading in a Foreign Language, 27(1), 96–112.
Seçkin, S. (2021). Serbest çevirmenlerin türkiye çeviri sektöründe yaşadığı zorluklar. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(23), 1128-1147.
Stewart, D. (2021). English for a Global Readership: Implications for the L2 Translation Classroom. Translation Quarterly, 0(101), 93–112.
Uzbay, E. (2015). Proficiency Exam (3rd ed.). Istanbul: Cinius Publications.
Wach, A., & Monroy, F. (2020). Beliefs about L1 Use in Teaching English: A Comparative Study of Polish and Spanish Teacher-Trainees. Language Teaching Research, 24(6), 855–873.
Yalçınkaya, O. D. (2020). Çeviride Eş değerlik Kuramı Bağlamında Deyimler Sorunu: Benim Adım Kırmızı Örneği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(24), 96-104.
Yazıcı, M. (2011). Çeviribilimde Araştırma: Disiplinlerarasılıktan Disiplinlerötesiliğe. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.