BİRİNCİ DÜNYA HARBİ'NDE GALİÇYA CEPHESİ: TÜRK 15'İNCİ KOLORDUSU VE MUHAREBE ETKİNLİĞİ
Osmanlı Devleti Birinci Dünya Harbi süresince birbirinden uzak coğrafyalarda açılan çeşitli cephelerde çarpışarak kendisinden umulmayan bir savaş gücü harcamıştı. Bu cephelerden biri de Galiçya Cephesi idi. Çanakkale Muharebelerinden sonra gerek bu cephedeki ve gerekse Boğazlar bölgesindeki 1'inci, 2'nci ve 5'inci Ordulardan oluşan Türk kuvvetleri serbest kalmışlardı. Enver Paşa, kesin sonuç yerinin Avrupa cepheleri olduğunu düşündüğünden buradaki cephelere Türk kuvvetleri ile yardımda bulunmayı teklif etti. Alman Genelkurmay Başkanı Falkenhayn tarafından bu teklif reddedildi ve "Türk birlikleri dinlenmeye muhtaçtır, bunun için yalnızca Mısır'daki İngiliz kuvvetlerini bağlamak amacıyla Süveyş Kanalı'na taarruz edilmesi ve diğer cephelerde savaşılması uygun olur..." şeklinde karşılık verildi. Durum böyle iken Haziran 1916'da Rusların Avusturya - Macaristan kuvvetlerine indirdikleri darbe sonucunda mevcut Alman ve Avusturya Macaristan yedekleri cephenin desteklenmesini sağlayamadığından, Almanlar Türk yardımını kabul ettiler. Nitekim bu maksatla Türk Başkomutanlığı daha önce Çanakkale Cephesi'nde savaşan 15'inci Kolorduyu Galiçya Cephesi'ne gönderdi. 19'uncu ve 20'nci Tümenlerden oluşan kolordu bir yıldan fazla bir süre Galiçya harekât alanında savaştı ve Alman Güney Ordusuna büyük ölçüde hizmet etti. Sonuçta hiçbir kazanç elde etmeksizin çok sayıda insan kaybına uğrayarak yurda döndü. 1916 yılında Avrupa cephelerinde bulunan Türk kuvvetlerinin toplamı, 7 tümenden kurulu 3 kolordu olmak üzere 120 bin kişi kadardı. Bu kuvvetin içindeki askerler, Türk ordularının fizik bakımından sağlam, eğitim yönünden kuvvetli, özellikle Çanakkale'de düşmana karşı savaşarak deneyden geçmiş, moralleri yüksek kimselerdi. Subaylara gelince onlar da özenle seçilmiş ve yabancı dil bilmelerine önem verilmiş kimselerdi, teçhizatlarının mükemmel olmasına dikkat edilmişti. Bu suretle ordunun yurt içinde kalan bölümü insan gücü bakımından olduğu kadar teçhizat bakımından da zayıflatılmıştı. Bu makalede 15'inci Kolordunun Galiçya Cephesi'ne gönderilmesindeki sebepler, kolordunun Galiçya'ya gidişinden tekrar Türkiye'ye dönüşüne kadar olan süre zarfında katıldığı muharebelerde gösterdiği etkinlik, neden ve sonuçları ile arşiv belgeleri ışığında açıklanmaya çalışılacaktır
GALICIA FRONT DURING THE FIRST WORLD WAR: THE 15TH TURKISH CORPS AND ITS COMBAT EFFECTIVENESS
Fighting on various fronts at remote distances during the First World War, the Ottoman Empire displayed an extraordinary combat capability. One of these fronts was the Galicia front. Following the end of the Çanakkale Battles, the Turkish troops in Çanakkale and the 1st, nd, and 5th Turkish Armies' forces around the Straits were released. Ottoman Minister of War Enver Pasha, considering that the final result would be obtained at the European fronts, offered Turkish reinforcement to these fronts. Chief of German General Staff Falkenhayn denied this offer by following words: "Turkish troops have to rest; therefore it would be convenient to deploy them to the other fronts and to the Suez Canal merely to tie down the British Forces in Egypt...". However, since the available German and Austria-Hungarian reserve forces were not sufficient to reinforce the front due to the Russian stroke on them in June 1916, the Germans had to accept the Turkish assistance. Thus, Turkish Supreme Military Command dispatched the 15thCorps, which had before fought in Çanakkale, to the Galicia front in July-August 1916. The Turkish Army Corps consisting of the 19th and the 20th Divisions fought in the Galicia theatre for more than one year and rendered great services for the German Southern Army. In the end, the Corps returned empty-handed along with a great deal of human losses. The Turkish military strength on the European fronts by 1916 totalled about 120.000 men, namely 3 army corps composed of 7 divisions. The soldiers in this composition were ablebodied, well-educated and highly-motivated men, who had passed through hard experiences in the face of the enemy particularly in Çanakkale. Moreover, the officers were also selected diligently with emphasis on their foreign language skills and the quality of the equipment provided. Therefore, the strength of the army remaining in homeland weakened in terms of both manpower and equipment. This paper will try to explain the reasons behind the deployment of the 15th Corps to the Galicia front, the combat effectiveness of this corps in the battles it engaged in Galicia until its return to Turkey in a consequential order under the light of the military archival documents in Turkey
___
- AKÇAKAYALIOĞLU, Cihat; Birinci Dünya Harbi Avrupa Cepheleri Galiçya Cephesi, Gnkur. Harp Tarihi Dairesi Yayınları, Gnkur. Basımevi, Ankara, 1967.
- ARIKAN, İbrahim; Osmanlı Ordusunda Bir Nefer, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
- .......................; Harp Hatıralarım, Timaş Yayınları, İstanbul, 2007.
- Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Arşivi.
- BAL, Halil; Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Kuruluş Mücadelesi ve Kafkas İslam Ordusu, İdil Yayıncılık, İstanbul, 2014.
- Birinci Dünya Harbi; VII'nci Cilt Avrupa Cepheleri (Galiçya Cephesi), Gnkur. Harp Tarihi Dairesi Yayınları, Basımevi, Ankara, 1967.
- Birinci Dünya Harbi'nde Türk Harbi Avrupa Cepheleri (Özet); Yayına Haz. Gülhan BARLAS, Gnkur. ATASE Bşk.lığı Yayınları, Ankara, 1996.
- Birinci Dünya Harbi'nde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3'üncü Ordu Harekâtı, Cilt:II/II, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1993.
- Birinci Dünya Savaşı'na Katılan Alay ve Daha Üst Kademedeki Komutanların Biyografileri; Gnkur.ATASE Bşk.lığı Yayınları, Cilt: II, Ankara, 2009.
- ÇAĞLAYAN, K. Tuncer; "Birinci Dünya Savaşı Sonlarında Kafkasya'da İngiliz Faaliyetleri", Belleten, Türk Tarih Kurumu Yayınları, S 240, Ağustos 2000, Ankara.
- ÇELİK, Kemal; "Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordusunun Avrupa Cepheleri", 1914'ten 2014'e 100'üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı'nı Anlamak Sempozyum Bildirileri, Harp Akademileri Komutanlığı Yayınları, İstanbul, 2015.
- DAĞLAR, Oya; "Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordularının Galiçya Cephesi'ne Gönderilmesi ve Cephe Gerisinde Yaşananlar", İÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yakın Doğu Dönem Araştırmaları, Sayı 10, 2006.
- DÖNMEZ; Cengiz; "I. Dünya Savaşı'yla İlgili Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri", Gazi Akademik Bakış Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, Ankara, Yaz 2014.
- ERICKSON, Edward J.; Size Ölmeyi Emrediyorum Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordusu, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2011.
- ERTEM, Şefik; Birinci Dünya Savaşı'nda Avrupa'da Yüzbin Türk Askeri, Kastaş Yayınları, İstanbul, 1992, s. 127.
- ERTÜRK, Yaşar; "Birinci Dünya Savaşı'nda Galiçya Cephesi'nde Türk Ordusunun Katıldığı Muharebeler", Kuruluşundan Günümüze Türk Ordusu On İkinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri-I, Gnkur. ATASE Bşk.lığı Yayınları, Ankara, 2009.
- Harp Tarihi Vesikaları Dergisi; Gnkur. Basımevi, Sayı 50, Yıl 13, Ankara, Aralık 1964.
- HART, Basil Liddell; Birinci Dünya Savaşı Tarihi, Çev.: Kerim BAĞRIAÇIK, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2014
- KARAL, Enver Ziya; Osmanlı Tarihi, İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908 - 1918), Türk Tarih Kurumu Yayınları, IX. Cilt, Ankara, 2011.
- McMEEKIN, Sean; I. Dünya Savaşı'nda Rusya'nın Rolü, Yapı Kredi Yayınları, Çev.: Nurettin ELHÜSEYNİ, İstanbul, 2013.
- RENOUVIN, Pierre, 1. Dünya Savaşı ve Türkiye 1914 - 1918, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2004.
- ROBBINS, Keith; I. Dünya Savaşı, Çeviren: Müfit GÜNAY, Dost Kitabevi, Ankara, 2005.
- ŞARMAN, Kansu; Kumandanım Galiçya Ne Yana Düşer/Mehmetçik Avrupa'da M. Şevki YAZMAN'ın Anıları, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2007
- ŞİROKORAD, A.B.; Rusların Gözünden Osmanlı - Rus Savaşları, Selenge Yayınları, İstanbul, 2013.
- ÜNALP, F.Rezzan; Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'ya Yönelik Askerî Faaliyetleri, Gnkur.ATASE D.Bşk.lığı Yayınları, Ankara, 2014.
- Von HINDENBURG; Hayatım, Çeviren: Tahsin İsmail, Matbaa-i Askeriyye, 1341, İstanbul.
- WINTER, Jay - PARKER, Geoffrey - HABECK, Mary R.; I. Dünya Savaşı ve 20.Yüzyıl, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2012.
- YEL, Selma; Yakup Şevki Paşa ve Askerî Faaliyetleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2002.
- ISSN: 1303-9342
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 1976
- Yayıncı: MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
BİRİNCİ DÜNYA HARBİ'NDE GALİÇYA CEPHESİ: TÜRK 15'İNCİ KOLORDUSU VE MUHAREBE ETKİNLİĞİ
1917 RUS DEVRİMİ'NDEN GÜMRÜ ANTLAŞMASI'NA KADAR KARS VE IĞDIR BÖLGESİNDE YAŞANANLAR
IRAK CEPHESİ'NİN AÇILMASI VE KÛTÜ'L-AMARE MUHASARASI
İKİNCİ MEŞRUTİYET'TEN GÜNÜMÜZE BALKANLARIN DERS KİTAPLARINDAKİ YERİ: BALKAN SAVAŞLARI ÖRNEĞİ