Türkçede Ortak Kökler

Türkçede sözcükler kök olarak ikiye ayrılmıştır. Fiil kökleri ve isim kökleri. Bu köklerin ortaya çıktıkları andan itibaren isim ve fiil kökleri olarak belirlendikleri görüşü hakimdir. Buna göre de Türkçede herhangi bir kökün hem isim hem de fiil kökü olarak kullanılmadığı kısaca ortak bir kök bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Buna rağmen Türkiye Türkçesinde görülen boya / boya-, aç/ aç- vb. isim ve fiil kökü şeklindeki asıl biçim birimlerin Eski Türkçe ile Batı Türkçesi arasında gelişen ses olayları ile açıklandığı görülmektedir. Yine barış / barış-, savaş / savaş- vb. biçimbirimlerin de fiil köklerine getirilen farklı yapım ekleri taşıdıkları belirtilmiştir. Az sayıda olsa da Türkçede ortak kök olduğunu gösteren çalışmalar da bulunmaktadır. Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde kimi sözcüklerin ortak kök oldukları gösterilmiş ve buna göre de Eski Türkçede de kimi sözcüklerin ortak kök olabilecekleri üzerinde durulmuştur.

Common Roots in Turkish

In the Turkish language words, in terms of their roots, can be divided into two groups. Verb roots and noun roots. These roots have been identified as noun roots and verb roots from the moment they emerged. As a result, it has been concluded, that no root in the Turkish language can be used both as a name and a verb root, in short, that there is no common roots. Despite this, we can see that in Turkish there are morphological units in the form of name and verb roots like boya / boya-, aç/ aç- etc, which can be explained by the phonetic phenomena that developed between Old Turkic and Western Turkic. Again, it has been stated, that such morphological units as barış / barış-, savaş / savaş- etc. have different constructive suffixes attached to the roots of the verb. Although in a small number, there are also studies showing the existance of common roots in the Turkish language. In this article we claim that some words in Old Turkic and modern Turkish share common roots and we focus on the methods of detecting common roots. 

___

  • Atabay, N.- İbrahim Kutluk, vd. (1983). Sözcük Türleri, yay. haz. D. Aksan, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Banguoğlu, T. (2000). Türkçenin Grameri, Ankara: TDK.
  • Bilgin, M. (2002). Anlamdan Anlatıma Türkçemiz, Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Demir, N, Yılmaz, E. (2009), Türkçe El Kitabı, Ankara: Grafiker.
  • Eker, S. (2011). Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker.
  • Ergin, M. (1998). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak
  • Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi, Ankara: Ayraç
  • Hatiboğlu (Kılıcoğlu), V. (1970). Türkçenin Yapısı ve İkili Kökler, Türk Dili, Mayıs 1970, C: XXII, S: 224, s. 110-115. http://www.tdk.gov.tr/index. (21.11.2018)
  • Hatiboğlu, V. (1974). Türkçede Eklerin Kökeni, Türk Dili, Ocak 1974, C: XXIX, S: 268, http://www.tdk.gov.tr/index. (21.11.2018)
  • Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri / Şekil Bilgisi, Ankara: TDK.
  • Türk, V. (1999). “Türkçede İsim ve Fiil Olarak Ortak Kullanılan Bazı Kelimeler Üzerine” III. Uluslararası Türk Dil Kurultayı, 1996, Ankara.