Türkiye'nin Coğrafi İşaret Niteliğindeki Jeolojik Değerleri

Son yılların en fazla gündeme taşınan konularından biri olan “Coğrafi İşaret” uygulaması zanaat ürünlerinden yemeklere, tarım ürünlerinden jeolojik değerlere değin pek çok ürün grubunu kapsamaktadır. Söz konusu uygulama esasında belli ve de temel özelliğini sınırlı bir coğrafi sahadan alan ürünlerin kalitesini koruyarak ilerleyen yıllarda da aynı kalitede varlığını korumasını sağlamak amacıyla geliştirilmiş, Fransa çıkışlı bir uygulamadır. Söz konusu uygulamayla ülkelerin birer alamet-i farikası olan ürünler için hem sürdürebilirlik temelli bir üretim politikası benimsenmekte hem de ürünlerde zamanla meydana gelebilecek dejenerasyonun önüne geçilmek hedeflenmektedir. Bir kısım jeolojik değerler de bu kapsamda koruma altına alınarak ilerleyen süreçte taklit ürünlerle ulusal ve uluslararası pazarlarda yaşanabilecek haksız rekabetin önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Burada jeolojik değerlerle dikkat çeken husus coğrafi işaret kapsamında orta ve uzun vadede sürdürülebilirliği mümkün olamayacak tek ürün grubu olmasıdır. Nitekim bahis konusu bu doğal kaynaklar, aynı zamanda tükenebilir kaynaklardır. Türkiye’de de coğrafi işaret konusuna yoğun bir şekilde eğilinmesiyle jeolojik değerler de hızla bu kapsamda koruma altına alınmaya başlamıştır. 2019 itibariyle Türkiye’nin toplam 9 jeolojik değeri coğrafi işaret kapsamına alınmıştır. Öte yandan Türkiye’nin bu anlamda potansiyelinin çok yüksek bir ülke olduğunun da belirtilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de coğrafi işaret kapsamına alınabilecek doğal taşlar, mineraller ve taş işlemeciliği ürünlerinden toplam 23 değer ele alınmıştır.

Turkey’s Geological Values in Geographical Indications

Geographical indication application which is one of the most ultimate issues of recent years covers many product groups from craft products to food, from agricultural products to geological values. In fact, the application in question is a French application, developed to ensure that the products which have a certain and basic nature from a limited geographical area are maintained in the same quality for years to come. With this application, a sustainable production policy is adopted for products that are a hallmark of the countries and it is aimed to prevent degeneration that may occur over time in the products. Some geological values are protected in this context, and in the following process, counterfeit products are tried to be prevented from unfair competition in national and international markets. The point that draws attention with geological values here is that it is the only product group that cannot be sustained in the medium and long term under the geographical sign. As a matter of fact, these natural resources are also consumable sources. Together with an indication of intensive tendency to geographical indication issues in Turkey, geological values have also started to be taken under protection. As from 2019, Turkey's total 9 geological values were included in the geographical indication. On the other hand, it should also be mentioned that Turkey is a country that has a very high potential in this sense. In this study, 23 values in total from natural stones that can be taken to indicate geographical coverage in Turkey, minerals and stone processing products are dealt with.

Keywords:

Geological values, Stones, Minerals, Stone processing Geographical indications, Turkey,

PDF

___

Addor, F. & Grazioli, A., (2002). “Geographical ındications beyond wines and spirits-A Roadmap for a better protection for geographical ındications in the WTO TRIPS Agreement”, The journal of world ıntellectual property, 5(6), pp. 865-897, Switzerland.
Anonim, (2001). “Geographical Indications: Historical background, Nature of rights, Existing Systems for protection and obtaining effective protection in other countries”, World Intellectual property organization, standing commıttee on the law of trademarks, Industrial designs and geographical ındications, Sixth Session, pp. 30, Geneva.
Babalık, H. (2009). Türkiye değerli taş potansiyeli ve pazarlama sorunları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Adnan Menderes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, s. 108, Aydın.
DPT, (2001). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı – Madencilik özel ihtisas komisyonu raporu, Genel Endüstri Mineralleri II. (Mika, Zeolit, Lületaşı), Çalışma grubu raporu, Ankara.
Hatipoğlu, M. (2003). Güğü köyü ametist kristallerinin değerlendirilmesi (Dursunbey, Balıkesir, KB Türkiye) ve yöresel ekonomiye katkısı, Türkiye IV. Mermer Sempozyumu, 18-19 Aralık 2003, s. 243 – 256.
Kazancı, N. & Gürbüz, A. (2014). “Jeolojik miras nitelikli türkiye doğal taşları”, Türkiye jeoloji bülteni, 57(1), s. 19-44.
MAPEG, (2019). Maden ve petrol işleri genel müdürlüğü istatistikleri, http://www.mapeg.gov.tr/Anasayfa.aspx (Son erişim: 22.04.2019).
MTA, (2009). İl il Türkiye’nin yer altı kaynakları, MTA yayınları, s. 693, Ankara.
Şahin, G. (2019). Türkiye’nin Coğrafi işaretleri ve bunların Türkiye ekonomisinde etkin kullanımları, (Basılmamış doktora tezi), İstanbul üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, s. 2551, İstanbul.
Taşlıgil, N. & Şahin, G. (2011). Doğal ve kültürel özellikleri ile Lületaşı, Uluslararası sosyal araştırmalar dergisi, 4(16), s. 436-452, Kış 2011.
Taşlıgil, N. & Şahin, G. (2016). Yapı malzemesi olarak kullanılan Türkiye doğal taşlarının iktisadi coğrafya odağında analizi, Marmara coğrafya dergisi, (33), s. 607-640, İstanbul.
TPE, (2019). Coğrafi işaret dosyaları, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/geographicalRegisteredList/ (Son erişim: 22.04.2019).
Uslu, G. Ş. (2011). Simav (Kütahya) Bölgesindeki ateş opali oluşumlarının mineralojik-petrografik özellikleri ve gemolojik kullanım alanları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s. 87, İzmir.
Zaimoğlu, Ö. & Kaplanoğlu, M. (2012). Takılarda Oltu Zümrüt’ü, Batman üniversitesi yaşam bilimleri dergisi, 1(1), s. 1101-1116, Batman.