SİNOP HKİMİ BİR BEYLİK: PERVANEOĞULLARI BEYLİĞİ ( SOSYO-EKONOMİK VE KÜLTÜREL DURUMU HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME)/A Sovereign Principality In Sinope: Pervaneogullari Principality (An Assessment On The Socia – Economic And Cultural Characters)

Öz Özet 13. yüzyılın ilk yarısında vuku bulan Babailer İsyanı ve Kösedağ Savaşı ile Türkiye Selçuklu Devleti'nin uç'larda merkezi otoritesinin zayıflaması ve ardından tamamen ortadan kalkması sonucunda, Anadolu'da her biri müstakil birer devlet karakterinde yirmiden fazla Türk beyliği kurulmuştur. Bu beyliklerden biri olan ve 1264'den 1321 yıllarına kadar süren varlığı boyunca Sinop civarını yurt edinmiş; Selçuklu ile Osmanlı arasındaki sağlam halkaları teşkil eden Pervaneoğulları Beyliği Türk-İslam sentezinin varlığını hissettirdiği uygulamaların ve oluşumların var olduğu bir sosyal-kültürel hayata sahip olup, beylik Sino'un Türkleşmesinde ve bir Türk yurdu olarak kalmasında büyük rol oynamıştır.Ek olarak ise Pervaneoğulları Beyliği'nin idari ve kültürel yapılanması, o dönem Anadolu'da yer alan diğer beyliklerle benzer şekildedir. Beyliğin öne çıkan yönü denizcilik hayatı olmuştur.Bu çalışmada Sinop ve çevresinde 58 yıl hüküm süren Pervaneoğulları Beyliği'nin sosyal, ekonomik ve kültürel hayatı ele alınmaktadır. Abstract More than twenty Turkish principalities each of which was in the independent state character were established in Anatolia as a result of weakening and later utterly destroying of the central authority in the edges of Great Seljuk Empire with the help of Babais Rebellion and the Battle of Kosedag took place in the first half of the 13th century. One of those principalities having a sociocultural life consisting of the applications and structures of the synthesis of Turkish and Islam, the Principalities of Pervaneoğulları, which was established around Sinop ruling from 1264 to 1322 and representing the strong ties between the Seljuks and the Ottomans and played an important role on making Sinope Turkish and making it live as a Turkish home. In addition; the administrative and cultural characteristics of the Pervaneogulları are the same as the other Principalities which are established in Anatolia. The most caharacter of the principalities is seamanship. In this study, Sinope and its environs, who reignes for 58 years, social, ekonomic and cultural life of the Pervaneogulları Principalities its discussed.

Anahtar Kelimeler:

Anadolu Selçuklu Devleti, Pervaneoğulları, Sinop

PDF

___

KAYNAKÇA

AKSARAYİ, Kerimeddin Mahmut, 2000, Müsameretü'l Ahbar ve Müsayeretü'l Ahyar, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara.

ALPTEKİN, Çoşkun, 1992, Türkiye Selçukluları, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, VIII, İstanbul.

Anonım Selçukname, 1952, (Tarîh-i l-i Selçûk der Anadolu), Anadolu Selçukluları Devleti Tarihi III, Neşr. - Çev. Feridun Nafiz Uzluk, Ankara.

BAYRAM, Mikail, 1988, Pervaneoğulları Zamanında İlimi Çalışmalar, I. Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri (13 – 17 Ekim 1986), Samsun.

BİLGİN, Orhan, 1995, “Fahreddin-i Iraki”, DİA, C. XII, İstanbul.

CAHEN, Claude, 1984, Osmanlılar'dan Önce Anadolu'da Türkler, Çev. Yıldız Moran, İstanbul.

DARKOT, Besim, 1967, “Sinop”, İA, C. X, İstanbul.

EDHEM, Halil, 1920, Merzifon'dan Pervane Muinüddin Süleyman Namına Bir Kitabe, Tarîh-i Osmanî Encümeni Mecmuası ve Türk Tarih Encümeni, VI 11.

EFLAKİ, Ahmed, 1976, Menakıbü'l Arifin, C.I, Neşr. Tahsin Yazıcı, Ankara.

İbn Batuta Seyehatnamesinden Seçmeler, 1999, Haz. İsmet Parmaksızoğlu, Ankara.

İBN BİBİ (el Hüseyin b. Muhammed b. Ali el- Ca'feri er- Rugadi), 1996, El Evamirü'l Ala'iye fil- Umuri'l Ala'iye (Selçukname), C. I-II, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara.

KAYMAZ, Nejat, 1970, Pervane Mu'inü'd-din Süleyman, Ankara: Kaynak Yayınları.

KESİK, Muharrem, 2006, “Muinüddin Süleyman Pervane”, DİA, C. XXXI, İstanbul.

KESİK, Muharrem, 2007, “Pervaneoğulları”, DİA, C. XXXIV, İstanbul.

KRAMERS, J. H., 1992, “Muin-üd-din”, İA, Vlll, MEB Yay.

MERÇİL, Erdoğan, 1976, “Anadolu Beylikleri”, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara.

MERÇİL, Erdoğan, 1991, Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara: TTK Yay..

OCAK, Ahmet Yaşar, 1993, Anadolu Beyliklerinin Teşkilat ve Kültürü, DİA, III, İstanbul.

SEVİM, Hakkı, 1976, “Sinop”, Yurt Ansk. VII.

SPULER, Bertold, 1957, İran Moğolları Siyaset, İdare ve Kültür İlhanlılar Devri 1220–1350, Çev. Cemal Köprülü, Ankara.

ŞAKİR, Mehmed, 1927, Tarihte Sinop: Selçukludan Osmanlı Türklerinin Zabtına Kadar H. 711–864, 5, Sinop Gazetesi, 30 Haziran

TEVHİD, Ahmed, 1968, Rum Selçuki Devletinin İnkırazıyla Teşekkül Eden Tavaif-i Müluk: Sinopda Pervanezadeler, TOEM, S. 4.

TURAN, Osman, 1971, Selçuklular Zamanında Türkiye Siyasi Tarih Alp Arslan'dan Osman Gaziye (1071–1318), İstanbul.

ULUDAĞ, Süleyman, 1993, Cendi, DİA, VII, İstanbul.

UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, 1988, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, Ankara.

YAZICIZADE Ali, 2009, Tevarih-i Al-i Selçuk (Selçuklu Tarihi), Haz. Abdullah Bakır, İstanbul.

YÜCEL, Yaşar - SEVİM, Ali, 1990, Türkiye Tarihi (Fetihten Osmanlılara Kadar 1018–1300), C.I, Ankara.