OSMANLI SEFER ORGANİZASYONLARININ MALİ YÖNÜ: 1787-1792 OSMANLI-RUS, AVUSTURYA SAVAŞI ÖRNEĞİ/Financial Aspects of Ottoman War Organizations: Example of 1787-1792 Ottoman-Russia, Austria War

Öz Osmanlı Devleti savaş ya da sefer kararı aldığı zaman buna bağlı olarak mali açıdan masrafları da artmaktaydı. Bu masrafların başında maaşlı askerler olan kapıkulu askerlerinin ücretleri, askeri birliklerin harp malzemelerinin temini, ulaşım ve iaşe giderleri gelmekteydi. Bu giderin karşılanması için Osmanlı Devleti o anki merkezi hazineden imkanlar ölçüsünde nakit para ayırırdı. Ancak XVIII. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devletinde başlayan gerileme mali yapısını da derinden etkilemiş özellikle bu yüzyılın ikinci yarısından sonra devlet sefer organizasyonlarından doğan masrafları karşılayamaz hale gelmişti. Osmanlı Devleti 1787 yılında mali açıdan hiç de hazır olmadığı bir savaşın eşiğindeydi. Savaşın başlamasını müteakip ise mali sıkıntılar iyice gün yüzüne çıkmaya başlamış ve devlet mali açıdan radikal tedbirler almak zorunda kalmıştır. When Ottoman State takes decision of war, the cost expenditures were rising up accordingly. Primary costs were the salaries of sultan's household troops (kapikulu), military supplies and transportation. Ottoman State would save some money from the central treasure of the time, so as to meet the expenses. However, after 18th century, the regression of the state had a bad influence on meeting the war costs and especially through the end of the century; it was close to impossible for the state to meet the expenses that were stemming from war organizations. In 1787, Ottoman state was on the verge of a war for which the state was not ready at all. After the war broke, financial difficulties were obvious and the state had to take radical measurements on the issue.

Anahtar Kelimeler:

Sefer, Rusya, Lojistik, Avusturya

PDF

___

KAYNAKÇA

Arşiv Vesikaları

BOA, MD, No: 187

Gaziantep Şer'iyye Sicili, No: 134.

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 20/ 983 (H. 29 Zilhicce 1203).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 1442/59230 (H. 29 Zilhicce 1201).

BOA, Cevdet Maliye, DN: 48/2217 (H. 29 Rebiülahir 1203).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 1384/54787 (H. 14 Şevval 1202).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 179/7990 (H. 29 Zilhicce 1204).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 1384/54767 (H. 22 Recep 1202).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 1393/55662 (H. 03 Şaban 1203).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 18/825 (H. 29 Zilhicce 1202).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 22/1024 (H. 29 Zilhicce 1203).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 22/1098 (H. 29 Zilhicce 1203).

BOA, Hatt-ı Hümayun, DN: 20/955-D (H. 29 Zilhicce 1203).

BOA, Cevdet Dahiliye, DN: 183 /9123 (H. 12 Safer 1204).

BOA, Cevdet Maliye, DN:775/31614 (H. 29 Cemaziyelevvel 1203).

BOA, Cevdet Darbhane, DN: 12/572 (H. 17 Cemaziyelahir 1204);

BOA, Cevdet Darbhane, DN: 18/859 (H. 04 Zilhicce 1204).

Kitap ve Makaleler

Abdurrahman Şeref, “Ecanibden İlk İstikraz Teşebbüsümüze Aid Birkaç Vesika”, TOEM, V/30, İstanbul, 1330, s. 321-337.

Ahmet Vasıf Efendi, Mühasinü'l- sar ve Hakaikü'l- Ahbar, (haz. Mücteba İlgürel) Ankara, 1994, s. 190–193.

Atalar, Münir, Osmanlı Devletinde Surre-i Hümayûn ve Surre Alayları, Ankara, 1999.

Barkan, Ö. Lütfi, “Tımar”, İA, XII/I, s. 286–333.

Cezar, Yavuz, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi ( XVIII. yy'dan Tanzimat'a Mali Tarih), İstanbul, 1986.

Ertaş, Mehmet Yaşar, Sultanın Ordusu (Mora Fethi Örneği), İstanbul, 2007.

Gabriel Noradounghian, Receuil d'Actes Internationaux de I'Empire Ottoman (1300–1789), I, Paris, 1897.

Genç, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, İstanbul, 2003.

Genç, Mehmet “Esham”, DİA, XI, s. 376-380.

İnbaşı, Mehmet, Ukrayna'da Osmanlılar, Kamaniçe Seferi ve Organizasyonu (1672), İstanbul, 2004.

Karamursal, Ziya, Osmanlı Mali Tarihi Hakkında Tetkikler, Ankara, 1989.

Kütükoğlu, Mübahat , “Osmanlı İktisadi Yapısı”, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, I, İstanbul, 1994.

Özvar, Erol, Osmanlı Maliyesinde Malikane Uygulaması, İstanbul, 2003.

Öztürk, Mustafa, “Genel Hatlarıyla Osmanlı Para Tarihi”, Türkler Ansiklopedisi, X, s. 802-822.

Pamuk, Şevket, Osmanlı-Türkiye İktisat Tarihi, 1500–1914, İstanbul, 2007.

Şehsuvaroğlu, Haluk Y. Deniz Tarihimize Ait Makaleler, İstanbul, 1965.

Tabakoğlu, Ahmet, Gerileme Dönemine Girerken Osmanlı Maliyesi, İstanbul, 1985.

Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapukulu Ocakları, I, Ankara, 1988.