Muhittin Alpaslan DURU, Ferhat HOŞ, Ebru ERSOY TONYALOĞLU

Kent peyzajının yeşil altyapı yaklaşımı ile değerlendirilmesi: Çankaya / Ankara örneği

Yeşil altyapı peyzaj içinde birçok fonksiyonun sağlanabilmesi için stratejik olarak planlanan ve yönetilen sistem bütününü ifade etmektedir. Bu çalışmada Ankara ili Çankaya ilçesinin kent peyzajı yeşil altyapı yaklaşımı ile incelenerek 2012-2018 yılları arasında yeşil altyapıda meydana gelen değişimler analiz edilip planlama önerileri geliştirilmiştir. Çalışmada, öncelikle yeşil altyapı bileşenlerini oluşturan tüm kentsel açık ve yeşil alanlar parça ve koridor tipolojisine göre 2012 ve 2018 yıllarına ait Copernicus Kent Atlası (Urban Atlas-UA) verileri kullanılarak tanımlanmıştır. Daha sonra ise bu alanlarda yaşanan değişimler FRAGSTATS 4.2 yazılımında sınıf düzeyinde sekiz peyzaj metriği ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak, yeşil altyapı bileşenlerinin konut, sanayi ve taş ocakları gibi kültürel alanlar tarafından baskılandığı ve tahribata uğradığı belirlenmiştir. Bu kapsamda yeşil altyapı bileşenleri üzerindeki tahribat ile birlikte meydana gelen parçalanmanın önüne geçilebilmek amacıyla yol ağaçlandırması ve refüj bitkilendirmesi gibi yeşil altyapı bileşenlerinin birbirleriyle bağlantıları sağlayabileceği ve mevcut açık ve yeşil alan miktarının arttırılmasına/iyileştirilmesine katkıda bulunabilecek önerilerde bulunulmuştur.

Evaluation of urban landscape with green ınfrastructure approach: the case of Çankaya / Ankara

Green infrastructure refers to the system that is strategically planned and managed to provide many functions within the landscape. In this study, the urban landscape of Çankaya district in Ankara province was examined within the scope of the green infrastructure approach, and the changes in the green infrastructure between the years 2012-2018 were analyzed and planning proposals were developed. Initially, all types of urban open and green areas that make up the green infrastructure components were defined according to the patch and corridor typology using the Copernicus Urban Atlas (UA) data of the years 2012 and 2018, and then the changes in these areas were defined and analyzed using 8 class level landscape metrics in FRAGSTATS 4.2 software. As a result, it has been determined that the green infrastructure components were suppressed and destroyed by building areas such as housing, industry and quarries. In this context, in order to prevent the fragmentation that occurs with the destruction on the green infrastructure components, suggestions have been made that the green infrastructure components such as roadside and refuge vegetation can provide connections with each other and contribute to the existing open and green space.

PDF

___

Ahern J (2004) Greenways in the USA: theory, trends and prospects. Ecological Networks and Greenways, Concept, Design, Implementation, 34-55. In: Jongman RHG and Pungetti G (eds.) Ecological Networks and Greenways: Concept, Design and Implementation. United Kingdom: Cambridge University Press. Aksoy ÖK, Acar C (2021) Ekolojik Temelli Turizm Olanakları: Perşembe- Fatsa Kıyı Kesimi Örneğinde Bir İnceleme. Ecological Perspective, 1(1), 2-14.
Alberti M (2005) The effects of urban patterns on ecosystem function. International regional science review, 28(2), 168-192.
Atak BK (2020) Kentsel peyzaj yapısındaki değişimlerin peyzaj metrikleri ile analizi, İzmir örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57(1), 119-128.
Atila M, Küçük V (2001) Kentsel Açık-Yeşil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi. Turkish Journal of Forestry, 2(1), 27-48.
Benedict MA, McMahon ET (2006) Green Infrastructure: Linking Landscapes and Communities. Island Press: Washington.
Botequilha-Leitão A, Miller J, Ahern J, McGarigal K (2006) Measuring landscapes. Island, Washington, DC. CLMS (2021) Copernicus Land Monitoring Service. https://land.copernicus.eu/local/urban-atlas Erişim: 1 Mart 2021.
Çağlayan SD, Balkız Ö, Arslantaş F, Sanalan KC, Lise Y, Zeydanlı U (2020) Şehir planlama aracı olarak ekosistem hizmetleri: Çankaya ilçesi örneği. Doğa Koruma Merkezi, 236.
Ekinci K (2017) Şehir Atlasının (Urban Atlas) Avrupa’daki ve Türkiye’deki Durmunun İncelenmesi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
Ersoy E (2015) An integrated approach to enhancing ecological connectivity and accessibility in urban areas: A case study of Sheffield, UK. Doctoral dissertation, University of Sheffield Sheffiled / UK, 394p.
Ersoy E (2016) Landscape Ecology practices in planning: landscape connectivity and urban networks, 291-316. In: Ergen M (Ed.) Sustainable Urbanization.
Ersoy E, Jorgensen A, Warren PH (2019) Identifying multispecies connectivity corridors and the spatial pattern of the landscape. Urban Forestry & Urban Greening, 40, 308-322. ESRI, I. (2016) ArcGIS Release 10.5.
Forman RT (2014) Urban ecology: Science of cities”. Cambridge University Press. England. Hepcan ÇC, Hepcan Ş (2018) Kentsel yeşil altyapı analizi: Bornova örneği. Mediterranean Agricultural Sciences, 31(1), 37-43.
Kurtşan K, Nurlu E (2020) Tarımsal Peyzaj Değişimi Analizi: İzmir ili Bornova İlçesi Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 81- 89.
McGarigal K, Cushman SA, Neel MC, Ene E (2012) FRAGSTATS: spatial pattern analysis program for categorical maps. Computer software program produced by the authors at the University of Massachusetts, Amherst. www. umass. edu/landeco/research/fragstats/fragstats. html, 6. Erişim: 1 Haziran 2021
OSM (2021) Open Street Map. https://www.openstreetmap.org/#map=6/39.031/35.252 Erişim: 5 Mart 2021.
Selman P (2006) Planning at the landscape scale. Oxon: Routledge.
Tağıl Ş, Görmüş S, Cengiz S (2016) Denizli'de Kentsel Yayılma, Peyzaj Deseni ve Ekolojik Süreç İlişkisi, 6. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana, pp 847-858.
Tonyaloğlu EE (2019) Kentleşmenin kentsel termal çevre üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi, Efeler ve İncirliova (Aydın) örneği. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-13.
Tuna A (2021) İngiltere’de Yeşil Altyapı Planlama Ve Uygulama Sürecinin Uygulama Örnekleri Üzerinden İrdelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (21), 416-423.
Wilker J, Rusche K, Rymsa-Fitschen C (2016) Improving participation in green infrastructure planning. Planning Practice & Research, 31(3), 229-249.