19919

Ekosistem hizmeti algısı ve kullanıcı tercihlerine yönelik bir araştırma: Arhavi Sahil Parkı örneği

Kentsel ekosistemlerin önemli bir parçası olan kent parkları, kente ve kentlilere doğrudan ve dolaylı ekosistem hizmetleri sağlayan alanlardır. Bu alanların ve sağladığı ekosistem hizmetlerinin sürdürülebilirliği için alan kullanıcılarının tercihlerinin ve alanların sağladığı servislere ilişkin algıların belirlenmesi de önem arz etmektedir. Buradan hareketle çalışma alanı olarak Arhavi Sahil Parkı seçilmiştir. Çalışmada kullanıcı yoğunluğunu ve tercihlerini belirlemek için gözlem tekniğinden, kullanıcı tercihlerini ve algılarını belirlemek için de anket tekniğinden faydalanılmıştır. Anket çalışması çevrimiçi olarak 310 katılımcı ile yürütülmüştür. Elde edilen veriler doğrultusunda, çalışma alanının haftada en az bir defa kullanıldığı, öğleden sonra ve akşam saatlerinde daha yoğun kullanıldığı, daha çok yaz mevsiminde kullanıldığı, yürüyüş, koşu vb. etkinlikler için daha çok tercih edildiği tespit edilmiştir. Mekânsal olarak ise yine yürüyüş yolları ve çocuk oyun alanı ve çevresinin tercih edildiği belirlenmiştir. Elde edilen bu bulgular, gözlem çalışmasından elde edilen bulgularla örtüşmektedir. Anket çalışmasından elde edilen bulgular ışığında, sahil parkı kullanıcılarının parkın sağladığı kaynak sağlayan, düzenleyici, destekleyici ve özellikle kültürel ekosistem hizmetlerini algıladıkları söylenebilir. Sonuç olarak, parkın dört mevsim kullanılabileceği mekânsal çözümlerin yanı sıra sağladığı ekosistem hizmetlerinin algı düzeylerinin arttırılması yönünde de çeşitli öneriler getirilmiştir. Tercih ve algı çalışmalarının tasarımcılar, planlamacılar ve alan yöneticileri için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ekosistem hizmetleri, Kullanıcı tercihleri, Ekosistem hizmeti algısı, Arhavi

A study on ecosystem service perception and user preferences: Arhavi Shore Park case area

Urban parks, which are an important part of urban ecosystems, are areas that provide direct and indirect ecosystem services to the city and its citizens. For the sustainability of these areas and the ecosystem services they provide, it is also important to determine the preferences of the users of the area and the perceptions of the services provided by the areas. From this point of view, Arhavi Shore Park was chosen as the study area. In the study, observations were used to determine user density and preferences, and a questionnaire was used to determine user preferences and perceptions. The questionnaire was conducted online with 310 participants. Results showed that the study area is used at least once a week, is used more intensively in the afternoon and evening, mostly used in summer, walking, jogging, etc. were more preferred activities in the direction of the obtained data. Spatially, it was determined that walking paths and children's playground and its surroundings were more preferred. These findings are consistent with the findings obtained from the observation study. In the light of the findings obtained from the questionnaire, it can be said that the users of the shore park perceive the provisioning, regulation, supporting, and especially cultural ecosystem services provided by the park. Consequently, some suggestions were proposed to increase the perception levels of the ecosystem services by the park, as well as the spatial solutions that the park can be used in all seasons. It is thought that preference and perception studies will be a guide for designers, planners, and site managers.

Keywords:

Ecosystem services, User preferences, Ecosystem service perception, Arhavi,

PDF

___

Albayrak Kılıçaslan Ş.B, Ulus A (2021) Kentsel peyzajlarda kültürel ekosistem hizmetleri algıları: Amasya Yeşilırmak kıyısı örneği. 11(23): 1-14
Ayhan A, Atabeyoğlu Ö (2020) Giresun kenti parklarında kullanıcı memnuniyeti. Kent Akademisi 13(2): 305-314
Basu S, Nagendra H (2020) Perceptions of park visitors on access to urban parks and benefits of green spaces. Urban Forestry and Urban Greening 57: 126959
Bekçi B, Üçok M, Yılmaz H (2019) Rize kentsel kıyı şeridinin kullanıcı memnuniyetinin belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi 8(2): 125-136
Bize R, Johnson J.A, Plotnikoff R.C (2007) Physical activity level and health-related quality of life in the general adult population: A systematic review. Preventive Medicine 45(6): 401–415
Bolund P, Hunhammar S (1999) Ecosystem services in urban areas. Ecological Economics 29(2): 293–301
Coventry P.A, Neale C, Dyke A, Pateman R, Cinderby S (2019) The mental health benefits of purposeful activities in public green spaces in urban and semi-urban neighbourhoods: a mixed-methods pilot and proof of concept study. International Journal of Environmental Research and Public Health 16(15): 2712
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2022). Kentsel-kırsal Nüfus Oranı. https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/kentsel---kirsal-nufus-orani-i-85670. Erişim 5 Haziran 2022
Dinda S, Ghosh S (2021) Perceived benefits, aesthetic preferences and willingness to pay for visiting urban parks: A case study in Kolkata, India. International Journal of Geoheritage and Parks. 9(1): 36-50
Doygun N (2021) Kent parklarından sağlanan ekosı̇stem hı̇zmetlerı̇ne yönelı̇k kullanıcı algısının ı̇ncelenmesı̇. Turkish Journal of Forest Science 5(1): 36-45
Doygun N, Doygun H (2021) Seyhan Nehri’nden sağlanan ekosistem hizmetlerine yönelik bakış açılarının Q metodoloji yardımıyla değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 23(1): 36-44
Gómez-Baggethun E, Barton D.N (2013) Classifying and valuing ecosystem services for urban planning. Ecological Economics 86: 235–245.
Hartig T, Mitchell R, de Vries S, Frumkin H (2014) Nature and health. Annual Review of Public Health 35: 207–228. Hujiabula B, Var M (2021) Büyükçekmece ilçesi Büyük Atatürk Parkı kullanıcılarının memnuniyet durumlarının saptanması. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 9: 293-306
Kalıpsız A (1981) İstatistik yöntemler. İÜ Orman Fakültesi, Yayın No: 2837, OF Yayın No:294, İstanbul
Karaşah B, Aşık S (2021) Sosyal etkileşim ortamı olan kent parklarında kullanıcı tercihlerinin belirlenmesi: Artvin-Hopa örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 22(2): 183-191
Klompmaker J.O, Hart J.E, Holland I, Sabath M.B, Wu X, Laden F, Dominici F, James P (2021) County-level exposures to greenness and associations with COVID- 19 incidence and mortality in the United States. Environmental Research 199: 111331
Ko H, Son Y (2018) Perceptions of cultural ecosystem services in urban green spaces: A case study in Gwacheon, Republic of Korea. Ecological Indicators (91): 299–306
Koohsari M.J, Mavoa S, Villanueva K, Sugiyama T, Badland H, Kaczynski A.T, Owen N, Giles-Corti B (2015) Public open space, physical activity, urban design and public health: concepts, methods and research agenda. Health Place 33: 75–82
Li J, Dong S, Li Y, Wang Y, Li Z, Li F (2022) Effects of land use change on ecosystem services in the China–Mongolia–Russia economic corridor. Journal of Cleaner Production 360: 132175
Liang Y.J, Hashimoto S, Liu L (2021) Integrated assessment of land-use/land-cover dynamics on carbon storage services in the Loess Plateau of China from 1995 to 2050. Ecological Indicators 120: 106939
Lourdes K.T, Hamel P, Gibbins, C.N, Sanusi R, Azhar B, Lechner A.M (2022) Planning for green infrastructure using multiple urban ecosystem service models and multicriteria analysis. Landscape and Urban Planning 226: 104500
Maas J, van Dillen S.M.E, Verheij R.A, Groenewegen P.P (2009) Social contacts as a possible mechanism behind the relation between green space and health. Health Place 15(2): 586–595
Millennium Ecosystem Assessment, 2005. Ecosystems and Human Well-Being: Synthesis. Island Press, Washington DC.
Nagendra H, Bai X, Brondizio E. S, Lwasa S (2018) The urban south and the predicament of global sustainability. Nature Sustainability 1(7): 341–349
Pickett S.T.A, Cadenasso M.L, Grove J.M, Nilon C.H, Pouyat R.V, Zipperer W.C, Costanza R (2001) Urban ecological systems: linking terrestrial ecological, physical, and socioeconomic components of metropolitan areas. Annual Review of Ecology and Systematics 32: 127–157
Rall E, Bieling C, Zytynska S, Haase D (2017) Exploring city-wide patterns of cultural ecosystem service perceptions and use. Ecological Indicators, (77): 80–95
Romero-Duque L. P, Trilleras J. M, Castellarini F, Quijas S (2020) Ecosystem services in urban ecological infrastructure of Latin America and the Caribbean: How do they contribute to urban planning? Science of the Total Environment 728: 138780
Subiza-Perez M, Vozmedianoa L, Juan CS (2020) Green and blue settings as providers of mental health ecosystem services: Comparing urban beaches and parks and building a predictive model of psychological restoration. Landscape and Urban Planning 204: 103926
Tan P.Y, Zhang J, Masoudi M, Alemu J.B, Edwards P.J, Grˆet-Regamey A, Richards D. R, Saunders J, Song, X.P, Wong L.W (2020) A conceptual framework to untangle the concept of urban ecosystem services. Landscape and Urban Planning, 200: 103837
Terry P.C, Parsons-Smith R.L, Terry V.R (2020) Mood responses associated with COVID-19 restrictions. Frontiers in Psychology 11: 589598
Wang Y, Chang Q, Fan P, Shi X (2022) From urban greenspace to health behaviors: An ecosystem services-mediated perspective. Environmental Research 213: 113664
Xu J, Chen J, Liu Y, Fan F (2020) Identification of the geographical factors influencing the relationships between ecosystem services in the Belt and Road region from 2010 to 2030. Journal of Cleaner Production 275: 124153