Balıkesir-Burhaniye yöresi fıstıkçamı (Pinus pinea L.) ağaçlandırmalarında bazı fizyografik etmenlerle çap, boy ve kozalak özellikleri arasındaki ilişkiler

Bu çalışmada, bazı fizyografik etmenlerin (bakı, eğim ve yükselti) Balıkesir-Burhaniye yöresi fıstıkçamı (Pinus pinea L.) ağaçlandırmalarının çap ve boy değerleri ile kozalak özellikleri (kozalak ağırlığı, kozalak sayısı, kozalak eni ve kozalak boyu) üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Fizyografik etmenlerin etkilerini belirleyebilmek amacıyla çalışma alanı, bakı, eğim ve yükselti gruplarına ayrılmıştır. Buna göre; gölgeli (B1) ve güneşli (B2) olmak üzere iki bakı grubu, %36’dan düşük (E1) ve %36’dan fazla (E2) olmak üzere iki eğim grubu ve 400 m’den düşük (Y1) ve 400 m’den fazla (Y2) olmak üzere iki yükselti grubu oluşturulmuştur. Tabakalı örnekleme yöntemi ile örnek alanlar bu arazi sınıflarına dağıtılmıştır. Çalışma, 32 adet örnek alandan sağlanan verilerle yürütülmüştür. Örnek alanlarda ağaç boyu, göğüs çapı ve kozalak sayısı değerleri ile her örnek alanda 5 adet olmak üzere seçilen örnek ağaçlardan toplanan kozalakların çap, boy ve hava kurusu ağırlık değerleri ölçülmüştür. İstatistiksel değerlendirmelere göre; bakı etmeninin ağaç boyu, kozalak sayısı ve kozalak ağırlığı üzerinde, eğim etmeninin ağaç çapı, kozalak sayısı ve kozalak çapı üzerinde, yükselti etmeninin de ağaç çapı, ağaç boyu, kozalak sayısı ve kozalak ağırlığı üzerinde etkili oldukları belirlenmiştir. Ağaç boy ve çap değerleri bakımından; en yüksek ortalama göğüs çapı 13.6 cm ile B1E1Y1’de, en yüksek ortalama boy değeri B2E2Y2 ortak etkileşiminde bulunmuştur. Kozalak özellikleri bakımından; en yüksek ortalama kozalak sayısı 8.5 adet ile B1E1Y1’de, en yüksek ortalama kozalak ağırlığı 232 gr ile B1E1Y1’de, en yüksek kozalak çapı ise 5.4 cm ile B2E2Y1 ortak etkileşiminde elde edilmiştir. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; göğüs çapı üzerinde eğim ve yükselti etmenlerinin pozitif yönde bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Boy üzerinde ise bakı ve yükselti etmenleri pozitif etki göstermektedir. Kozalak sayısı ile bakı ve eğim negatif, yükselti ise pozitif ilişkilidir. Kozalak çapı ile her üç etmen, pozitif ilişki içerisindedir. Kozalak boyu ise, eğim etmeni ile negatif, yükselti etmeni ile pozitif bir ilişki göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Pinus pinea, ağaçlandırma, fizyografik faktörler, boy, çap

Correlations between some physiographic factors and diameter, height and cone characteristics in stone pine (Pinus pinea L.) afforestation areas in Balıkesir-Burhaniye region

In this study, effects of some physiographic factors (aspect, slope and elevation) on breast diameter, height and cone properties (cone weight, number of cones, cone width and cone length) in stone pine (Pinus pinea L.) afforestation areas in Balıkesir-Burhaniye region were investigated. To determine to effects of physiographic conditions, study area is separated according to aspect, slope and elevation groups. Aspect is separated two groups which are shady aspect (B1) and sunny aspect (B2). Slope is separated two groups which are small from 36 percent (E1) and big from 36 percent (E2). Elevation also is separated two groups which are under 400 meters (Y1) and over 400 meters (Y2). Sample areas were scattering to land classifications by using Stratified Sampling Method. Thus, each aspect, slope and elevation classifications were obtained from sample area where are provided from 32 different areas. Tree heights, the diameter at breast height and cone number were measured on saplings. In addition, in each sample area five Pinus pinea trees were selected. It was measured cone diameter, cone height and air-dries weight values of cones which are picked from selecting trees. According to statistical analysis results, aspect effects to tree heights, cone number and cone weight; slope effects the diameter at breast height, cone number and cone diameter; elevation effects the diameter at breast height, tree height, cone number and cone weight. In terms of tree height and diameter values; the highest average breast height diameter was found in the B1E1Y1 with 13.6 cm, and the highest average height value was found in the B2E2Y2 by interaction. In terms of cone characteristics; with the highest average cone number of 8.5 in B1E1Y1, the highest mean cone weight in B1E1Y1 with 232 gr and the highest cone diameter in B2E2Y1 with 5.4 cm. According to the results of correlation analysis; it was determined that slope and elevation factors have positive effect on breast height diameter. At the same time, aspect and elevation have positive effect on height. Although aspect and slope factors have negative correlation with number of cones, but elevation has positive correlation as well. Both three factors have positive correlation with cone diameter. On the other hand, cone height has negative correlation with slope and positive correlation with elevation

PDF

___

Anonim (1985) Bahadınlı serisi orman içi ağaçlandırma projesi, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Balıkesir.
Anonim (2006) Fıstıkçamı eylem planı (2006-2010). Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anşin R, Özkan ZC (1993) Tohumlu bitkiler odunsu taksonlar, K.T.Ü. Orman Fakültesi Yayın No:19, Trabzon
Atalay İ (1994) Türkiye vejetasyon coğrafyası. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir
Batu F (1995) Uygulamalı istatistik yöntemler, K.T.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 22, Trabzon.
Bhardwaj P, Sharma K, Khosla PK (2016) Variation in cone characteristics of Pinus roxburghii. IJBPAS, 5 (11): 2763-2770.
Bilgin F (2001) Fıstıkçamı ve Türkiye Açısından Önemi, Ege Tarımsal Araştırma Müdürlüğü, 102, 40–50. İzmir
Calama R, Montero G (2007) Cone and seed production from stone pine (Pinus pinea L.) stands in Central Range (Spain). Eur J Forest Res, 126: 23–35
Fady B, Fineschi S, Vendramin, GG (2004) EUFORGEN Technical guidelines for genetic conservation and use for Italian stone pine (Pinus pinea L.), Int. Plant Genetic Res. Inst. Rome, Italy, 6 s.
Gil L, Climent J, Nanos N, Mutke S, Ortiz I, Schiler G (2002) Cone morphology variation in Pinus canariensis. Plant Syst Evol, 235: 35-51.
Gonçalves AC, Pommerening, A (2012) Spatial dynamics of cone production in Mediterranean climates: A case study of Pinus pinea L. in Portugal. Forest Ecology and Management. 266, 83–93.
Kırdar E, Özel HB, Ertekin M (2010) Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) ağaçlandırmalarında budama uygulamasının boy ve çap gelişimi üzerine etkileri, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 12 (18): 1-10
Kurt R., Karayılmazlar S., Imren E., Cabuk Y (2016) Türkiye ormancılık sektöründe odun dışı orman ürünleri: ihracat analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18 (2): 158-167
Mingfei JI, Xiaowei Zhang, Zhiqiang Wang, Qiang Zhang, Jianming Deng (2011) Intra-versus inter population variation of cone and seed morphological variation of cone and seed morphological traits of Pinus tabulaeformis Carr. In northern China: impact of climatic conditions. Polish Journal of Ecology, 59 (4): 717-727
Mughal AH, Thapliyal RC (2012) Provenance variation in cone and seed characteristics of Cedrus deodara (D. DON) G. DON in Jammu and Kashmir. Forestry Studies in China 14 (3): 193–199
Mutke S, Gordo J, Gil L (2005) Variability of Mediterranean Stone pine cone production: Yield loss as response to climate change. Agricultural and Forest Meteorology. 132, 263–272.
Nergiz C, Dönmez İ (2004) Chemical composition and nutritive value of Pinus pinea L. Seeds. Food Chemistry 86, 365–368.
Özdamar K (2002) Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Kaan Kitabevi, Eskişehir
Sayman M, Akbin G ve Kılcı M (2006) Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) kurak ve yarı kurak bölge ağaçlandırmaları için uygun bir tür müdür? Çevre ve Orman Bakanlığı AGM, Türkiye’de Yarıkurak Mıntıka Ağaçlandırmalarının Değerlendirilmesi Çalıştayı, Ürgüp, I.Cilt, 343-352.
URL (2014) http://www.milliyet.com.tr/fistikcami-kozalagi-ihalesinde-fiyatlar-adana yerelhaber-36442/ Erişim tarihi: 07.05.2017.
Yılmaz M, Tonguç F, Bozali, N (2010) Kahramanmaraş-Önsen doğal Fıstıkçamı ormanı üzerine genel bir değerlendirme. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Artvin, Cilt: III, 895-904