Mezopotamya'da Tıbbı Nebevi

Mezopotamya’da Antik döneme kadar izini sürebildiğimiz şifacılık pratikleri İslamlaşma sonrası İslam öğretileriyle de harmanlanarak modern zamana kadar ulaşmıştır. Günümüzde Mezopotamya’da modern Batı tıbbına dayalı resmi tıp uygulamalarının dışında baş vurulan ve yoğun ilgi gören geleneksel şifacılık pratikleri dini öğeler içermektedir. Tedavi için kullanılan mevcut bitkisel karışımlar, hacamat, kupa terapi gibi empirik tıp uygulamaları da Hz. Muhammed’in kendi döneminde uygulatıp tavsiye ettiği dini şifa yolları olarak bilinmektedir. Bugün dini şifacılığın kendini dayandırdığı en büyük meşruiyet kaynağı olarak “Peygamber Tıbbı” ya da “Tıbb-ı Nebevi” nitelemesinin doğuşu ve bugüne hangi tarihsel dönemeçlerden geçerek ulaştığının bilgisi bölgede şifacılık pratiklerinin meşruiyet zeminini ve kurduğu ilişkiler ağını anlamlandırmak açısından önemlidir. Bu çalışma Mardin’de şifacılık bağlamında infertil (doğurgan olmayan) kadın deneyimleri üzerine gerçekleştirdiğim alan araştırması sırasında karşılaştığım peygamber tıbbı uygulamalarının kökenine dair arkeolojik bir ilginin ürünüdür. Bu makalede Mezopotamya’da geleneksel şifacılığın temel dayanaklarından biri olarak Tıbb-ı Nebevi nitelemesinin ortaya çıkışı, anlamı ve Mezopotamya tıp tarihi içindeki yeri yazılı tarihsel kaynaklar ve güncel yaklaşımlar üzerinden tartışılacaktır.

Two Niches with Mihrabiye Form in the Mardin Houses

The urban fabric of Mardin, which consists of structures built in accordance with the availability of land conditions. These buildings are built in accordance with the requirements of social life and it is also known that there are special places belonging to all the groups living in the city. Although the houses have difficulties of topography, they are settled according to a self-shaping order in acoordance with the needs within the urban fabric. Houses, the defining element of the urban fabric, have emerged as the product of traditional architectural design. In the houses where the references of social class difference are clearly reflected, especially the special rooms used as the headroom draw attention in the plan schemes. The importance given to the design of the main room can be clearly seen in the niches in the form of the mihrabiye, which attracts attention with their decorations. Mihrabiye-shaped niches; in terms of design and decoration features, it forms a part of the tradition of interior decoration. The niches in the form of mihrabiye in two of the houses that make up the urban fabric of Mardin were examined in this context. The architectural features of the houses with niches in the form of mihrabiye, which are the subject of the study, are briefly mentioned. Afterwards, niches were introduced and compared with their equivalent forms in residential architecture. As a result of these evaluations, it is understood that the niches in the mihrabiye form are original design belonging to Mardin houses in the tradition of decorating the interior of the house.

___

  • El-Cevziyye, İ. (1997). Tıbb’un-Nebevî. İstanbul: Millî Gazete Yayınları.
  • Tekineş, A. (2003). Tıbb-ı Nebevi’de Tıbbî Etik. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 11(2).
  • Öztürk, L. (2006). İslam Tıp Tarihi Üzerine İncelemeler. İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Sılay, M. (2021). İslam Medeniyetinde Tıp Kültürü. İstanbul: Fecr Yayınevi.
  • Inhorn, M. C. (1994). Quest for Conception: Gender, Infertility and Egyptian Medical Traditions. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
  • Inhorn, M. C. (2005). Healing and Medicine: Popular Healing Practices in Middle Eastern Cultures. Encyclopedia of Religion, s. 3834-3837.
  • Browne, E. G. (2012). İslam Tıbbı. İstanbul: İnkılab Yayınları.
  • Rahman, F. (2016). İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
  • Batuta, İ. (2019). Seyahatname. (Çev. A. S. Aykut). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • ------- (2017). Kuran Yolu Meali. (Çev. Karaman, H., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K., Gümüş, S.). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
  • Bayat, A. H. (2010). Tıp Tarihi. İstanbul: Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği Yayınları.
  • Erdemir, A. D. (2014). Tıp Tarihi. İstanbul: Nobel Kitabevi Yayınları.
  • Kılıç, A. (2012). Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Şefkat Abideleri Şifahaneler. İstanbul: Medicalpark.