19339

Tarihi Yapıların Korunması ve Yeniden İşlevlendirilmesinde Çok Yönlü Değerlendirme: Niğde Ulukışla Öküz Mehmet Paşa Külliyesi Örneği

Tarihi yapıların günümüzde varlıklarını sürdürebilmeleri, sürekli bakım onarım ve restorasyon çalışmaları ile birlikte verilen yeni işlev ile sağlamaktadır. Tarihi yapıya verilen yeni fonksiyonun değerlendirilmesi bütünleşik bir ilişkiye sahiptir ve yapının sürdürebilirliğine dönük çoklu problemlerin çözümü bu değerlendirmenin sonuçlarına göre ele alınmalıdır. Niğde İli Ulukışla İlçesi’nde bulunan Öküz Mehmet Paşa Külliyesi’nin geçmişte konaklama, ticaret ve ibadet fonksiyonlarını sağlayan mimari birimleri, zaman içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün ve yerel yönetimin yapıyı koruma ve yaşatma odaklı tutumuyla birçok işlev değişikliği geçirdiği için örneklem olarak seçilmiştir. Bu tarihi külliyenin fonksiyonunu sürdüren ve farklı fonksiyonla işlevlendirilen mimari birimleri, kullanılan yeniden işlevlendirme odağında mimari, kentsel, kültürel, sosyal ve ekonomik yönden değerlendirme ve bunun sonucunda öneriler geliştirme amaçlı bu çalışmada irdelenmiştir. Değerlendirme sonucunda yapılan öneriler yeniden kullanım değerleri belirlemede verilen kararların ve uygulamaların yapı birimleri içerisinde ilişkili, kente ve kentliye ait kullanım sıklığını ve ekonomik ve sosyal getiriyi artıracak kültürel birlikteliği yansıtıcı fonksiyonlar yönünde olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Mimari Koruma, Niğde Öküz Mehmet Paşa Külliyesi, Restorasyon

Multi-directional Evaluation in the Conservation and re-Function of Historical Building: A Case Study of Niğde Ulukışla Öküz Mehmet Pasha Kulliye

The historical buildings can survive today, is provided with the new function that comes with the continuous maintenance and restoration works. The evaluation of the new function given to the historical structure has an integrated relationship and the solution of the multiple problems related to the sustainability of the structure should be dealt with according to the results of this evaluation. The architectural units that provide accommodation, trade and worship functions of the Öküz Mehmet Pasha Social Complex in the Ulukışla Niğde, have been selected as a sample since it has undergone many functional changes with the attitude of the General Directorate of Foundations and its local government towards the protection and survival of the structure. In this study, the architectural units, which function as functions of this historical complex and are re-functioned, were examined in the context of the re-functionalization, which were used in order to evaluate architectural, urban, cultural, social and economic aspects and to develop suggestions. As a result of the evaluation, the suggestions made in determining the values of re-use were in the direction of reflecting the cultural coexistence which will increase the frequency of usage and the economic and social returns associated with the city and the citizens.

Keywords:

Architectural Conservation, Niğde Ulukışla Öküz Mehmet Pasha Social Complex, Restoration,

PDF

___

1. Akozan, F. (1969). Türk Külliyeleri. Vakıflar Dergisi, Ⅷ.
2. Altınoluk, Ü. (1998). Binalarda Yeniden Kullanım. İstanbul: YEM Yayınevi.
3. Aslanapa, O. (1986). Osmanlı devri Mimarisi. İstanbul: Inkilap Yayınevi.
4. Bullen, P. A., & Love, P. E. D. (2011). Adaptive reuse of heritage buildings. Structural Survey, 29(5), 411-421.
5. Cooper, I. (2001). Post-occupancy evaluation-where are you? Building Research and Information, 29(2), 158-163.
6. Çelebi, E. (1970). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. İstanbul: Zuhuri Danışman.
7. Darmawan, E., & Murtini, T. W. (2017). The Problem Change Function of Heritage Building at the Old Cities in Central Java. European Journal of Interdisciplinary Studies, 9(1), 142-152.
8. Elsorady, D. (2014). Assessment of the compatibility of new uses for heritage buildings: the example of Alexandria National Museum, Alexandria, Egypt. Journal of Cultural Heritage, 15, 511–521.
9. Gabriel, A. (1962). Niğde Tarihi. Ankara: Bengi Matbaası.
10. Genceci, T. R. (1974). Osmanlılarda Külliye Mimarisinin Gelişimi. (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi.
11. Gültekin, R. E. (2001). Ulukışla ve Öküz Mehmet Paşa Menzil Külliyesi Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
12. Niğde İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Ulukışla Öküz Mehmet Paşa Külliyesi. URL:http://www.nigdekulturturizm.gov.tr/TR,74361/ulukisla-okuz-mehmet-pasa-kulliyesi.html
13. Niğde Kültü Turizm Müdürlüğü. Ulukışla Öküz Mehmet Paşa Külliyesi. URL:http://www.nigdekulturturizm.gov.tr/Eklenti/48878,kervansaraypdf.pdf?0
14. Özsoylu, S. (2007). Ulukışla (Niğde) İlçesi'nin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası. (Yüksek Lisans), Selçuk Üniversitesi.
15. Öztürk, N. (1988). Ankara'nın Kuruluşunda Vakıfların Rolü. VAkıflar Dergisi, 20, 329-346.
16. Sınmaz, S. (2017). Külliyelerin Mekansal Tasarımı, Anadolu’da Külliyelerin Gelişim Süreci ve Kentsel Tasarım Kurgusu. Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 10(4).
17. Türkiye Cumhuriyeti Ulukışla Kaymakamlığı. KervansarayURL: http://www.ulukisla.gov.tr/kervansaray
18. Türkiye Kültür Portalı. Ulukışla Öküz Mehmet Paşa Külliyesi. URL:https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/nigde/gezilecekyer/ulukisla-mehmet-pasa-kulliyesi.
19. Ulukışla Belediyesi. Ulukışla Tarihçe. URL : http://www.ulukisla.bel.tr/sehir/tarihce/21/
20. Wang, H.-J., & Zeng, Z.-T. (2010). A multi-objective decision-making process for reuse selection of historic buildings. Expert Systems with Applications, 37, 1241–1249.
21. Yılmaz, A. (2001). Osmanlı Mimarisinde Külliye Olgusu ve Atik Valide Külliyesi Örneği. (Yüksek Lisans), Mimar Sinan Üniversitesi.