Mahmut TUĞLUER, Erdi EKREN

KAHRAMANMARAŞ ENGELSİZ YAŞAM PARKI’NIN ENGELLİLER İÇİN EVRENSEL STANDARTLAR KILAVUZU KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Herkes yaşam içinde bağımsız olarak hareket edebilme hakkına sahiptir. Bu; toplumsal yaşam içindeki olanak ve hizmetlere ulaşabilmek için en önemli koşullardan biri olarak kabul edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2011 yılında yayımladığı rapora göre dünya nüfusunun yaklaşık %15’i (1 milyardan fazla insan) engelli bireylerden oluşmaktadır. Evrensel tasarım yaklaşımı, toplumun tüm bireylerine eşit oranda hizmet eden mekân ve ürünlerin tasarımını kapsar. Evrensel tasarım kavramının kabul görmesi ile birlikte konuyla ilgili standartların oluşturulması çalışmaları başlamıştır. Bu çalışmalardan bir tanesi de “Engelliler İçin Evrensel Standartlar Kılavuzu”dur. Bu çalışma Kahramanmaraş’ta bulunan “Engelsiz Yaşam Parkı”nın engelliler için evrensel standartlar kılavuzu kapsamında değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda kılavuzdaki; rampalar ve merdivenler, yaya yolları ve kaldırımlar, otoparklar ve yaya geçitleri, açık ve yeşil alanlar başlıkları kapsamındaki standartlar ile alandaki mevcut durum karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Engelsiz Yaşam Parkı’ndaki mevcut durumun rampalar ve eğim durumları, döşemeler, otoparklar, kent mobilyaları ve kullanılan malzemelerin kalite ve bakımı açısından standartlara uygun olmadığı belirlenmiş ve evrensel standartlar kılavuzunda belirtilen ölçütler esas alınarak gerekli düzenlemelerin yapılması için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Engellilik, Erişilebilirlik, Kent Parkı, Evrensel Tasarım

THE EVALUATION OF KAHRAMANMARAŞ ENGELSİZ YAŞAM PARK WITHIN THE SCOPE OF THE UNIVERSAL STANDARDS GUIDE FOR PERSONS WITH DISABILITIES

Everyone has the right to act independently in life. This is accepted as one of the most important conditions for accessing opportunities and services in social life. According to a report published by the World Health Organization (WHO) in 2011, approximately 15% of the world's population (more than 1 billion people) consists of individuals with disabilities. The universal design approach includes the design of spaces and products that serve all members of society equally. With the acceptance of the concept of universal design, studies for the creation of relevant standards have started. One of these studies is the "Universal Standards for Persons with Disabilities". This study was carried out in order to evaluate the "Engelsiz Yaşam Park" in Kahramanmaraş within the scope of the universal standards guide for persons with disabilities. In this context, the standards under the headings of ramps and stairs, pedestrian ways and sidewalks, parking lots and pedestrian crossings, and open and green areas in the guide and the current situation in the area were evaluated. As a result, it was determined that the current situation in terms of quality and maintenance of ramps and slope conditions, floors, parking lots, urban furniture, and materials used in Engelsiz Yaşam Park does not meet the standards, and recommendations for making the necessary arrangements were made based on the criteria specified in the universal standards guide.

Keywords:

Disability, Accessibility, Urban Park, Universal Design Engellilik, Erişilebilirlik, Kent Parkı, Evrensel Tasarım,

PDF

___

Akıncı, H. (2019). Ankara Dikmen Vadisi Parkı, Göksü Parkı ve Can Yücel Parkı Örneklerinde Parkların Erişilebilirlik Açısından İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akşit, M.A., Kuşku, M., Oktay, G. & Şaylıgil, Ö. (2018). Engellilerin haklarına ilişkin sözleşmenin sorgulanması. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yenidoğan Dergisi, 2:261-302.
Aygün, E., Korkut, A. & Kiper, T. (2018). Engelli bireyler için kentsel dış mekanlara erişilebilirliğin incelenmesi: Tekirdağ örneği. Artium, 2:20-32.
Çorbacı, Ö.L., Turna, T. & Ercan Oğuztürk, G. (2020). Kamusal alanların peyzaj düzenlemesi açısından erişilebilirliğinin incelenmesi; Dicle üniversitesi kampüsü örneği, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 16(1): 105-127.
D’souza, N. (2004). Is universal design a critical theory?., In: Keates, S., Clarkson, J., Langdon, P., Robinson, P. (Eds), Designing a More Inclusive World (p.3-9). Publisher Springer-Verlag, London.
Directorate General of Services for Persons with Disabilities and the Elderly (2022). https://www.aile.gov.tr/eyhgm/sayfalar/ istatistikler/engelli-ve-yasli-istatistik-bulteni/ Access Date: 17.02.2022.
Karataş, K. (1998). Özürlüler kentlerde özgürce yaşamak istiyorlar. Ufkun Ötesi Aylık Dergisi, 2(4):10-13.
Kuter, N. & Çakmak, M. (2017). Kamusal dış mekanlarda engelliler için tasarım: Ankara, Seğmenler Parkı örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2):93-110.
Menteş, İ., Belir, Ö., & Yenilmez-Arpa, N. (2015). Korunan Alanlarda (Milli Parklarda) Engelli Erişimi Örneği Engelli Dostu Milli Park: Küre Dağları Projesi.
Ministry of Family and Social Services (2010). https://www.aile.gov.tr/media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri-arastirmasi-2010.pdf Access Date: 10.04.2022.
Öztürk, S. & Yaşar İsmail, T.S. (2015). Kastamonu kent merkezinde fiziksel engelli hareketliliği. Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3):511-516.
TDK (2022). https://sozluk.gov.tr/ Access Date: 21.03.2022. Turkish Statistical Institute (2022). https://www.tuik.gov.tr/ Access Date: 19.02.2022.
WDU (2022). https://worlddisabilityunion.com/images/contents//FILEdabfc04d877ef5e.pdf Access Date: 30.03.2022.
WHO (2011). https://www.who.int/publications/i/item/9789241564182 Access Date: 27.03.2022.
Yılmaz, T. & Gökçe, D. (2014). Parkların engelli bireylerin serbest dolaşımı açısından erişilebilirliğinin irdelenmesi, Antalya Atatürk Kültür Parkı örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(1):21-30.