SEYAHATNAMELERE GÖRE GEREDE/BOLU EL SANATLARI1

Seyyahlar ve onların kaleme aldığı seyahatnameler tarihsel döneme ait bilgilerin günümüze taşınmasında önemli birer belge durumundadırlar. Bu bağlamda çalışmada amaç, 14. ve 19. yüzyıllarda yol güzergâhı Bolu ve ilçelerinden geçen seyyahların seyahatnamelerinden hareketle ve ilgili tarihi kaynaklardan yararlanılarak, yörenin o tarihlere ait el sanatları kültürünü incelemektir. Başta İbni Battuta ve Evliya Çelebi olmak üzere Polanyalı Simeon, Katip Çelebi, Tavernier, ve Texier Seyahatnamelerinden, "Bolu" ili, "Gerede" başta olmak üzere ilçeleri ve "el sanatları" odaklı okumalar sonucunda el sanatları kültürü ile ilgili kısımlar aynen aktarılarak derlenmiş, ilgili araştırmalar ve tarihi kaynaklarla desteklenmiş ve günümüzdeki durumla karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Çalışma bu yönüyle özgün olup ilgili araştırmalara yön göstermesi ve toplu bilgi sunması açısından önem taşımaktadır.

GEREDE/BOLU HANDICRAFT IN SAYAHATNAMES (TRAVEL BOOKS)

Sayyahs (travellers) and the books called sayahatnames written by them are significant documents carrying historical information to the current time. In this context, the aim of the current study was to investigate the handicraft art culture of the region at that time, depending on the Sayahatnames of the sayyahs passing through the city of Bolu and its towns in the 14th and 19th centuries and with the help of related historical sources. As a result of readings focusing on "handicraftarts", the parts related to handicraft culture were gathered by extracting in its original form, they were supported with related studies and historical resources and evaluated with a comparison to the current case and "handicraft arts" of the city of Bolu and Gerede in particular from the sayahatnames of IbnBatuta and Evliya Çelebi, in particular, and those of Polish Simeon, Katip Çelebi, Tavernier and Texier. Thestudy is original in this sense and of significance in terms of having a guidance and presenting a collective information.

PDF

___

Develioğlu, F., (1962). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat (Eski ve Yeni Harflerle). Doğuş Yayınları, Ankara.
Eren, H., (1972). "Evliya Çelebi Bolu ve Anadolu Ağızları 2". Bilimsel Bildiriler ,Türkiye'de Halk Ağzindan Derleme Sözlüğü Yayınları, http://www.bilgicik.com.tr/ (Erişim tarihi: 30.09.2013).
Evliya, Ç., (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi. 1-6. Kitaplar. Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Ed. Sabri Koz. Yapı Kredi Yayınları, 3777. İstanbul.
Faroqhi, S.,vd., (2004). Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. C. 2. (çev.) Ayşe Berktay, SüphanAndıç, Serdar Alper. Eren Yayınları, 1600-1914. İstanbul.
Gençten, C., (2008). "60'lık Kadı Mehmet'in Hüneri" http://www.edebiyatsahnesi.com.tr (30.09.2013).
Gökyay, Ş. O., (1986). Katip Çelebi.Türk Büyükleri Dizisi: 4, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 653, Ankara.
İbnBatûta., (2013). İbnBattuda Seyahatnamesi, (çev.) A. Sait Aykut. Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
İnalcık, H., (2004). Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, C. 1. (çev.), Halil Berktay. Eren Yayınları, 1300-1600. İstanbul.
İnalcık, H., (2008). Türkiye Tekstil Tarihi Üzerine Araştırmalar, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul. İnalcık, H., (2009). "Devlet-i Aliye". Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar 1, (Klasik Dönem siyaset, kurumsal ve ekonomik gelişim), Türkiye İş Bankası Yayınları, 1302- 1606. İstanbul. Karabulut, S., (2010). Gerede'nin Deri ve Deri Ürünlerinde Kümelenmesi Raporu, Marka Yayınları, İstanbul.
Kâtip Ç.,(2008). Kitab-ı Cihannüma, (Haz.) Orhan Koloğlu, (Ed.) Bülent Özükan, Boyut Yayını, İstanbul.
Koçu, R. E., (1967). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Sümerbank 1 Yayınları, Ankara.
Konrapa, M. Z., (1960). Bolu Tarihi, Vilayet Matbaası, Bolu.
Kuru, S. ve Mert, G., (2008). "Bolu İli Gerede İlçesi Geleneksel El Sanatlarından Kemik Tarakçılık", I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkez, 1. 24-26. Ankara.
Pakalın, M. Z., (2004). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I, M.E. B. 2505. Bilim ve Kültür Eserleri:646, İstanbul.
Pakalın, M. Z., (2004). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü II, M.E. B. 2505. Bilim ve Kültür Eserleri: 646, İstanbul.
Rehber Ansiklopedisi, (2013). C. 17, S.3, http://rehber.ihya.org.tr (Erişim tarihi: 30.09.2013). Replika, (2013). (Sahte-imitasyon) "Çamçak-Bardak/İskilip-Çorum" http://urun.gittigidiyor.com.tr, (Erişim tarihi: 30.09.2013).
Simeon, P., (2007). Polanyalı Bir Seyyahın Gözünden 16. Asır Türkiye'si, (çev.) Andreasyan, Kesit Yayını: 22, Seyahatname Dizisi:5, İstanbul.
Somuncu, M., (2004). "Cehri Üretimi ve Ticaretinin 19.Yüzyılda Kayseri Ekonomisindeki Önemi", Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.22.
Şavk, Ç. Ü., (2011). "Sorularla Evliya Çelebi" Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, http://www.turkiyat.hacettepe.edu.tr/EvliyaCelebi.pdf, (Erişim tarihi: 09.2013), Ankara.
Tavernier, J. B., (2010). Tavernier Seyahatnamesi StefanosYerasimos'un Anısına, (çev.) T. Tunçdoğan, Kitap Yayını, İstanbul.
Texier, C., (2002). Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, C. 1. (çev.) Ali Suat, Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayınları, Ankara.
Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, (1978). C. 10, 12., http://www.tdk.gov.tr (30.09.2013), Ankara.
Yasa, A., (2013). "Göynük'te Geleneksel Ahşap İşçiliği", Göynük El Sanatları Paneli ve Çalıştayı Bildirileri, Göynük Belediyesi Yayını, No:2. Bolu- Göynük.
"50 yıldır Çam Ağacından Sürahi Yapıyor", http://www.haberturk.com.tr, (Erişim tarihi: 30.09.2013).