Burdur Geleneksel Damat Giyiminden İşlemeli Örnekler

ÖZ Bu çalışmada, Burdur ili damat giyim örneklerinden don ve göynek türleri incelenmiştir. Özellikle halk kültüründe çeyiz hazırlama döneminde üretilen don ve göynekler, geline, damada ve damadın erkek akrabalarına hediye olarak hazırlanmıştır. Don ve göyneklerde kullanılan kumaş ve ipliğin kalitesi, kullanan bireyin sosyal statüsünü yansıtmıştır. Don ve göynekler üzerinde yer alan işlemeli parçalar, 20-25 cm eninde, çoğunlukla doğal renk ham pamuklu dokuma üzerine işlenmiştir. Bu ara parçaları yörede çebiş olarak bilinmektedir. Göynek ve donların yıpranması durumunda, çebiş parçaları çıkarılarak, yeni bir göynek ya da dona yerleştirilmiştir. Bu iç giyim parçalarındaki işlemelere yangış, yaneş denilmektedir. İşlemelerde, iplik sayılarak yapılan işleme tekniklerinden; susma, sarma, mürver, balıksırtı, hesap işi, antika, makine dikişi, bazı örneklerde ajur çeşitlemeleri uygulanmıştır. Yöresel isimleri arpa süsme ve ince süsme olan işleme teknikleri, iç giyim parçalarında yoğun olarak kullanılmıştır. İşlemelerde yörede böcek ipliği olarak bilinen kalın ipek iplik, pamuk ve yün iplik kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Don, göynek, çebiş, yangış, susma. ABSTRACT In this study, göynek (a kind of shirt) and underpant dressing types of groom's clothing in Burdur province were analyzed. Especially in the folk culture, göynek and underpants produced during dowry preparation were prepared as gifts to bride, groom and male relatives. Quality of the fabric and yarn used in göynek and underpant has reflected the social status of individuals. Embroidered pieces on göynek and underpant were mostly embroidered on raw natural color cotton fabric that is 20-25 cm in width. These pieces are known as çebiş (spacers) in the region. In case of abrasion on göynek and underpant, çebiş parts were removed and placed in a new göynek or underpant. These embroidered pieces on clothes are called as yangış/yaneş. In embroideries, processing techniques performed by yarn counting such susma, winding, elderberry, herring bone, counted thread work, antique, machine sewing, hemstitch have been applied in some instances. Embroidery techniques regionally named “arpa süsme” and “ince süsme” have been used extensively in underwear pieces. In embroideries, thick silk yarn, cotton and wool yarn, which are regionally known as insect yarn, have also been used. Keywords: Göynek, underpant, çebiş, yangış, susma.

 In  this  study,  göynek  (a  kind  of  shirt)  and  underpant  dressing  types  of  groom's  clothing  in   Burdur   province   were   analyzed.   Especially   in   the   folk   culture,   göynek   and  underpants  produced  during  dowry  preparation  were  prepared  as  gifts  to  bride,  groom  and  male  relatives.  Quality  of  the  fabric  and  yarn  used  in  göynek  and  underpant  has  reflected  the  social  status  of  individuals.  Embroidered  pieces  on  göynek  and  underpant                                                                                                                            ∗  Bu  makale,  Gazi  Üniversitesi  Bilimsel  Araştırma  Projeleri,  08/2012-­‐02  kodlu  projesinden  üretilmiştir.     Prof.,Gazi   Üniversitesi,   Sanat   ve   Tasarım   Fakültesi,   Geleneksel   Türk   Sanatları   Anasanat   Dalı,  Gölbaşı/ANKARA,  asosyal@gazi.edu.tr     Dr.,Gazi   Üniversitesi,   Mesleki   Eğitim   Fakültesi,   El   Sanatları   Eğitimi   Bölümü,   Beşevler/ANKARA,  tcittir@gmail.com  were  mostly  embroidered  on  raw  natural  color  cotton  fabric  that  is  20-­‐25  cm  in  width.  These  pieces  are  known  as  çebiş  (spacers)  in  the  region.  In  case  of  abrasion  on  göynek  and  underpant,  çebiş  parts  were  removed  and  placed  in  a  new  göynek  or  underpant.  These   embroidered   pieces   on   clothes   are   called   as   yangış/yaneş.   In   embroideries,  processing   techniques   performed   by   yarn   counting   such   susma,   winding,   elderberry,   herring   bone,   counted   thread   work,   antique,   machine   sewing,   hemstitch   have   been  applied  in  some  instances.  Embroidery  techniques  regionally  named  “arpa  süsme”  and  “ince  süsme”  have  been  used  extensively  in  underwear  pieces.  In  embroideries,  thick  silk  yarn,  cotton  and  wool  yarn,  which  are  regionally  known  as  insect  yarn,  have  also  been  used.