İlhan KAYAN, Mehmet DOĞAN, Rifat İLHAN, Aylin KARADAŞ, Doğukan Doğu YAVAŞLI, Rüstem ASLAN

Geç Tunç Çağı Troya Savunma Hendeği Araştırmalarına Jeoarkeolojik Katkılar

Troya kazıları kapsamında, 2007-2011 yılları arasında, Tunç Çağı ve sonrasındaki antik çağlarda Troya Aşağı Kentini güneyden çevreleyen savunma hendeğinin doğudaki uzanışını belirlemek amacıyla, başta jeofizik olmak üzere çeşitli yöntemlerle yoğun araştırmalar yapılmıştır. Bu çalışmalara ekibimiz çok sayıda çakma-delgi sondaj yaparak katkıda bulunmuştur. Bu yazı, çalışmalarımızın jeoarkeoloji araştırma konu ve yöntemleri bakımından özgün bir örnek oluşturacağı düşünülerek hazırlanmıştır. Çalışmalar kapsamında, hendeğin doğuda kuzeydoğuya yönelen kesiminde, öngörülen uzanımına dik doğrultuda yapılan toplam 201 çakma-delgi sondajla 10 adet kesit oluşturulmuştur. Buna göre, burada bütünüyle Troya’nın yıkıntı enkazından oluşan, yapı taşları ile dolu, 2-3 m kalınlıkta bir yüzey örtüsü ile bunun altında kireçli, killi, kumlu, güneydoğuya çok az eğimli anakaya tabakaları (Üst Miosen) bulunmaktadır. Örtü altında anakaya yüzeyindeki küçük çukurlukların hendek uzantısına ait olduğunu belirlemek zor olmakla birlikte, anakaya ile örtüdeki blok taşların litolojik farklılıklarının ve özellikle bulunan çanak çömlek kırıkları gibi arkeolojik materyalin değerlendirilmesi ile hendek uzanımı bir yere (I-K/24-25:2009-1) kadar izlenebilmiş, fakat buradan kuzeydoğuya doğru hendekle ilgili somut veri sağlanamamıştır. Sonuç olarak, sondaj çalışmalarının jeofizik yöntemlerle belirlenen anomali çizgilerinin test edilmesinde ve arkeologların farklı dönemleri temsil eden yüzey örtüsü katmanlarını değerlendirmeleri için örnek sağlanmasında önemli katkısı olmuştur. Böylece kazı yapılamayan yerlerde hendek uzanımı ile ilgili bilgi edinilmiş ve gereksiz kazı yapılması önlenmiştir.

GEOARCHAEOLOGICAL CONTRIBUTION TO RESEARCH ON THE LATE BRONZE AGE DEFENSIVE DITCH OF TROIA

Within the scope of Troy excavations, in 2007-2011, intensive researches were carried out with various methods, especially geophysics, in order to determine the eastern extension of the defence ditch (moat) along the southern surrounding of the Lower City of Troy during the Bronze Age and later antiquity. Our team contributed to these studies by making numerous percussion borehole-drillings. This paper has been prepared with the aim of creating a unique example in terms of geoarchaeological research subjects and methods. Within the scope of the studies, a total of 201 borehole-drillings made perpendicular to the projected extension of the trench in the northeastern part of the ditch and formed 10 sections. Accordingly, there is a 2-3 m thick surface deposit-cover consisting of building debris of Troy, and underneath it is limy, clayey, sandy bedrock layers (Upper Miocene), slightly dipping southeast. Although it is difficult to recognize that the small pits on the bedrock surface under the cover belong to the trench extension, it could be traced to a location (I-K / 24-25: 2009-1) by determining the lithological differences between the bedrock and the large stones and especially the archaeological material such as potsherds found; but there is no concrete data on the ditch from the northeast. As a result, it has made a significant contribution to the testing of anomaly lines determined by geophysical methods and to provide samples for archaeologists to evaluate the surface cover layers representing different periods. Thus, information was obtained about extension of the trench in places where excavation could not be done and unnecessary excavation was prevented.

Keywords:

Troia, Bronze Age, Defensive ditch, Geoarchaeology, Core drilling,

PDF

___

BECKER 1993: H. Becker, J. Fassbinder, H.G. Jansen, “Magnetische Prospektion in der Untersiedlung von Troya 1992”, Studia Troica, Band 3, 1993, 117-134.
BECKER ve JANSEN 1994: H. Becker, H.G. Jansen, “Magnetische Prospektion 1993 der Unterstadt von Troya und Ilion”, Studia Troica, Band 4, 1994, 105-115.
BLİNDOW vd. 2000: N. Blindow, H.G. Jansen, K. Schröer, “Geophysikalische Prospektion 1988/99 in der Unterstadt von Troya”, Studia Troica, Band 10, 2000, 123-133.
HÜBNER ve GİESE 2006: C. Hübner, S. Giese, “Geophysikalische Prospektion 2002 bis 2005 in der Unterstadt von Troia”, Studia Troica, Band 16, 2006, 125-129.
JABLONKA vd. 1994: P. Jablonka, H. König, S. Riehl, “Ein Verteidigungsgraben in der Unterstadt von Troya VI. Grabungsbericht 1993”, Studia Troica, Band 4, 1994, 51-73.
JABLONKA 1995: P. Jablonka, “Ausgrabungen südlich der Unterstadt von Troya im Bereich des Troya VI-Verteidigungsgrabens. Grabungsbericht 1994”, Studia Troica. Band 5, 1995, 39-79.
JABLONKA 1996: P. Jablonka, “Ausgrabungen im Süden der Unterstadt von Troya. Grabungsbericht 1995”, Studia Troica. Band 6, 1996, 65-96.
JABLONKA ve PERNİCKA 2007: P. Jablonka, E. Pernicka, “Vorbericht zu den Arbeiten in Troya 2006 (Preliminary report on work at Troya 2006)”, Studia Troica. Band 17, 2007, 3-24.
JABLONKA ve PERNİCKA 2009: P. Jablonka, E. Pernicka, “Vorbericht zu den Arbeiten in Troya 2007 und 2008 (Preliminary report on work at Troya 2007 and 2008)”, Studia Troica. Band 18, 2009, 3-32.
JABLONKA vd. 2011: P. Jablonka, E. Pernicka, R. Aslan, “Vorbericht zu den Arbeiten in Troya 2009 und 2010 (Preliminary Report on Work in Troya 2009 and 2010)”, Studia Troica, Band 19, 2011, 7-42.
JANSEN vd. 1998: H.G. Jansen, T.L. Kienlin, A.E. Patzelt, M. Waldhör, J. Wilhelm, “Geophysikalische Prospektion 1996/97 in der Unterstadt von Troya”, Studia Troica. Band 8, 1998, 275-284.
JANSEN ve BLİNDOW 2003: H.G. Jansen, N. Blindow, “The geophysical mapping of the Lower City of Troya/Ilion”, In: Wagner G.A., Pernicka E., Uerpmann H-P. (Eds.), Troya and Troad. Scientific Approaches. Natural Science in Archaeology. 2003, Springer, 325-340.
JANSEN 2006: H.G. Jansen, “Das unsichtbare Troya sichtbar gemacht - Chancen und Ergebnisse der Anwendung neuer Prospektionsmethoden”, In: Korfmann M.(Ed.) Troya. Archaologie eines Siedlungshügels und seiner Landschaf, 2006, Philipp von Zabern, 309-316.
KAYAN 1995: İ. Kayan, “The Troia bay and supposed harbour sites in the Bronze Age”, Studia Troica. Band 5, 1995, 211-235, Philipp von Zabern, Mainz am Rhein, Germany.
KAYAN 1996: İ. Kayan, “Holocene stratigraphy of the Lower Karamenderes-Dümrek plain and archaeological material in the alluvial sediments to the north of the Troia ridge”, Studia Troica, Band 6, 1996, 239-249, Philipp von Zabern, Mainz am Rhein, Germany.
KAYAN 1997: İ. Kayan, “Geomorphological evolution of the Çıplak valley and archaeological material in the alluvial sediments to the south of the Lower City of Troia”, Studia Troica, Band 7, 1997, 489-507, Philipp von Zabern, Mainz am Rhein, Germany.
KAYAN 2014: İ. Kayan, “Geoarchaeological research at Troia and its environs”, Studia Troica, Monographien 5, (Troia 1987-2012: Grabungen und Forschungen I. Forschungsgeschichte, Methoden und Landschaft. Teil 2 (Herausgegeben von E.Pernicka, C.B.Rose, P.Jablonka), 2014, 694-727, Eberhard Karls Universitat Tübingen, Verlag. Dr. Rudolf Habelt GMBH. Bonn, Germany.
KAYAN 2019: İ. Kayan, “Landscape development and changing environment of Troia (North-western Anatolia)”, In: C. Kuzucuoğlu, A. Çiner, N. Kazancı (Eds.), Landscapes and Landforms of Turkey 2019, Springer, 277-291.
KORFMANN 1993: M. Korfmann, “Troya-Ausgrabungen 1992”, Studia Troica, Band 3, 1993, 1-39.
KORFMANN 1996: M. Korfmann, “Troya-Ausgrabungen 1995”, Studia Troica, Band 6, 1996, 1-64.
KORFMANN 2001: M. Korfmann “Troya/Wilusa - Ausgrabungen 2000 (Troya/Wilusa - 2000 Excavations)”, Studia Troica, Band 11, 2001, 1-50.