Az Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınma Göstergeleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Bir Panel Veri Analizi (1995-2010)

Kalkınma; çok yönlü çaba gerektiren uzun dönemli ve merkezinde insanın yer aldığı bir süreç olarak ifade edilmektedir. Dünya ülkelerinin mevcut yapısı göz önüne alınarak, uluslararası kuruluşlar tarafından ülkeler, az gelişmiş, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler şeklinde tanımlanmaktadır. Tanımlamalar sonucunda ortaya çıkan farklılıklar doğrultusunda temel amaç, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için kalkınma, gelişmiş ülkeler için ise kalkınmanın sürdürülebilir kılınmasıdır. Bu nedenle ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan var olan eşitsiz gelişmişliklerinin incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada kalkınma kavramı, kalkınma kavramına yönelik modeller, ekonomik büyüme, düşük ve orta gelirli ülkelerin kalkınma değişkenleriyle ekonomik büyüme arasındaki ilişki panel eşbütünleşme testleri ile ortaya konulmuştur. Panel nedensellik analizi uygulanmış elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Çalışmada panel eşbütünleşme analiz sonuçlarına göre düşük gelirli ülkelerin, ithalat, ihracat, sanayi sektörü katma değeri, enflasyon oranı sağlık harcamaları ile telefon hattının ekonomik büyümeyi pozitif etkilediği, tarım sektörü katma değeri, sabit sermaye tüketimi, doğurganlık oranının ekonomik büyümeyi negatif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Orta gelirli ülkelerde değişkenlerden, tarım sektörü katma değeri, enflasyon oranı, sabit sermaye tüketiminin, doğurganlık oranının ekonomik büyümeyi negatif etkilediği, ihracat, ithalat, tüketim harcaması, sanayi sektörü katma değeri, sağlık harcamaları ve telefon hattı değişkeninin ekonomik büyümeyi pozitif etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kalkınma, , Kalkınma Kuramları, Ekonomik Büyüme, Panel Eşbütünleşme Analizi.

Relationship Between Economic Growth and Development Indicators of Less Developed and Developing Countries: A Panel Data Analysis (1995-2010)

Development is expressed as a long termed process requiring the versatile effort, and in the center of which the human being takes place. Considering the existing structures of world countries, countries are defined by the international institutes as the developed, developing, and less developed. In the direction of distinctions emerging as a result of definitions, the main aim is development for the less developed and developing countries, while for the developed countries, development is made sustainable. Therefore, it is necessary to examine the inequality developedness degrees of countries that are existent from the economic, social, and cultural point of view.In this study, the concept of development, models toward the concept of development, economic growth, developmental variables of low and middle income countries, and relationship between economic growth and developmental variables were introduced via panel co-integration tests. Panel causality analysis was applied, and the results obtained were interpreted. According to the results of panel-co-integration analysis, it was concluded that the import, export, added value of industrial sector, inflation rate, health expenditures, and phone line of low income countries positively affected the growth, and that added value of agricultural sector, inflation rate, consumption of fixed asset, and fertility rate negatively affected it. In medium income countries, it was identified that among the variables, the added value of agricultural sector, inflation rate, and consumption of fixed asset, and fertility rate negatively affected the economic growth, and that the variables of import, export, consumption expenditure added value of industry sector, health expenditures, and phone line positively affected it.

Keywords:

Development, Developmental Theories, Economic Growth, Panel, , Panel Co- Integration Analysis.,

PDF

___

ARISOY, İbrahim (2008), “Türkiye’de Sanayi Sektörü-İktisadi Büyüme İlişkisinin Kaldor Hipotezi Çerçevesinde Test Edilmesi”, Türkiye EkonomiKurumu, Tartışma Metni, http://www.econstor.eu/bitstream/10419/81697/1/557531268. pdf,
BALTAGİ, Badi H.(2001), “Econometric Analysis of Panel Data” (2.bs.), John WileyandSons, Ltd. Great Britain.
ÇINAR, Serkan (2010). “OECD Ülkelerinde Kişi Başına GSYİH Durağan MI? Panel Veri Analizi”, Marmara Üniversitesi, İİBF Dergisi, 29(2), 591-601.
EKİNCİ, Nazım K. (2012), “Milli Gelir Hesapları”, http://iibf.harran.edu.tr/iktisatbolumu/ wp-content/uploads/2012/10/Makro-iktisat-Notlari-1.-unite.pdf, (Erişim Tarihi: 12/05/2013).
GÖÇER İsmet, MERCAN Mehmet ve HOTUNLUOĞLU, Hakan (2012), “Seçilmiş OECD Ülkelerinde Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği:Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Veri Analizi1”, http://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/163/163-24.pdf,(Erişim Tarihi: 12/05/2013). 449-467.
GUJARATİ, Damodar N. (1999), “Temel Ekonometri”, (Çev. Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen), İstanbul: Literatür Yayınları,
GÜLOĞLU, Bülent ve İVRENDİ Mehmet (2008),”Output Fluctuations: Transıtoryorpermenent? The Case of Latin America”, http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713684190, 381-386, (Erişim Tarihi: 17/05/2013). İhracat Nedir?,http://www.gumrukleme.com.tr/gumrukleme-terimleri-sozlugu/ihracat- nedir
HSİAO, Cheng (1986), “Analysis Of Panel Data”, İngiltere: Cambridge University Pres.
HSİAO, Cheng (2003). “Analysis of Panel Data (2.bs.)”. İngiltere: Cambridge University
KENNEDY, Peter (1998). “A Guide To Econometrics”, Oxford: BlackwellPublishers.
KÖK, Recep ve ŞİMŞEK, Nevzat (2006), “Endüstri-içi Dış Ticaret, patentler ve uluslararası teknolojik yayılma”,
NAZLIOĞLU, Şaban (2010), “Makro İktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Karşılaştırma”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri.
OECD, (http://www.oecd-ilibrary.org/sites)
ÖZDEMİR, Gonca Zeynep (2013), “Tüketici Güveninin Tüketim Harcamaları İle İlişkisi Ve Öngörü Gücü: Türkiye Örneği”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara, 1-97.
PEDRONİ Peter (2004),” Panel Cointegration, AsymptoticandFiniteSampleProperties of Pooled Time Series Testswith an Application to the Purchasing Power Parity HypothesiS”, EconometricTheory, 20( 3), 597-625.
PEKER, Esra (2014), “Türkiye Ekonomisinde Tarım Sektörünün Üretim Yapısı ve Karşılaştırmalı Rekabet Gücü”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
Sabit Sermaye Tüketimi,Veri: Kapsam, Dönem ve Zamanlama The Data: Coverage www.turkstat.gov.tr/PreIstatistikMeta.do?istab_id=6779, (Erişim Tarihi: 11/06/2013).
TARI, Recep (2005). Ekonometri. (3. Basım). İstanbul: Avcı Ofset.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2008), “Fiyat Endeksleri ve Enflasyon”, www.tuik. gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=137, (Erişim Tarihi: 11/06/2012).
ÜNSAL, Erdal (2005), “Makro İktisat (6. Baskı)”, Ankara: İmaj Yayınevi.
YILDIZ Baday, Ezgi ve Berber, Metin (2011), “İthalata Dayalı Büyüme:1989-2007 Türkiye Örneği”, Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 165-179.
YILGÖR, Metehan (2008), “OECD Ülkelerinde İkiz Açık Teorisinin Panel Veri Modelleri İle İncelenmesi”,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
WESTERLUND, Joakim (2007). “Testing for Error Correction in Panel Data”, Oxford Bulletin of EconomicsandStatistics, 69(6), 709-748.
WOOLDRİDGE, Jeffrey M. (2002). “Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, İngiltere”: The MIT Pres. Cambridge, MA.