Karadeniz’de Farklı Bölgelerde Yaşayan Hamsi (Engraulis encrasicolus, L. 1758)’nin Otolit Morfometrisi ve Şekil Analizleri: Ukrayna ve Türkiye (Rize, Samsun)

Çalışmada 2012-2013 av sezonunda Karadeniz’de Ukrayna ve Türkiye’den (Rize ve Samsun) avlanılan hamsi otolitlerinde morfometrik ve şekil analizlerinin benzerlik ve farklılığı araştırılmıştır. Morfometrik analizler için maksimum otolit boyu (OL, mm), otolit genişliği (OW, mm), alan (A, mm2), çevre (P, mm) ölçümleri alınmıştır. Şekil analizleri için FF, RD, AR, değerleri hesaplanmıştır. Ölçümler sonucunda Form faktörü (FF) değeri Ukrayna 0.61≤FF≤0.76, Rize 0.63≤FF≤0.75, Samsun için 0.61≤FF≤0.75’dir. Yuvarlaklık (RD) değeri Ukrayna için; 1.23≤RD≤1.53, Rize için;1.26≤RD≤1.49, Samsun için; 1.26≤RD≤1.53 arasında değişim olduğu görülmüştür. Otolit boyu/otolit genişliği oranı (AR) Ukrayna için 1.69≤AR≤2.18, Rize için 1.82≤AR≤2.23 ve Samsun’dan alınan örneklerde ise 1.76≤ AR≤2.26 bulunmuştur. Araştırmada PCA ve cluster analizi sonucunda Ukrayna’daki otolitlerin diğer iki bölgedeki otolitlerden farklı olduğu görülmüştür (P<0.001).

Anahtar Kelimeler:

Hamsi, Engraulis encrasicolus, otolit şekil analizi, RD, AR, FF

Otolith Morphometry and Shape Analysis of Anchovy (Engraulis encrasicolus, L. 1758) living in Different Regions Black Sea: Ukraine and Türkiye (Rize, Samsun)

In this study otoliths obtained from anchovies (Engraulis encrasicolus) caught from different regions in Black Sea; Ukraine and Türkiye (Rize and Samsun), were used for otolith shape analysis in 2012-2013 fishing season. It was figure out maximum otolit length (LO, mm), otolith width (OW, mm), area (A, mm2), perimeter (P, mm) measurements for morphometric analysis. At the end of the measurements, Form factor (FF) values were calculated for Ukraine, Rize and Samsun as 0.61≤FF≤0.76, 0.63≤FF≤0.75 and 0.61≤FF≤0.75 respectively. Roundness (RD) value varies for Ukraine, Rize and Samsun as 1.23≤RD<1.53, 1.26<RD≤1.49 and 1.26≤RD≤1.53 respectively. Otolith length/otolith width ratios (AR) were found for Ukraine, Rize and Samsun as 1.69 ≤ AR ≤2.18, 1.82 ≤ AR ≤2.23 and 1.76≤ AR≤2.26 respectively. Principal component analysis (PCA), and cluster analysis of otoliths in Ukraine is different from the other two regions (P<0.001).

Keywords:

Anchovy, Engraulis encrasicolus, otolith shape analysis, RD, AR, FF,

PDF

___

Aka, Z. 2003. Türkiye Denizlerinde Yaşayan Hamsi (Engrailus Encrasicolus L. 1758)’nin Morfolojik Ve Genetik Yapısının İncelenmesi. Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı 95s.
Bak, Z. D., Eroğlu, O. ve Firidin, Ş. 2013. Karadeniz’deki Hamsi Populasyonunun Genetik Yapısının RFLP Yöntemiyle Belirlenmesi, FABA 2013 (Balıkçılık ve Akuatik Bilimler) Sempozyumu. 30 Mayıs-01 Haziran, 2013, Erzurum.
Basılone, G., Guısande, C., Pattı, B., Mazzola, S., Cuttıtta, A., Bonanno, A. ve Kallıanıotıs, A. 2004. Linking habitat conditions and growth in the European anchovy (Engraulis encrasicolus). Fish. Res., 68: 9-19.
Başçınar, N. ve Atılgan, E. 2014. Hamsi (Engraulis encrasicolus, L. 1758) Otolitlerinde Morfometrik Analizler. 5. Doğu Anadolu Su ürünleri Sempozyumu, 30 Mayıs 2 Haziran 2014. Elazığ.
Begg, G. ve Brown, R. 2000. Stock identification of Haddock Melanogrammus aeglefinus on Georges bank based on otolith shape analysis. Transactions of the American Fisheries Society 129, 935–945.
Bilgin, S., Samsun, N., Samsun, O. ve Kalaycı, F. 2006. Orta Karadeniz’de 2004-2005 Av Sezonunda Hamsi’nin, Engraulis encrasicolus L., 1758, Boy-Frekans Analiz Metodu ile Populasyon Parametrelerinin Tahmini, E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2006. Cilt :23, Ekl. (1/3): 359-364.
Campana, S. E. ve Casselman, J. M. 1993. Stock discrimination using otolith shape analy¬sis. Can J. Fish. Aquat. Sci. 50:1062–1083.
Cardinale, M., Doering-Arjes, P., Kastowsky, M. ve Mose¬gaard, H. 2004. Effects of sex, stock, and environment on the shape of known-age Atlantic cod (Gadus morhua) oto¬liths. Can. J. Fish. Aquat. Sci. 61:158–167.
Chashchin, A. 1996. The Black Sea populations of anchovy. Scientia Marina, 60 (Supl. 2): 219-225.
Coombs, S. H., Gıovanardı, O. ve Hallıday, N. C. 2003. Wind mixing, food availability and mortality of anchovy larvae Engraulis encrasicolus in the Northern Adriatic Sea. Mar. Ecol.Prog. Ser., 248: 221-235.
De Vries, D. A., Grimes, C. B. ve Prager, M. H. 2002. Using otolith shape analysis to distinguish east¬ern Gulf of Mexico and Atlantic Ocean stocks of king mackerel. Fish. Res. 57:51–62.
Díaz, E., Txurruka, J. M. ve Vıllate, F. 2009. Biochemical composition and somatic growth of pelagic larvae of three fish species from the Bay of Biscay. Mar. Ecol. Prog. Ser., 382: 173-183.
Jónsdóttir, I. G., Campana, S. E. ve Marteinsdottir, G. 2006. Otolith shape and temporal stability of spawning groups of Icelandic cod (Gadus morhua L.). ICES J. Mar. Sci. 63:1501–1512.
Karaçam, H. ve Düzgüneş, E. 1990. Age, growth and meat yield of the European anchovy (Engraulis encrasicolus, L.1758) in the Black Sea. Fish. Res., 9: 181-186.
Karahan, A., Borsa, P., Gücü, A. C., Kandemir, İ., Özkan, E., Ak Örek, Y., Can Acan, S., Koban, E. ve Togan, I. 2014. Geometric morphometrics, Fourier analysis of otolith shape, and nuclear-DNA markers distinguish two anchovy species (Engraulis spp.) in the Eastern Mediterranean Sea. Fisheries Research. 159, 45-55.
Kristoffersen, J. B. ve Magoulas, A. 2008. Population structure of anchovy Engraulis encrasicolus L. in the Mediterranean Sea inferred from multiple methods, Fisheries Research. 91 187–195.
Ponton, D. 2006. Is Geometric morphometrics Efficient for Comparing otolith Shape of Different Fish Species, Journal of Morphology, 267:750-757.
Tudela, S. ve Palomera, I. 1997. Trophic ecology of the European anchovy Engraulis encrasicolus in the Catalan Sea (Northwest Mediterranean). Mar. Ecol. Prog. Ser., 160: 121- 134.
Tuset, V. M., Lombarte, A., Gonzalez, J. A., Pertusas, J. F. ve Lorentes, M. J. 2003. Comparative morphology of the sagittal otolith in Serranus sp. Journal of Fish Biology. 63, 1491–1504. doi: 10.1046/j.1095-8649.2003.00262.x.
Tuset, V. M., Rosin, P. L. ve Lombarte, A. 2006. Sagittal otolith shape used in the identification of fishes of the genus Serranus. Fish. Res. 81:316–325.
Zengin, M., Saygın, S. ve Polat, N. 2015. Otolith Shape Analyses and Dimensions of the Anchovy Engraulis encrasicolus L. in the Black and Marmara Seas. Sains Malaysiana 44(5): 657–662.
Zorica, B., Sinovcic, G. ve Cıkes Kec, V. 2010. Preliminary data on the study of otolith morphology of five pelagic fish species from the