Menstrüasyon ve tabu

Kadınların günlük yaşam aktivitelerini ve pratiklerini derinden etkileyen konulardan biri menstrüasyondur. Menstrüasyon hem biyolojik hem de sosyal etkileri olan ve özellikle geleneksel uygulamaların sergilendiği toplumlarda kültürel şartlanma ve değerler çerçevesinde yaşanılan bir süreçtir. Menstrüasyon kadınların yaşamını etkileyen önemli bir konu olmakla birlikte, kimi kültürlerde sadece kadını ilgilendiren bir konu değil, aynı zamanda kültürel örgütlenme içinde ifade edilen, kaçınma, sakınma ve mahcubiyet rolleri ile çerçevelenen ve bu rollere göre davranışların geliştirildiği de bir konudur. Bu makalede Menstrüasyon dönemine ilişkin tabu olarak yorumlayabileceğimiz sakınma, kaçınma, koruma ve korunmaya yönelik uygulamalar değerlendirilmektedir. Bu uygulamalara ilişkin örnekler, görüşme yaptığımız kişiler tarafından aktarılmıştır. Alan araştırmasına dayalı çalışmamız, 2016 yılında Şanlıurfa’nın Bozova, Eyyübiye ve Harran ilçelerinde, yaşları 18-73 arasında değişmekte olan 68 kadınla gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tabu, Menstrüasyon, Kadın, Toplumsal Cinsiyet

Menstruation and taboo

One of the issues influencing women’s Daily activities deeply is menstruation. Menstruation is a process having both biological and social impacts and experienced with cultural conditioning and within the framework of values. Although it is one of the important issues affecting women’s lives, it is an issue which concerns women, but it is also an issue expressed in cultural organisation, framed by such roles as avoidance, refrainment and embarrassment and behaviours are developed according to those roles in some cultures. This paper considers avoidance, refrainment and protection practices, which can be interpreted as taboos about menstrual period. Several applications, beliefs and practices have developed in the districts in relation to avoidance, refrainment and protection about the process of menstruation. Examples for the practices and the practices developed were reported by the participants interviewed. This study, which is based on field research, was conducted with 68 women who were aged between 18 and 73 in 2016 in Bozova, Eyyübiye and Harran districts of Şanlıurfa.

Keywords:

Taboo , Menstruation, Woman, Gender,

PDF

___

Abu-Lughod, L. (2004). Peçeli duygular. Epsilon Yayınları.
Agyekum, K. (2002). Menstruation as a verbal taboo among the Akan of Ghana. Journal of Anthropological Research, 58(3), 367-387. https://doi.org/10.1086/jar.58.3.3631182
Aksoy Sugiyama, C. (2010). Antropolojide beden sorunsalına bedenlileşme teorisinin katkısı. Antropoloji, 24, 69-93. https://doi.org/10.1501/antro_0000000020
Connell, R. W. (2019). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Toplum, kişi ve cinsel politika. Ayrıntı Yayınları.
Curtis, R. (1981). Success and failure, gender differences and the menstrual cycle. Psychology of Women Quarterly, 5(5), 702-710. https://doi.org/10.1177/036168438100505s06
Das, M. (2008). Menstruation as pollution: Taboos in Simlitola, Assam, Indian Anthropologist, 38(2), 29-42. https://www.jstor.org/stable/41920072
Demez, G. (2005). Kabadayıdan sanal delikanlıya değişen erkek imgesi. Babil Yayınları.
Direk, Z. (2003). Adet kanaması tecrübesi: Sınırlar ve ufuklar. Cogito, 37, 250-261.
Douglas, M. (2017). Saflık ve tehlike: Kirlilik ve tabu kavramlarının bir çözümlemesi. Metis Yayınları.
Erginer, G. (2003). Kan ve tabu. Cogito, 37, 181-191.
Faithorn, E. (2014). Papua Yeni Gine dağlarındaki Kafe’lerde kirlilik kavramı. R. R. Reiter (Ed.) içinde, Kadın Antropolojisi (s. 137-152). Dipnot Yayınları.
Freud, S. (2014). Totem ve tabu. Sosyal Yayınları.
Giddens, A. (2008). Sosyoloji. Kırmızı Yayınları.
Gould, J., ve Kolb, W. (Ed.) (1964). A dictionary of the social sciences. Tavistock Publications.
Hand, W. D., Casetta A., ve Thiederman S. B. (1981). Popular beliefs and superstitions. – A compendium of American folklore - I. G. K. Hall and Company.
Hand, W. D., Casetta A., ve Thiederman S. B. (1981). Popular beliefs and superstitions. – A compendium of American folklore - II. G. K. Hall and Company.
Hage, P., ve Frank H., (1981). Pollution beliefs in highland New Guinea. Man, 16(3), 367-375. https://doi.org/10.2307/2801289
Harris, M. (1994). Yamyamlar ve krallar: Kültürlerin kökenleri. İmge Kitabevi Yayınları.
Harmanşah, R., ve Nahya, Z. N. (2016). Etnografik hikâyeler: Türkiye’de alan araştırması deneyimleri. Metis Yayınları.
Kumar, A., ve Srivastava, K. (2011). Cultural and social practices regarding menstruation among adolescent girls. Social Work in Public Health, 26(6), 594-604. https://doi.org/10.1080/19371918.2010.525144
Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayınları.
Leach, M. (1972). Standart dictionary of folklore, mythology and legend. Funk and Wagnalls.
Örnek, S. V. (1995). 100 soruda ilkellerde din büyü sanat efsane. Gerçek Yayınevi.
Rashid, S. F., ve Michaud, S. (2000). Female adolescents and their sexuality: Notions of honour, shame, purity and pollution during the floods. Disasters, 24(1), 54-70. https://doi.org/10.1111/1467-7717.00131
Tan, D. A., Haththotuwa, R., ve Fraser, J. S. (2016). Cultural aspects and mythologies surrounding menstruation and abnormal uterine bleeding. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology, 40, 121-133. https://doi.org/10.1016/j.bpobgyn.2016.09.015
Thompson, S. (1966). Motif-Index of folk-literature - I (A-C). Indiana University Press.
Türk, H. (2013). Anadolu’nun gizli inancı. Nusayrîlik: İnanç sistemleri ve kültürel özellikleri. Kaknüs Yayınları.
Türk, H., ve Avşar, H. (2008). İlkel ve geleneksel toplumlarda cinsiyet, cinsellik ve tabu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
Underhill, R. M. (2003). Papago kadını – Arizona çöllerinde bir Kızılderili. Epsilon Yayınları.
Vargün, B. (2018). Doğum ve doğum sonrasında anne ve bebeğin korunmasına ilişkin geleneksel uygulamalar. International Journal of Human Sciences, 15(2), 870-880. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i2.5309
Vargün, B. (2021). Cinsiyet farklılaştırması kadınlık ve erkeklik. H. Türk (Ed.) içinde, Kültür Kuramı ve Kavramı: Sosyal ve Kültürel Antropoloji (s. 309-324). Nobel Yayıncılık.
Yüksel, N. A. (2001). Tarkan - Yıldız olgusu. Çivi Yazıları.
Yüksel Akıncı, N. A. (2008). Taşra, gelenek ve toplumsal cinsiyet: Dar alanda kısa paslaşmalar. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 5(2), 128-135. https://dergipark.org.tr/en/pub/josc/issue/19016/200709