Antik Anadolu’da nadir bir patoloji: Legg-Calvé-Perthes hastalığı

Legg-Calvé-Perthes hastalığı (LCP) 1909 ve 1990 yıllarında Legg, Calvé, Perthes ve Waldenström tarafından bağımsız olarak tanımlanan ve femur başının mantar şeklini almasıyla sonuçlanan patolojidir. Etiyolojisi tam olarak bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Çocukluk yıllarında ortaya çıkan bu patoloji bireyin yaşamı boyunca etkili olmakta ve ilerleyen yaşla birlikte porognoz seviyesi artmaktadır. Görülme sıklığı erkek bireylerde daha fazladır. Araştırmacılar, LCP’nin genellikle unilateral görüldüğünü ancak nadiren de olsa bilateral örneklerin de olduğunu belirtmektedir. Çalışmada, Bizans dönemi MTR toplumuna ait ileri erişkin kadın bireyde tespit edilen LCP’nin femur ve asetabulum üzerinde bırakmış olduğu etkiler araştırılmıştır. Bireyin sol femurunda görülen bu patoloji femur başı ve asetabulumda ileri derecede osteofit oluşumlarına neden olmuştur. Femur boynunun kısalması, femur gövdesinin incelmesi, gövde boyun açısının daralması, fovea capitisin yok olması LCP etkisiyle femurda meydana gelen bariz morfolojik değişikliklerdir. Ayrıca coxada asetabulum da ileri derecede etkilenmiş, oldukça daralmış ve femur kendisine yeni bir yüzey oluşturmuştur. Femur ve asetabulumdan alınan osteometrik ölçümler femur ve asetabulumdaki morfolojik değişikliği desteklemektedir. Ancak bireyin ayak bilek kemikleri ile tibia kemikleri LCP’den kaynaklanan duruş ve yürüme bozukluğundan etkilenmemiştir. LCP Antik Dönem toplumlarında oldukça nadir görülmektedir. Bu durum Antik Anadolu toplumları için de geçerlidir. Bu çalışma Antik Anadolu toplumları ile ilgili literatüre katkı sağlaması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Legg-Calve-Perthes, Anadolu, Bizans, Sinop Kefevi, MTR

A rare pathology in ancient Anatolia: Legg-Calvé-Perthes disease

Legg-Calvé-Perthes disease (LCP) is a pathology that has been independently defined by Legg, Calvé, Perthes and Waldenström in 1909 and 1990, resulting in a fungal shape of the femoral head. Although its etiology is not known exactly, genetic and environmental factors are thought to be effective. This pathology, which occurs in childhood, is effective throughout the life of the individual and the level of porognosis increases with the advancing age. Its incidence is higher in male individuals. Researchers state that LCP is usually seen unilateral, but rarely bilateral samples are also present. In the study, the effects of LCP on femur and acetebulum, which were detected in the advanced adult female individual belonging to the Byzantine period MTR society, were investigated. The shortening of the femoral neck, the thinning of the femoral body, the narrowing of the femur neck angle, the disappearance of the fovea capitis are obvious morphological changes in the femur due to LCP effect. Additionally, in the coxa, acetabulum is also severely affected, it got narrowed considerably and the femur formed a new surface for itself. Anthropometric measurements taken from the femur and acetabulum support the morphological changes in the femur and acetabulum. However, tarsal, metatarsal and tibia bones of the individual were not affected by the posture and gait disturbance caused by LCP. LCP is very rare in ancient populations. This situation is also valid for ancient Anatolian populations. This study is important in terms of contributing to the literature about ancient Anatolian populations.

Keywords:

Legg-Calvé-Perthes, Anatolia, Byzantine, Sinop Kefevi, MTR,

PDF

___

Açıkkol, A., Yılmaz, H., Baykara, İ. ve Şahin, S. (2003). Kütahya Ağızören iskeletlerinin paleoantropolojik analizi ve Tunç Çağı Anadolu halkları arasındaki yeri. Antropoloji, (17), 1-26. https://doi.org/10.1501/antro_0000000211
Açıkkol Yıldırım, A. ve Gözlük Kırmızıoğlu, P. (2019). Legg-Calve-Perthes hastalığı: Paleopatolojik bir bakış. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(2), 1-8.
Berger, E., Chen, L., Sun, Z., ve Sun, Z. (2016). A probable case of Legg-Calvé-Perthes disease in Warring States-era China. International Journal of Paleopathology, 16, 27-30. https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2016.11.001
Brothwell, D. R. (1981). Digging up bones. BAS Printers.
Byrne, D. P., Mulhall, K. J., ve Baker, J. F. (2010). Anatomy & biomechanics of the hip. The Open Sports Medicine Journal, 4, 51-57. https://doi.org/10.2174/1874387001004010051
Cameron, J. M. ve Izatt, M. M. (1960). Legg-Calve-Perthes’ disease. Scottish Medical Journal, 5(4), 148-154. https://doi.org/10.1177%2F003693306000500402
Çırak, M. T., Şarbak, A., ve Çırak, A. (2019). Sinop Kefevi Nekropolü (MTR) insan kalıntılarının paleodemografisine antropolojik bakış. M. Dalkılıç (Ed.) içinde, Academic studies on natural and health sciences, Volume 2 (s. 379-396). Gece Akademi. https://www.insackongre.com/_files/ugd/e42d97_19d4631675de47f2a786ef6a73c1b15e.pdf
Deepa, R., Shastri, D., ve Suganya, K. (2021). Morphometric analysis of acetabulum in South Indian population. International Journal of Anatomy and Research, 9(1), 7851-7856. https://doi.org/10.16965/ijar.2020.243
Demir, N. (2019). Legg-Calvé-Perthes hastalığı. Biruni Sağlık ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, 1-13. https://dergi.biruni.edu.tr/wp-content/uploads/2019/12/4.-NECDET-DEM%C4%B0R.pdf
Herrerin, J., ve Garralda, M. D. (2012). Legg–Calvé–Perthes disease and unifocal eosinophilic granuloma in a Visigoth from the Duratón Necropolis (Segovia, Spain). International Journal of Osteoarchaeology, 22(1), 86-97. https://doi.org/10.1002/oa.1189
Herring, J. A., Neustadt, J. B., Williams, J. J., Early, J. S., ve Browne, R. H. (1992). The lateral pillar classification of Legg-Calvé-Perthes disease. Journal of Pediatric Orthpaedics, 12(2), 143-150. https://doi.org/10.1097/01241398-199203000-00001
Herring, J. A., Kim, H. T., ve Browne, R. (2004). Legg-Calvé-Perthes disease. Part I: Classification of radiographs with use of the modified lateral pillar and Stulberg classifications. The Journal of Bone & Joint Surgery, 86(10), 2103–2120. https://doi.org/10.2106/00004623-200410000-00001
Huhnstock, S., Svenningsen, S., Merckoll, E., Catterall, A., Terjesen, T., ve Wiig, O. (2017). Radiographic classifications in Perthes Disease. Acta Orthopaedica, 88(5), 522-529. https://doi.org/10.1080/17453674.2017.1340040
Kaur, H., ve Jit, I. (1990). Age estimation from cortical index of the human clavicle in Northwest Indians. American Journal of Physical Antropology, 83(3), 297-305. https://doi.org/10.1002/ajpa.1330830304
Krogman, W. M., ve İşcan, M. Y. (1986). The human skeleton in forensic medicine, Second Edition. Charles C. Thomas Publisher.
Kuo, K. N., Wu, K., Smith, P. A., Shih, S., ve Altiok, H. (2011). Classification of Legg-Calvé-Perthes disease. Journal of Pediatric Orthopaedics, 31, S168-S173. https://doi.org/10.1097/BPO.0b013e318223b50e
Lee, S. T, Vaidy, S. V., Song, H. R, Lee, S. H., Suh, S. W., ve Telang, S. S. (2007). Bone age delay patterns in Legg-Calvé-Perthes disease: An analysis using the Tanner and Whitehouse 3 method. Journal of Pediatric Orthopaedics, 27(2), 192-203.https://doi.org/10.1097/01.bpb.0000242381.89510.e5
Loder, R. T., ve Skopelja, E. N. (2011). The epidemiology and demographics of Legg-Calvé-Perthes’ disease. International Scholarly Research Notices, Article ID 504393. https://doi.org/10.5402/2011/504393
Leroux, J., Abu Amara, S., ve Lechevallier, J. (2018). Legg-Calvé-Perthes disease. Orthopaedics & Traumatology: Surgery & Research, 104(S1), S107-S112. https://doi.org/10.1016/j.otsr.2017.04.012
Manzon, V. S., Ferrante, Z., Giganti, M., ve Gualdi-Russo, E. (2017). On the antiquity of Legg-Calvé-Perthes disease: Skeletal evidence in Iron Age Italy. HOMO, 68(1), 10–17. https://doi.org/10.1016/j.jchb.2016.11.002
Muratlı, H. H. ve Özdemir, H. (2017). Legg-Calvé-Perthes hastalığının klinik ve radyolojik değerlendirilmesi ve direkt radyografi temelli sınıflama sistemleri. TOTBİD Dergisi, 16, 10–16. https://doi.org/10.14292/totbid.dergisi.2017.03
Olivier, G. (1969). Practical anthropology. Charles C. Thomson.
Ortner, D. J. (2003). Identification of pathological conditions in human skeletal remains, 2nd edition. Academic Press.
Pasupathy B., Babu S., ve Sathish, M. (2019). Validation of Catterall classification in the management of Legg-Calve-Perthes disease. International Journal of Paediatric Orthopaedics, 5(1), 20-24. http://ijpoonline.com/wp-content/uploads/2019/01/9.-IJPO-Jan-April-2019-Article_71_IJPO_2018.pdf
Pick, J. W., Stack, J. K., ve Anson, B. J. (1941). Measurements on the human femur - I. Lengths, diameters and angles. Quarterly Bulletin of the Northwestern University Medical School, 15(4), 281-290. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/labs/pmc/articles/PMC3802358/
Pillai, T. J., Devi, C. K. L., ve Devi, S. T. (2014). Osteometric studies on human femurs. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences, 13(1), 2279-0861. https://doi.org/10.9790/0853-13213439
Ponce, P., ve Novellino, P. (2014). A Palaeopathological example of Legg-Calvé-Perthes disease from Argentina. International Journal of Paleopathology, 6, 30–33. https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2014.03.004
Roberts, C., ve Cox, M. (2003). Health and disease in Britain: From prehistory to the present day. Sutton Publishing.
Schoenecker, P. L., ve Clohisy, J. C. (2018). Combined periacetabular and proximal femoral osteotomies for healed Perthes, R. C. Hamdy ve N. Saran (Ed.) içinde, Pediatric pelvic and proximal femoral osteotomies (s. 367-377). Springer International Publishing AG. https://doi.org/10.1007/978-3-319-78033-7_37
Sevim, A., Pehlevan, C., Açıkkol, A., Yılmaz, H., ve Güleç, E. (2002). Karagündüz Erken Demir Çağı iskeletleri. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 17, 37-48. http://www.kulturvarliklari.gov.tr/sempozyum_pdf/arkeometri/17_arkeometri.pdf
Smrcka, V., Marik, I., Svenssonova, M., ve Likovsky, J. (2009). Legg-Calvé-Perthes disease in Czech archaeological material. Clinical Orthopaedics and Related Researh, 467(1), 293-297. https://doi.org/10.1007/s11999-008-0527-6
Stulberg, S. D., Cooperman, D. R. ve Wallensten, R. (1981). The natural history of Legg-Calvé-Perthes disease. The Journal of Bone & Joint Surgery, 63(7), 1095-1108. https://doi.org/10.2106/00004623-198163070-00006
Şahin, S. (2019). Dilkaya (Orta Çağ) insanlarının sağlık yapısı. Antropoloji, 37, 50-71. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.517217
Timonov, P., Fasova, A., Badiani, K., Radoinova, D., ve Alexandrov, A. (2015). Sex determination from the femur in a Bulgarian modern population. Anil Aggrawal’s Internet Journal of Forensic Medicine and Toxicology, 16(2). http://anilaggrawal.com/ij/vol_016_no_002/papers/paper001.html.
Ubelaker, D. H. (1978). Human skeletal remains: Excavation, analysis, interpretation. Aldine Publishing Company.
White, D. T., Black, M. T., ve Folkens, P. (2012). Human osteology, 3rd edition. Academic Press.
Workshop of European Anthropologists (1980). Recommendations for age and sex diagnoses of Skeletons. Journal of Human Evolution, 9(7), 517-549. https://doi.org/10.1016/0047-2484(80)90061-5