KENTSEL ALANLARIN TASARIMINDA ERGONOMİK SORUNLAR
Tüm yaşam süreci boyunca sağlıklı ve dinç kalarak, mutlu bir ömür sürebilmenin önkoşulu kaliteli bir yaşamdır. Bireylerin kaynaklardan sağlayabildikleri doyumuifade eden yaşam kalitesi terimi, özelikle yaşlılar ve engelliler için daha fazla önemtaşımaktadır. Ülkemizdeki yaşlı, engelli, hasta ve çocukların toplam nüfusa oranının%50’nin üzerinde olduğu gerçeği hatırlandığında, her türlü yaşam alanınıntasarımında hala sadece erişkinlerin dikkate alınması, yapılan ergonomiktasarımların bile başlangıçtan itibaren hatalı olduğunu göstermektedir. Hareketkısıtlılığı yaşayan bireyler planlama ve tasarımdan kaynaklanan sorunlaryaşamaktadır. Bu durum kaliteli yaşamı imkânsız hale getirmektedir. Bu sorunlarıntemel çözümü ise kentsel alanların ergonomik ve ayrıntıları düşünülmüş olaraktasarımlanmasından geçer. Yerel yönetimler özellikle engellilerin kent içindekihareketliliğinin sağlanabilmesi için özel önlemler geliştirmelidir. Bu literatürçalışmasında kentsel alanlarda yapılan ergonomik tasarım hataları ve eksikliklerivurgulanarak, açıklanmaya çalışılacaktır.
Ergonomic Problems in the Design of Urban Areas
The precondition for a happy life by staying healthy and fit throughout the entire life span is a quality life. The term “quality life” can be expressed as the satisfaction of individuals with provided sources and is even more important for the elderly and disabled. Considering the fact that the ratio of elderly, disabled, sick and children to total population is over 50% in our country, the design of any living space only in fact makes an eligible life impossible. Limitations of movement of people who suffer problems caused by planning and design. On the basis of the solution of this problem lies in thought ergonomic design and details of the urban areas. Local governments must develop specific measures to ensure the mobility of persons with disabilities in the urban. In this literature study, ergonomic design errors and deficiencies in urban areas will be explained with emphasis.
___
- Akın, G. (2013a) Ergonomi, Ankara: Alter Yayınları.
- Akın, G. (2013b) Yaşlı Çevre Etkileşimi, VII. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 23-25 Mayıs
2014, s.140-146, Karabük.
- Akın, G., Tekdemir İ., Gültekin, T., Erol, E. ve Bektaş, Y. (2013) Antropometri ve
Spor, Ankara: Alter Yayınları.
- Arslan, Y., Şahin, HM., Gülnar, U. ve Şahbudak, M. (2015) “Görme Engellilerin
Toplumsal Hayatta Yaşadıkları Zorluklar (Batman Merkez Örneği)”, Batman
Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-14.
- Atıcı, İ. (2007) Fiziksel Engelliler ve Kentsel Mekânın Kullanımı, Yüksek Lisans
Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Bekçi, B. (2012) “Fiziksel Engelli Kullanıcılar İçin En Uygun Ulaşım Akslarının
Erişilebilirlik Açıdan İrdelenmesi: Bartın Kenti Örneği”, Bartın Orman
Fakültesi Dergisi, 14(Özel Sayı), 26-36.
- Çiner, R. (1960) “Türkiye Kadınlarının Antropolojisi”, Ankara Üniversitesi Dil ve
Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 18(3-4), 161-200.
- Davis, JC. (2012) Taş Devrinden Bugüne Tarihimiz, İnsanın Hikayesi, Çeviren:
Barış Bıçakçı, Genel Yayın 1243, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür
Yayınları.
- Demirbilek, O. ve Demirkan, H. (2004) Universal Product Design Involving Elderly
Users; A Participatory Design Model, Applied Ergonomics, 35, 361-370.
- Dines, NT. (1998) “Outdoor Accessebility”, Time-Saver Standards for Landscape
Architecture: Design and Construction Data, section 240, 2nd Edition, CW.
Harris & NT. Dines (Eds.). New York: McGraw-Hill.
- Ercan, MN. (1998) “Topluma Açık Yaşam Ortamlarında Gayri Ergonomik
Uygulamalar, Bunların Mahzurları ve Önlenme Tedbirleri”, 6. Ergonomi
Kongresi, 27-29 Mayıs, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 622.
- Eşkil Yüce, Ö. (2011) Engelliler için Dış Mekân Tasarım Özellikleri Bağlamında
Ankara Kent Parklarının İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
- Fırat, S. (2009) “Engelsiz Bir Kent Tasarlamada Yerel Politikaların Önemi”, Toplum
ve Sosyal Hizmet, 20(2), 57-68.
- Frey, H. (1999) Designing the City Towards a More Sustainable Urban Form,
London: E&FN Spon.
- Güleç, E., Akın, G., Sağır, M., Gültekin, T., Bektaş, Y. ve Özer Koca, B. (2006)
Anadolu İnsanının Antropometrik Boyutları, Ankara Üniversitesi Bilimsel
Araştırma Projeleri, Ankara.
- Güleç, E., Akın, G., Sağır, M., Özer Koca, B., Gültekin, T. ve Bektaş, Y. (2009)
“Anadolu İnsanının Antropometrik Boyutları: 2005 Yılı Türkiye Antropometri
Anketi Genel Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
Dergisi, 49(2), 187-201.
- Gülgün. B. ve Türkyılmaz, B. (2001) “Peyzaj Mimarlığında Antropometri ve
Bornova Örneğinde Bir Araştırma”, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,
38 (1), 127-134.
- Kalınkara, V. (2010) “Yaşlı Bireyler İçin Yaşam Çevresinin Ergonomik Tasarımı”,
Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1, 54-64.
- Karamehmetoğlu, ŞS. (2006) “Yaşlılar İçin Fiziksel Çevrenin Düzenlenmesi”,
XXXVI. Geleneksel Çubukçu Günleri Konuşması, Türk Fiz Tıp Rehab Derg.,
52(Özel Ek A), A50-A52.
- Kartay, A. ve Korkut, AB. (2009) “Peyzaj Mimarlığında Antropometri İlişkisi:
İstanbul Örneği”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (3), 245-255.
- Kweon, BS., Sullivan, WC., Wiley, AR. (1998) “Green Common Spaces and the
Social Integration of Inner-city”, Environment and Behavior, 30, 832-858.
- Malkoç True, E. ve Sönmez Türel, H. (2013) “Yapılı Çevrelerin Fiziksel Engelliler
Yönüyle Kullanılabilirliği: İzmir Kenti Örneği”, Artium, 1 (1), 1-16.
- Neufert, E. (1979) Neufert Yapı Tasarımı Temel Bilgileri, İstanbul: Güven
Yayıncılık.
- Olguntürk, N. (2007) “Evrensel Tasarım: Tüm Yaşlar, Farklı Yetenekler ve Çeşitli
İnsanlık Durumları İçin Tasarım”, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Bülteni, Dosya 4: Tasarım ve Özgürlük, 10-17, Erişim: 25.01.2016,
http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/dosya4.pdf
- Özdingiş, N. (2007) İstanbul Kent Parklarının Bedensel Özürlüler Açısından
Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Resmi Gazete. (2016) Engelliler Hakkında Kanun,
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf, Erişim: 24.01.2016.
- T.C. Özürlüler ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2008) Herkes İçin
Ulaşılabilirliğin İyileştirilmesi: Örnek Uygulama Rehberi, (M. Öznaneci,
Çev.). Yayın No: 48, Ankara, Erişim: 25.01.2016,
- http://www.ulasilabilirturkiye.gov.tr/index_dosyalar/Page499.htm.
Trost, G. (2005). “State affairs in universal design”, Fujitsu Sci Tech J., 41(1), 19-
25.
- TÜİK. (2016) 29.01.2016, www.tuik.gov.tr.
- WHO. (2016) Disabilities, 25.01.2016, http://www.who.int/topics/disabilities/en/.
- Yılmaz, T. ve Gökçe, D. (2012) “Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Engelli Bireylerin
Sosyal Yaşamı Açısından Önemi”, Engelsiz Turizm Sempozyumu, 27 Temmuz
2012, Antalya, 31-40.
- Yılmaz, T., Olgun, R., Şavklı, F. ve Öter, B. (2014) “Kentsel Yeşil Alanlarda
Tekerlekli Sandalye Kullanıcıları İçin Engelsiz Rota Belirlenmesi: Antalya
Atatürk Kültür Parkı Örneği”, İnönü Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Dergisi,
4(9), 1-14.