Diş Çürüğü ve Tarihteki Öyküsü

Diş çürüğü, ağızdaki bazı bakterilerin diş sert yapısını, belirli etkenlerin varlığı sonucu bozundurması olayıdır. Bireyin çürüğe yatkınlığı çürük riski olarak ifade edilir ve bu riski belirlemede kullanılan birçok parametre vardır. Dental antropoloji; modern ya da antik toplumların dişlerinin ya da çene yapılarının incelenmesi ile elde edilen bulguları değerlendiren bir araştırma alanıdır. Bu alanın paleodontoloji kolu eski toplumların diş ve çene yapılarını inceleyerek o toplumların diş hastalıkları hakkında bilgi toplar. İlk insansılardanitibaren diş çürüğünün tarih sahnesinde olduğu kabul edilse de eski çağlardan günümüze toplumların beslenme alışkanlıkları değişmiş, buna bağlı olarak da çürük prevalansları etkilenmiştir. Paleolitik ve Mezolitik dönemlerde diş çürüğü çok düşük oranlarda görülürken Neolitik dönemde tarımın başlaması ile insan beslenmesinde meydana gelen değişimler sonucu diş çürüğü görülme sıklığı artmıştır. Şekerin işlenmeye başlanması ve Sanayi Devrimi gibi beslenme alışkanlıkları üzerinde önemli etkisi olan olaylardan sonra ise çürük özellikle gelişmiş toplumlarda yaygın bir hastalık haline gelmiştir. Günümüzde diş çürüğü geri kalmış ülkelerde daha sık görülmekte olup, gelişmiş toplumlardaki koruyucu diş hekimliği bilinci ve uygulamaları sonucu çürük prevalansı azaltılmaya başlanmıştır

Dental Caries and Its Story Through Time

Dental caries is the process of demineralisation of the hard dental tissues that is caused by some of the bacteries in the mouth with the existance of specific factors. Diathesis of the individuals is stated as caries risk and there is a lot of parameters to estimate this risk. Dental anthropology is a field of inquiry to examine and evaluate the findings which are obtained by researching modern or ancient population’s teeth or jaws. Paleodontology division of dental anthropology is focused on the ancient populations teeth and jaw system, oral health and dental diesases. From first hominids up to present, it is supposed that dental caries have been existed. But during this long time human’s dietary habits was changed and this affected the prevalence of dental caries. During thePaleolithic ve Mesolitic periods, frequency of dental caries was very low but as a result of starting agricultural activities, dental caries prevalence become higher. Milestones such as inventing processed sugar or Industrial Revolution, increased the frequency of the caries extremely high levels. Today we see higher caries rates at the poor or developing country in contradistriction to low caries rates in the rich and developed countries. By the help of the preventive dentistry, prevalence of dental caries has started to decrease

Keywords:

Dental caries, dental anthropology, history of caries, dental caries in ancient populations paleodontology,

PDF

___

Afşin H. (2004) Adli Diş Hekimliği, İstanbul: Adli Tıp Kurumu Yayınları.
Ata P. (1971) Konservatif Diş Tedavisi (2. Basım), İstanbul: Yenilik Basımevi.
Atamtürk D. ve Duyar İ. (2010) “Resuloğlu Erken Tunç Çağı Topluluğunda Ağız ve Diş Sağlığı”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 27;1, s.33-52.
Bailey S. E. ve Hublin J. J. (2007) Dental Perspectives on Human Evolution: State of the Art Research in Dental Paleoanthropology, Dordrecht: Springer.
Brathall D. ve ark. (2006) “Klinikte Çürük Riskinin Belirlenmesi”, Operatif Diş Hekimliğinde Gelişmeler Cilt:2, N. H. F. Wilson, J. F. Roulet, M. Fuzzi (Eds.), (Ş. Türkün ve M. Türkün, Çev.) İstanbul: Quintessence Yayıncılık, 61-71.
Brothwell D. R. (1959) “Teeth in Earlier Human Populations”, Proceedings Nutri- tion Society, Volume:18, 59-65 London.
Fejerskov O. ve ark. (2012) “Dental Caries in Rome, 50-100 AD”, Caries Research Journal, 2012; 46, 467-473.
Forshaw R. J. (2009) “Dental Health and Disease in Ancient Egypt”, British Dental Journal,2009; 206, 421-424.
Freimer N. et al. (1983) “Cultural Variation – Nutritional and Clinical Implications”, The Western Journal of Medicine – Cross Cultural Medicine, Vol: 139:6, 928- 933.
Gökalp S. ve ark. (2007a) “Beş, On İki ve On Beş Yaş Çocukların Ağız Diş Sağlığı Profili, Türkiye-2004”, Hacettepe Dişhekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt: 31;4, 3-10.
Gökalp S. ve ark. (2007b) “Erişkin ve Yaşlılarda Ağız-Diş Sağlığı Profili, Türkiye- 2004”, Hacettepe Dişhekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt: 31;4, 11-18.
Grimaud M. A. et al. (2011) “Frequency of Dental Caries in Four Historical Popula- tions from the Chalcolithic to the Middle Ages”, International Journal of Den- tistry, 1-7, 02.12.2014, http://www.hindawi.com/journals/ijd/2011/519691
Güngör A. (1998) “Neolitik Dönemde Beslenmenin İnsan Morfolojisine Yansımala- rı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Cilt: 38;1.2, 367-379.
Hillson S. (2005) Teeth (2nd Edition), New York: Cambridge University Press.
Hotz P. R. (2006) “Diş Çürüğünün Önlenmesi”, Operatif Diş Hekimliğinde Gelişme- ler Cilt:2, N. H. F. Wilson, J. F. Roulet, M. Fuzzi (Eds.) , (Ş. Türkün ve M. Türkün, Çev.)
İstanbul: Quintessence Yayıncılık, 19-27.
Klatsky M. ve Klatell J. S. (1943) “Anthropological Studies in Dental Caries”, Jour- nal of
Dental Research, Vol:22, 267-274.
Kottak C. P. (2013) Antropoloji: İnsan Çeşitliliğinin Önemi (15. Edisyon), (D. Atamtürk ve İ. Duyar, Çev.), Ankara: De Ki Basım Yayım.
Lanfranco L. P. ve Eggers S. (2012) “Caries Through Time: An Anthropological Overview”, Contemporary Approach to Dental Caries, Ming-Yu Li (Ed.), In- Tech, 3-24, http://www.intechopen.com/books/contemporary-approach-to- dental-caries/caries- archaeological-andhistorical-record 04.12.2014
Larsen C. S. et al. (1991) “Dental Caries Evidence for Dietary Change: An Archeo- logical Context”, Advances in Dental Anthropology, M. A. Kelley and C. S. Larsen (Eds.) New York:Wiley-Liss, 179-202.
Özbek M. (2007) Dişlerle Zamanda Yolculuk, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Ya- yınları.
Özbek M. (2000) Dünden Bugüne İnsan, Ankara: İmge Kitabevi.
Özbek M. (1993) “Anadolu Eski İnsan Toplumlarında Sağlık Sorunları”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:10;1, 1-19.
Özbek M. (1987) “Çayönü İnsanlarında Diş ve Dişeti Hastalıkları”, V Araştırma Sonuçları Toplantısı, 367-395.
Pinkham J. R. , Casamassimo P. S. , Fields H. W. , McTigue D. J. ve Nowak A. J. (2009) Çocuk Diş Hekimliği: Bebeklikten Ergenliğe (4. Basım), (T. Tortop ve Ö. Tulunoğlu, Çev.) Ankara:Atlas Kitapçılık.
Rault D. et al. (2013) “Historical And Geographical Parallelism Between The İnci- dence of Dental pian Journal of
Epidemiology, Vol:28, 709–710.
Saydam G., Oktay İ., Möller I. (1990) Türkiye'de Ağız Diş Sağlığı Durum Analizi, Tür-Ağız Sağlığı 001 - Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi.
Scott G. R. (1997) “Dental Anthropology”, Encyclopedia of Human Biology (2nd Edition) Volume:3 Academic Press.
Shao J. et al. (2010) “Dental Caries in 104 Skulls about 2,200 Years Ago”, The Open Anthropology Journal, Volume:3, 20-24.
Tulunoğlu Ö. ve ark. (2003) “Okul Öncesi ve Okul Çağındaki Çocuklarda Diş Yü- zeylerindeki Çürük Prevalansının Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Diş
Hekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt:20;3, 11-16.
Usmen E. (1972) “Ankara ve Köylerindeki İlk Okul Çocuklarında Diş Çürüğü Sıklı- ğı ve kimliği Fakültesi
Dergisi, Cilt:6;4, 384-401.
Ünlü N. ve ark. (2014) “Genç Yetişkinlerde Birinci Büyük Azı Dişinde Çürük Gö- rülme urnal, Cilt:1, 14-19.
Walker M. J. et al. (2011) “New Evidence of Dental Pathology in 40000-year-old Neanderthals”, Journal of Dental Research, Vol:90;4 , 428-432.
White T. , Black M. T. , Folkens P. A. (2012) Human Osteology (3rd Edition), Oxford: Elsevier.
Zhang X. et al. (2010) “Prevalence Profile of Oral Disease in Ancient Population”, The Open Anthropology Journal, Vol: 3, 12-15.