Oghız Najmaldeen Sulıman SULIMAN, Ahsen YILMAZ

Rivayetlerde Kıraatler Açısından Hz. Osman Mushafı’nın Kaynaklığı

Kur’ân’ın nâzil olduğu çağda Arap yazısının yetersizliği yaygın olarak kabul edilen bir husustur. Nüshalarda noktalama ve harekelemenin bulunmayışı birçok problemi beraberinde getirmiştir. Hz. Ömer, hafızların bir kısmının Yemame’de öldürülmesi üzerine Kur’ân’ın bir araya getirilmesi konusunda Hz. Ebu Bekir’i teşvik etmiştir. Hz. Ebu Bekir döneminde mushaf haline getirilen Kur’ân, Hz. Osman döneminde istinsah edilerek çoğaltılmıştır. Zeyd b. Sabit, Kur’ân’ın cemi ve istinsahı konusunda önemli bir aktördür. Daha sonra lehçelerden ve daha başka sebeplerden dolayı farklı kıraatler meydana gelmiştir ki bu farklı kıraatleri hadis rivayetlerinden öğrenmekteyiz. Kıraat âlimleri senedleri bakımından kıraatleri mütevatir, meşhur, âhâd, şâz, mevdu’ ve müdreç (kıraat üzerine açıklama ve tefsir ile ziyade edilmesi) olmak üzere ayırmışlardır. Bunlardan mütevatir ve meşhur olanları makbul addedilirken, diğerlerine itibar edilmemektedir. Bu araştırmada, rivayet ilmindeki Hz. Osman nüshasını ve kıraat farklılıklarını ifade eden rivayetleri tespit etmek amaçlanmıştır. Bağlantıları tespit edebilmek için Hz. Peygamber, Hz. Ebu Bekir ve Hz. Osman dönemlerini izahın ardından Hz. Osman Mushafı’nın ortaya çıkışı ve rivayet farklılıklarının rivayet ilmine yansımaları tespit edilecektir. Araştırmada ilgili hadislerin tespiti ve tahrîcinin yapılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kurʼân, hadis, Osman mushafı, kırâat, Quran, Hadith, Othman Mushaf, Quran Recitation

Being Source of Othman Mushaf in Terms of Recitations in the Narrations

The aim of this research is to determine the Mushaf in terms of narration science and to determine and evaluate the narrations about the differences in recitation. In this context, brief information about the science and history of recitation is also presented. The main purpose is to reveal the role of the science of narration in the determination of recitations. As an introduction to the subject, some information has been given about the Qur’an’s revelation, its collection and its istinsah. The period of the Prophet, Abu Bakr and the developments that took place in the Othman period were discussed in stages, under headings. Relevant narrations in hadith books have been identified. The subject was supported by different sources and when necessary, the rumors were evaluated in terms of reliability. Obtained results are presented in the conclusion section. Although our study is limited to Kutub-i tis’a, we have pointed out the content evaluations of the narrations by looking at the hadith sources before and after. The works in the “Maktabah Shamilah - Islamic Library” program were used as a source in the study. For biographical information, “TDV Encyclopedia of Islam”, especially history and history books, was used. On recitation, “Ibnü’l-Cezerî’s work en-Neşr” and “Süyûtî’s el-İtkan work” have been benefited significantly. In the age when the Qur’an was revealed, the inadequacy of Arabic script is a widely accepted issue. The absence of punctuation and movement in the copies brought along many problems. After some of the hafizes were killed in Yemame, Umar told he encouraged Abu Bakr. The Qur’an, which was turned into a Mushaf during the reign of Abu Bakr, It was copied and reproduced during the Othman period. Zeyd b. Sabit He is an important actor in the collection and copying of the stable Qur’an. Later, different recitations occurred due to dialects, which we learn from hadith narrations. Recitation scholars have divided recitations (qira’ahs) into mutawatir, famous, ahad, shad, mawdu’ and mudrec (increasing recitation with explanation and commentary) in terms of their proofs. While the mutawatir and famous ones are considered acceptable, the others are not respected. In this context, it is debatable whether the recitations are taqqifi or tabbudi, or whether they have a quality that can change according to dialects. In this research, It is aimed to determine the narrations expressing the Othman copy and the differences in recitation. Therefore, Prophet, Abu Bakr and Othman times, The emergence of the Othman Mushaf and the reflections of the differences in narration on the science of narration will be determined. In the research, it is aimed to determine the related hadiths and to compile them. Under the title of the compilation of the Qur’an and the conditions of sound recitation, Prophet, Abu Bakr and The developments that took place in the Ottoman period are summarized. The study is completed with a conclusion by examining the narrations about the differences in the Qur’an.In the hadiths, the following conclusions were reached from the article titled The in terms of recitations in the narrations Othman origin of mushaf:Revelation was sent down to the Hz. Prophet by Allah through Gabriel. However, Gabriel would descend not only to send revelation, but also to inform about the arrangement of the verses in the form of sheep. The Companions He was meticulous about getting the revelation from the Prophet. At this point, they used two methods. These are called hifz and inscription. In this respect, the method of hifz and inscription It has been adopted as a method of protecting important data that the Hz. Prophet taught to his companions. In the period of Abu Bakr, Zayd b. Sabit chairman was elected. The reason for this is the Qur’an Zayd b. Sabit It is recorded in the memory of he has his own page under his hand. Although Abu Bakr authorized Zayd b. Sabit in this matter, he did not accept himself as evidence. In determining the Mushaf of the Qur’an, he stipulated hifz and inscription as a condition for the narrator, otherwise he refused to detect it with a method of memorization or inscription. In this regard, the importance of memorization and inscription in determining information was emphasized. In this respect, Zayd b. Sabit by establishing detailed system, he showed great sensitivity in terms of science and managed this event in a controlled manner with all its subtleties and used an unprecedented method.

Keywords:

Quran, Hadith, Othman Mushaf, Quran Recitation,

PDF

___

Alî el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn b. Sultân Muhammed el-Herevî. Mirkâtü’l-mefâtîh şerhü mişkâtü’l-mesâbîh. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikir, 1422/2002.
Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûḥu’l-meʿânî fî tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm ve’s-sebʿi’l-mes̱ânî. thk. Ali Abdülbârî Atıyye. 16 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutübi’l-İlmiyye, 1415/1995.
Bâkıllânî, Ebu Bekr Muhammed b. Tayyib b. Muhammed el-Basrî. el-İntisâr li’l-Kurʾân. thk. Muhammed İsâm el-Kudât. 2 Cilt. Amman: Dâru Feth, 1. Basım, 1422/2001.
Bâzemûl, Muhammed b. Ömer b. Sâlim. el-Kıraat ve Eseruhâ fî’t-Tefsîr ve’l-Ahkâm. Yayınlanmış Doktora Tezi. 1 Cilt Mekke: Cami’atü Ümmi’l-Kura, 1412/1992.
Beyhakî, Ebu Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Delâʾilü’n-nübüvve. thk. Abdülmu’tî Kal’acî. 7 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1408/1988.
Buhârî, Ebu Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu’fî. El-Câmʻiu’s-sahîh. thk. Muhammed Zuheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Tavkı’n-Necât, 1. Basım, 1422/2001.
Dârimî, Ebu Muhammed Abdullah b. Abdurrahmân. Sünen Dârimî. thk. Huseyin Selim Esed ed-Dârânî. 4 Cilt. Suûdiye: Dâru’l-Muğni, 1. Basım, 1412/2000.
Ebu Dâvûd Süleymân b. Necâh el-Kurtubî el-Ümevî. Muhtasaru’t-Tebyîn li-hicâʾi’t-tenzîl. 5 Cilt. Medîne: Mecma’ul-Melik Fahd, 1423/2002.
Ebu Dâvûd, Suleymân b. el-Eş’as es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen Ebî Davûd. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, ts.
Ebu Şâme, Ebü’l-Kâsım Şihâbüddîn Abdurrahmân b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Makdisî. el-Mürşidü’l-vecîz ilâ ʿulûm teteʿalleḳu bi’l-Kitâbi’l-ʿAzîz, thk. Tayyar Altıkulaç, 1 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 1395/1975.
Ekram ‘Abd Halîfe Hamed ed-Düleymî. Cem’ul-Kur’ân. Dirâse Tahliliyye li-merviyyâtih. 1 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1427/2006.
el-Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf (ö. 742/1341), Tehzîbu’l-Kemâl fî esmâ’ir-ricâl, thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf, 35 Cilt (Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980), 16/469.
en-Nevevî, Ebu Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. et-Tibyân fî âdâbi ḥameleti’l-Ḳurʾân. thk. Muhammed el-Haccâr. 1 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 3. Basım, 1414/1994.
Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebu Abdullah Muhammed b. Abdullah b. Muhammed. el-Müstedrek ʿale’s-Saḥîḥayn. thk. Muhammed Abdülkâdir Ata. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutübi’l-İlmyye, 1. Basım, 1411/1990.
Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. trc. Salih Tuğ. İstanbul: 1412/1991.
Hayreddin Karaman vd. Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1436/2014.
İbn Ebî Dâvûd, Ebu Bekr Abdullah b. Süleymân b. Eş’as es-Sicistânî. Kitâbü’l-Mesâhif. thk. Muhammed b. Abde. 7 Cilt. Kahire: el-Fârûk’l-Hdîse, 1. Basım, 1423/2002.
İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Fetḥu’l-bârî bi-şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Muhammed Fuad Abdülbâkî. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-M’arife, 1379/1960.
İbn Hanbel, Ahmed Ebu Abdullah eş-Şeybânî. Müsned. thk. Şu’ayb el-Arnâ’ût. 50 Cilt. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1. Basım, 1421/2001.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Dav’ b. Kesîr el-Kaysî el-Kureşî el-Busrâvî ed-Dımaşkī eş-Şâfiî. Fezâʾilü’l-Kurʾân. 1 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 1416/1996.
İbn Sa’d, Ebu Abdillâh Muhammed b. Sa’d b. Menîʻ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî (ö. 230/845), Kitâbü’ṭ-Ṭabaḳāti’l-kebîr, thk. Muhammed Abdülkadir ʻAta, 8 Cilt, (Beyrut: Dârüʼl-kütübiʼl-ilmiyye, 1. Basım, 1410/1990), 6/224.
İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. en-Neşr fi’l-ḳırâʾâti’l-ʿaşr, thk. Ali M. ed-Dabbâ’. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-İlmiyye, ts.
Kurt, Yaşar, Kıraat Tarihinin Meseleleri, ty. Samsun, 1434/2014.
Ma’sarâvî, Ahmed îsâ, el-Kırââtu’l-vârideü fi’s-Sünne. 1 Cilt. Kahire: Dâru’s-Selam, 2. Basım, 1429/2008.
Muhammed b. Muhammed b. Sâlim. el-Hâdî Şerhu Tayyibeti’n-neşr fî’l-kırââti’l-’aşr. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1. Basım, 1417/1997.
Muhammed Bekir İsmâîl. Dirâsât fi Ulûmi’l-Kur’ân. 1 Cilt. Kahire: Dâru’l-Menâr, 1419/1999.
Müslim, İbn el-Haccac, Ebu’l-Hasen el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. Sahîh-i Müslim el-Musnedu’s-sahîhu’l-muhtasar. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs el-Arabi, ts.
Saîd b. Mansûr, Ebu Osmân b. Şu’be el-Horasânî el-Cûzcânî. et-Tefsîr min Sünen Saîd b. Mansûr. thk. Sa’d b. Abdullah b. Abdülazîz Âl-i Humeyyid. 5 Cilt. Rıyad: Dâru’s-Sumayî, 1417/1997.
Sehâvî, Ebü’l-Hasen Alemüddîn Alî b. Muhammed b. Abdissamed. Cemâlü’l-ḳurrâʾ ve kemâlü’l-iḳrâʾ. thk. Abdülhak Abdüddâim Seyfu’l-Kâdî. 1 Cilt. Beyrut: Müessesetü’l-Kutübi’s-Sekâfiyye, 1. Basım, 1419/1999.
Subhî b. İbrâhîm es-Sâlih el-Lübnânî. Mebâhis fî ʿulûmi’l-Kurʾân. 1 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlim li’l-Melâyîn, 24. Basım, 1421/2000.
- Mebâhis fî ʿulûmi’l-Kurʾân. 1 Cilt. Beyrut: Dârü’l-’lmi li’l-melâyîn, 10. Basım, 1397/1977.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî eş-Şâfiî. el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. 4 Cilt. Mısır: Genel Mısır Heyeti Kitap Merkezi, 1394/1974.
Şen, Ziya, Hz. Osman Döneminde İstinsah Edilen Mushafların Akibeti, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, sayı: 36, ss.31-50, s. 48.
Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî el-Bağdâdî. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Kurʾân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1420/2000.
Tahâvî, Ebu Ca’fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme el-Ezdî el-Hacrî el-Mısrî. Müşkilü’l-âsâr. thk. Şuayb el-Arnaût. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1415/1995.
Tirmizî, Ebu İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevre b. Mûsâ b. ed-Dahhâk. Sünen et-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir vd. 5 Cilt. Mısır: Mektebetü Mustafâ el-Bâbî, 2. Basım, 1395/1975.
Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-ʿirfân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Haleb: Îsâ el-Bâbî, 3. Basım, ts.