2011

Şair ve Hekim Ahmedi'nin Tervi?ü'l-Ervah? adlı manzum eserinde "geriatri" üzerine bir bölüm

A chapter on "geriatrics" in Tarwih al-Arwah, the poetical work by poet and physician Ahmadi

Objective: To examine the chapter regarding "geriatrics" in Tarwih al-Arwah, the poetical medical work by Ahmadi and to determine the place and the importance of the obtained knowledge in the history of Turkish medicine. Material and Method: A microfilm of Tarwih al-Arwah No. 06 Mf 1994 A 653, which is available in the Ankara National Library and was copied from the Süleymaniye Manuscript Library, Ayasofya Collection, No. 3595, was examined and related chapter was transliterated and the obtained knowledge was compared to the knowledge present in the history of Turkish medicine literature. Results: The 11th article of the 1st section, entitled "hygiene", of the 2nd fen of Tarwih al-Arwah is on "geriatrics." Nutrition and treatment suggestions for elderly people were given in this chapter. Conclusion: It is possible to say that the knowledge on "geriatrics" given by Ahmadi in Tarwih al-Arwah was similar to ones in medical books and was harmonious with medical applications based on humoral theory of his era; and because of its poetic style, Tarwih al-Arwah might facilitate the learning process of medicine.

PDF

___

1. Köprülü MF. A?medi. ùslâm Ansiklopedisi, 1. Cilt. ùstanbul: Milli Eøitim BasÖ- mevi, 1950: 216-221
2. BursalÖ Mehmed Tahir Bey. OsmanlÖ Müellifleri, 2. Cild, HazÖrlayanlar: Yavuz AF, Özen ù. ùstanbul: Meral YayÖnevi, 1972: 10-12
3. Kut G. A?medi. Türkiye Diyanet VakfÖ ùslâm Ansiklopedisi, Cilt 2. ùstanbul: Türkiye Diyanet VakfÖ, 1989: 165-167
4. Lewis GL. Ahmadi. In: Gibb HAR, Kramers JH, Lévi-Provençal E, Schacht J (eds). The Encyclopedia of Islam, New Edition, Vol. I. Leiden: E.J.Brill, 1960: 299-300
5. úehsuvaroølu BN. úâir ve Hekim Ahmedî (HayatÖ ve Eserleri). ùstanbul: ùsmail Akgün MatbaasÖ, 1954
6. Ergun SN. Türk úairleri, Cilt 1. ùstanbul: Zaman BasÖmevi, 369-384
7. AdÖvar AA. OsmanlÖ Türklerinde ùlim, 6. BasÖm. ùstanbul: Remzi Kitabevi, 2000: 26
8. úehsuvaroølu BN, Erdemir Demirhan A, Cantay Güressever G. Türk TÖp Tarihi. Bursa: Taû KitapçÖlÖk-YayÖncÖlÖk Ltd. úti., 1984: 32-34
9. AcÖduman A. úair ve Hekim Ahmedî'nin Tervîhü'l-Ervâh adlÖ tÖbbî mesnevîsinde çocuklarÖnÖn saølÖøÖnÖn korunmasÖ üzerine. Çocuk SaølÖøÖ ve HastalÖklarÖ Dergisi 56 (4): 218-227, 2013
10. A?medi. KitCb-Ö Tervi? el-ErvC?. ùstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya Koleksiyonu, No: 3595, s. 1-2, 149-150 (Ankara Milli Kütüphane 06 Mf 1994 A 653).
11. ÖzkÖlÖç ù. ùbn Sînâ'nÖn "el-Urcûze fi'l-MantÖk" risalesi (Sunum ve Metin). M.Ü. ùlâhiyat Fakültesi Dergisi 32: 127-156, 2007.
12. Abdel-Halim RE. The role of Ibn Sina (Avicenna)'s medical poem in the transmission of medical knowledge to medieval Europe. Urol Ann 6: 1-12, 2014.
13. Yaltkaya ú. ùbni Sina'nÖn tÖbdan bir urcuzesi. Türk TÖb Tarihi Arkivi 1: 127-144, 1935.
14. AøÖrakça A: ùslâm TÖp Tarihi: [BaûlangÖç- tan VII./XIII. YüzyÖla Kadar]. ùstanbul: Çaødaû BasÖn YayÖn Ltd. úti., 2004: 217- 218, 220.
15. Uzluk FN. Hattat olarak Sabuncuoølu úerefeddin. Dirim 26 (9-10): 188-195, 1951.
16. Kaya Gözlü E. Muhyiddin Mehî'nin Müfîd (Nazmü't-Teshil) adlÖ eserinin Türk dili ve tÖp tarihindeki yeri ve önemi. Türkiyat AraûtÖrmalarÖ Dergisi, 25: 119-136, 2009.
17. Ölker P, Direkçi B. Hekim Mehmed Nidâî'nin manzum tÖp risâlesi Keyf-i Kitâb-Ö Nidâî. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22: 295-305, 2009.
18. Uzluk FN. Bir Türk hekimi ve tÖbba dair manzum bir eseri. Türk TÖb Tarihi Arkivi 2: 45-52, 1937.
19. Süveren K, Uzel ù. ùlk Türkçe tÖp yazmalarÖna genel bir bakÖû. TÖp Tarihi AraûtÖrmalarÖ 2: 126-142, 1988.
20. Tekirdaø MCú. ùzzet Koyunoølu Kü- tüphânesinde bulunan Türkçe yazmalar üzerine çalÖûmalar I. Türkiyat MecmuasÖ, 16:133- 162, 1971.
21. Bayram M. Anadolu'da te'lif edilen ilk Türkçe eser meselesi. Selçuklu Üniversitesi, Selçuklu AraûtÖrmalarÖ Merkezi, V. Millî Sel- çuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri (25-26 Nisan 1995). Konya: Selçuklu Üniversitesi YayÖnlarÖ, Selçuklu AraûtÖrmalarÖ Merkezi YayÖnlarÖ 1996: 95-100.
22. Hekim Bereket. Tu?fe-i MübCrizi, MetinSözlük, HazÖrlayan: ErdaøÖ-Doøuer B. Ankara: Türk Dil Kurumu YayÖnlarÖ, 2013: 55.
23. ùshâk bin Murâd. Edviye-i Müfrede (Metin-Sözlük), HazÖrlayanlar: Canpolat M, Önler Z). Ankara: Türk Dil Kurumu YayÖnlarÖ, 2007: 72-76.
24. Celâlüddin HÖzÖr (HacÖ Paûa). Müntahab-Ö úifâ I, Giriû-Metin, [HazÖrlayan:] Önler Z. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu YayÖnlarÖ, 1990: 20-22.
25. HacÖ Paûa. Ha?C KitCbu't-Teshil fi'?-?Öbb li-HacÖ Paûa. ùstanbul: Süleymaniye Kü- tüphanesi, Nuruosmaniye Koleksiyonu, No: 3575: 38b, 44b-45a [Ankara Üniversitesi TÖp Fakültesi, TÖp Tarihi ve Etik Anabilim DalÖ Kütüphanesi'ne Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk tarafÖndan kazandÖrÖlan fotoøraf baskÖlarÖ].
26. Tabîb ùbn-i úerîf. Yâdigâr-15. YüzyÖl Türkçe TÖp KitabÖ Yâdigâr-Ö ùbn-i úerîf (Proje DanÖûmanÖ: AltÖntaû A, Editör: Sakin O, Sadeleûtirme: Sakin O, Transkripsiyon: Sakin O, Okutan Y, Koçer D, YÖldÖz M). ùstanbul: Yerküre KitaplÖøÖ, 2003: 72- 73, 203-204.
27. Ha?im ?ayrü'd-din. ?ulCsatü'?-?Öbb. Konya: ùzzet Koyunoølu Müzesi Kütüphanesi, No: 12030: 17-18.
28. Abdülvehhâb bin Yûsuf ibn-i Ahmed elMârdânî. Kitâbu'l-Müntehab fî't-TÖbb (823/1420): ùnceleme-Metin-Dizin-Sadeleûtirme-TÖpkÖbasÖm, [HazÖrlayan:] Bayat AH. ùstanbul: Merkezefendi Geleneksel TÖp Derneøi, 2005: 94-95.
29. Eûref bin Muhammed. Hazâ?inü's-Saâ?dât 1460 (H. 864), HazÖrlayan: úehsuvaroølu BN. Ankara: Türk Tarih Kurumu YayÖnlarÖ, 1961: 24
30. AcÖduman A, ùlgili Ö. ùbn Sînâ'nÖn el-Kânûn fî't-TÖbb adlÖ eserinde "geriatri" ile ilgili bö- lümler. Ankara Üniversitesi TÖp Fakültesi MecmuasÖ 2010; 63: 41-47
31. AcÖduman A, ùlgili Ö, úems ú. ùsmC?il CürcCni'nin ?ahire-i 'CrezmûChi adlÖ ünlü eserinin XVI. yüzyÖl Türkçe çevirisi Cnşnu'l-?ùlCc ve úifC?u'l-EmrCu li-Külli MizCc'da "geriatri" ve "gerontoloji" ile ilgili bölümler. Ankara Üniversitesi TÖp Fakültesi MecmuasÖ 2014; 67: 99-108, 2014.