HÜKÜMDAR’IN İKİLEMİ: MUHALİFLERİN İMHASINA İLİŞKİN BAŞLICA SINIRLILIKLARIN KÖKENLERİ

Bu çalışma, ilgili bazı tarihsel ve antropolojik bulgular yanında Güney Mezopotamya’daki ilk devlet ve uygarlıkların yükselişine atfen, muhalifleri toptan yok etmeye azmetmiş bir “Hükümdar”ın karşılaşacağı başlıca sınırlılıklara odaklanmaktadır. Böyle bir Hükümdar, büyük ölçüde yargı, emniyet ve yeniden dağıtım gibi merkezi devlet işlevlerinden gelen bu sınırlamaların ötesine geçme gereği duyar. Dolayısıyla bu yüksek maliyetli projenin mahkemeler, emniyet-ordu ve mali-ekonomik kurumların özgün amaçlarından saptırılmasıyla başarılabileceğini öne sürmekteyiz. Hükümdar bu amaçla, önce üzerinde durduğu meşruiyet zeminini yıkmak için diyalektik olarak kendi karşıtı bir karakteri benimsemeli (1), plan ve senaryolarını “devlet kurma” temelinde geliştirmeli (2), basit takipçilerden daha fazlası olan bağımlılarla etkileşiminde “gastro-politik”in rehberliğinden, büyücü ve rahiplerin ilhamlarından yararlanmalıdır (3). Yine de yazılı ve arkeolojik kayıtlar, bütün bunların söz konusu amaca ulaştırdığına dair çok az, Hükümdar’ın yıkıcı eğilimlerini dengeleyen bir muhalefetin varlığına dair daha fazla bilgi sağlamaktadır. Dahası, kayıtlar Hükümdar’ın hala gerçek bir hükümdar olarak kalmaktansa bu yolda kendisini bazı gangster tarzı becerilerle donatması gerektiğini ima etmektedir. Buna dayanarak, herhangi bir rejimdeki Hükümdar’ın iktidarının doğası ve kapsamı üzerinde düşünmenin, böylesine iddialı bir hedefin maruz bulunduğu olası meydan okumaları ve başarı derecesini anlamamızı mümkün kılabileceğini öne sürmekteyiz.

___

  • Appadurai, A. (1981). Gastro-politics in Hindu South Asia. American Ethnologist, 8 (3), 494-511