ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRESEL TUTUM VE DAVRANIŞ DÜZEYLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA: TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Sınırsız tüketim olgusunun zaruri bir durum olarak sunulduğu günümüzde, çevrenin sahip olduğukaynaklar üzerinde büyük bir baskı bulunmaktadır. Bireylerin hazlarının tatmini için hızla kaynaklarıntüketildiği ve hızla çevrenin yok edildiği bu çağda, çevreyi korumanın önemi her geçen gün önemkazanmaktadır. Bu bakımdan çevresel konularda bilinç kazanmış, çevresel duyarlılık ve farkındalıkları yüksekbireyler yetiştirmesi önem arz etmektedir. Üniversite öğrencileri, hem geleceğin çeşitli kurumları etkileyecekve yönlendirecek profesyonel kişileri olarak, hem de yeni nesillerin yetiştirilmesinde önemli görevlere sahipebeveynleri olarak temiz ve sağlıklı çevrenin sürdürülebilirliğinde etken olacaklardır. Bu bağlamda üniversiteöğrencilerinin çevresel konulardaki yaklaşımlarının ne durumda olduğu ve çevresel konularda ne gibieksikliklerin olduğunu tespit etmek çevresel konuların çözümünde etken olacaktır. Çalışmada öncelikle çevretoplum, çevre-tüketim kültürü ilişkileri ele alınmış ve çevresel kavramlar açıklanmıştır. Ardından Tokat ilmerkezinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin çevresel tutum, farkındalık, duyarlılık ve davranışalgılarını tespit etmeye yönelik olarak 1457 öğrenciye yönelik bir alan çalışmasına yer verilmiştir. Elde edilenbulgular sonuç bölümünde tartışılmıştır.

A Study on Determining Environmental Attitudes and Behavioral Levels of University Students: The Case of Tokat Gaziosmanpaşa University

There is quite a lot of pressure on the resources of the environment today, where the fact of unlimited consumption to be presented as an necessary situation. In this age, where resources are quickly consumed for the satisfaction of individuals' pleasures and the environment is rapidly destroyed, the importance of protecting the environment is gaining importance every day. In this sense, it is important to raise consciousness of environmental issues and to raise individuals with high level of environmental consciousness. University students, that both as people who will influence the future of various institutions and as parents with important roles in the upbringing of new generations, will be influential in the sustainability of a clean and healthy environment. In this context, determining how the university students' approaches to environmental issues are and what are the deficiencies in environmental issues will be effective in solving. In the study, firstly, environment-society, environment-consumption culture relations and environmental concepts are explained. Then, a field study was conducted for 1457 students in order to determine environmental attitude, consciousness, sensitivity and behavior perceptions of university students studying in Tokat city center. The findings are discussed in the conclusion section.

PDF

___

Ademoğlu, Seda, Celep, Ayşe Beyza ve Kadırgan, A. Neşet (2016), “Halkın Katılımı ve Çevresel Farkındalık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme: Kuzguncuk Bostanı Örneği”, 4. Uluslararası Kentsel ve Çevresel Sorunlar ve Politikalar Kongresi: 199-213.
Altunışık, Remzi, Coşkun, Recai, Bayraktaroğlu, Serkan ve Yıldırım, Engin (2010), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, (Adapazarı: Sakarya Kitabevi).
Baudrillard, Jean (2017), Tüketim Toplumu, (İstanbul: Ayrıntı Yayınları), (Çev. Nirgül Tutal ve Ferda Keskin).
Berberoğlu, Giray ve Tosunoğlu, Canan (1995), “Exploratory and Confirmatory Factor Analyses of an Environmental Attitude Scale (Eas) For Turkish University Students”, Journal of Environmental Education, 26(3): 40-44.
Birdişli, Fikret (2014), “Çevreye Metaekolojik Yaklaşım ve Doğada Karşılıklı Dayanışma İlkesi”, Akademik İncelemeler Dergisi, 9(1): 25-46.
Butzer, Karl W. (1971), Environment and Archeology: An Ecological Approach to Prehistory, (Chicago: Aldine, Atherton Inc).
Çabuk, Burcu ve Karacaoğlu, Cem (2003), “Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 26(1-2): 189-198.
ÇEKUD (2016), Çevre, “Tüketim Kültürü”, Mart 2016, http://www.cekud.org.tr/wpcontent/uploads/gazete/gazete-mart-2016.pdf, (26.07.2018).
Çoban, Aykut (2012), “Çevreciliğin İdeolojik Unsurlarının Eklemlenmesi”, Yeşil ve Siyaset, Orçun İmga ve Hakan Olgun (Edt.), (Ankara: Lotus Yayınevi): 61-94.
Dal, Nil Esra (2017), “Tüketim Toplumu ve Tüketim Toplumuna Yöneltilen Eleştiriler Üzerine Bir Tartışma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(10): 1-21.
Dinçer (Nazlıoğlu), Meral (1988), Çevre Bilincinin Oluşumunda Çevre Eğitiminin Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Doğanay, Ahmet, Ataizi, Murat, Şimşek, Ali, Balaban S. Jale ve Akbulut, Yavuz (2012), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Ali Şimşek (Edt.), (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi WebOfset).
Erdal, Hilmi, Erdal, Gülistan ve Yücel, Mustafa (2013), “Üniversite Öğrencilerinin Çevre Bilinç Düzeyi Araştırması: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Örneği”, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 4: 55-65.
Erzengin, Ömer Utku ve Teke, Emine Çetin (2013), “A Study on Developing Environmental Behaviour and Attitude Scale for University Students”, Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 3(2): 49-56.
Featherstone, Mike (2007), Consumer Culture and Postmodernizm, (London: Sage Publication).
Gül, Fikri (2013), İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları ve Felsefe”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14: 17-21.
Güven, Ezgi ve Aydoğdu, Mustafa (2012), “Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğretmen Adaylarının Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi”, Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 2: 185-202.
Kanbak, Ayşegül (2015), “Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Davranışları: Farklı Değişkenler Açısından Kocaeli Üniversitesi Örneği”, KOSBED, 30: 77-90.
Karadayı, Esen Fatma (2010), Ege ve Yaşar Üniversitesi Öğrencilerinin Örneğinde Küresel Isınmanın Çevre Bilinci ve Davranışlar Üzerine Etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
Karakehya, Naile (2013), “Tüketim Toplumunun Çevresel Etkileri”, International Conference on Eurasian Economies 201: 778-782.
Karatekin, Kadir (2011), Sosyal Bilimler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, (Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
Keleş, Ruşen, Hamamcı, Can ve Çoban, Aykut (2009), Çevre Politikası, (Ankara: İmge Kitabevi).
Kılıç, Selim (2013), “Yükseköğretimde Çevre Eğitiminin Çevre Bilinci Oluşumuna Etkisi: Niğde Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Örneği”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1): 63-80.
Milfont, Taciano L. ve Duckitt, John (2004), “The Structure of Environmental Attitudes: A First –and Second– Order Confirmatory Factor Analysis”, Journal of Environmental Psychology: 289- 03.
Müderrisoğlu, Haldun ve Altanlar, Aslı (2011), “Attitudes and Behaviors of Undergraduate Students toward Environmental Issues”, International Journal of Environmental Science and Tecnology, 8(1): 159-168.
Nar, Mehmet Şükrü (2015), “Küreselleşmenin Tüketim Kültürü Üzerindeki Etkisi: Teknoloji Tüketimi”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(37): 941-954.
Oğuz, Dicle, Çakcı, Işıl ve Kavas, Safiye (2011), “Yüksek Öğretimde Öğrencilerin Çevre Bilinci”, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 34-39.
Qu, Ying; Liu, Yakun; Nayak, Raveendranath Ravi ve Li Mengru (2015), “Sustainable development of eco-industrial parks in China: effects of managers' environmental awareness on the relationships between practice and performance”, Journal of Cleaner Production, 87: 328- 338.
Saygılı, Metin, Özdemir, Aydın Erhan, Ahmet Erhan ve Erden, Caner (2016), “Çevre Bilinci ve Çevre Dostu Ürün Bilincine İlişkin Tutumların İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma – Adıyaman Üniversitesi Örneği”, 3rd. International Symposium on Environment and Morality ISEM 2016: 1089-1098.
Şahin, Ümit (2012), “Yeşil Düşünce”, Yeşil ve Siyaset, Orçun İmga ve Hakan Olgun (edt.), (Ankara: Lotus Yayınevi): 11-60.
Şama, Erdoğan (2003), “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2): 99-110.
Şengün, Hayriye (2007), “Doğa Tarihi ve Biyo-Eğitimin Kültürel Boyutu: Türkiye’deki Atasözleri ve Boşinançlar Bağlamında İncelenmesi”, Çevre ve Politika, Ayşegül Mengi (edt.), (Ankara: İmge Yayınevi).
Şenyurt, Arzu, Temel, Ayla Bayık ve Özkahraman, Şükran (2011), “Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1): 8-15.
Taflı, Tuğba ve Ateş, Ali (2016), “Development of Environmental Attitude Scale towards Pre-Service Biology Teachers”, Journal of Education and Practise, 7(32): 33-40.
Timur, Serkan (2011), Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, (Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
Tuna, Muammer (2006), Türkiye’de Çevrecilik, (Ankara: Nobel Yayıncılık).
Tunç, Ayşegül Özbebek, Ömür, Gökçe Akdemir ve Düren A. Zeynep (2012), “Çevresel Farkındalık”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47: 227-246.
Türküm, Sibel (1998), “Çağdaş Toplumda Çevre Sorunları ve Çevre Bilinci”, Çağdaş Yaşam Çağdaş İnsan, (Eskişehir: Açıköğretim Yayınları).
Uzun, Naim ve Sağlam, Necdet (2006), “Orta Öğretim Öğrencileri İçin Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme ve Geçerliliği”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30: 240-250.
Ünal, Sevil ve Dımışkı, Ebru (1999), “UNESCO-UNEP Himayesinde Çevre Eğitiminin Gelişimi ve Türkiye’de Ortaöğretim Çevre Eğitimi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16- 17: 142-154.
Williams, Raymond (1976), Keywords: A Vocabulary of Culture and Society, New York: Oxford University Press.
Yeşilyurt, Selami; Gül, Şeyda ve Demir, Yavuz (2013), “Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci ve Çevre Duyarlılığı: Ölçek Geliştirme Çalışması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25): 38-54.
www.tdk.gov.tr
Zencirkıran, Mehmet (2018), Sosyoloji, Bursa: Dora Yayıncılık.