TÜRK DİPLOMATLARIN BAKIŞ AÇISIYLA TÜRK-SOVYET İLİŞKİLERİ (1917 – 1925)

Rus Bolşevik Devrimi, I. Dünya Savaşı’nın kaderini belirleyen etkenlerden biri olmuştur. SovyetlerBirliği’nin oluşmasına yol açan bu devrim, Rus İmparatorluğu'nun izlediği iç ve dış politikayı radikal anlamdadeğiştirmiş, bölge jeopolitiği açısından yeni bir dönemi başlatmıştır. Aynı dönemde Osmanlı İmparatorluğuotoritesinden ayrı olarak emperyalist güçlere karşı ulusal kurtuluş mücadelesini başlatan Ankara Hükümeti ise"Misak-ı Milli” programı çerçevesinde hareket etmişti. Bu bağlamda ortak düşman olarak algılanan İtilafdevletlerine karşı verilen varoluş mücadelesi Türk-Rus işbirliğini gündeme getirmişti.Bu çalışmadaki amaç 1917-1925 yılları arasında SSCB-Türkiye ilişkilerinin başlangıç dönemini veher iki ülke açısından yarattığı etkileri Türk diplomatların perspektifinden değerlendirmektir. Çalışmada, 1917-1925 yılları arasında Türk-Rus ilişkilerinin seyri ve Türk diplomatların Bolşevizm'e bakışı, diplomatlarınhatıratları ve araştırma eserler ile realizm ve jeopolitik determinist teorilerin ışığında içerik analizi metoduyladeğerlendirilecektir.

Turkish-Soviet Relations From the Point of View of Turkish Diplomats (1917-1925)

The Russian Bolshevik Revolution was one of the factors determining the fate of World War I. This revolution, which led to the formation of the Soviet Union, radically altered the internal and external politics of the Russian Empire and initiated a new era in terms of regional geopolitics. In the same period, apart from the authority of the Ottoman Empire, the government of Ankara, which initiated the national liberation struggle against the imperialist powers, was acting within the framework of the "National Pact." In this context, the struggle for existence against the entente states that were perceived as a common enemy brought Turkish- Russian cooperation to the agenda. The purpose of this study is to evaluate the initial period of the relations between the USSR and Turkey in the period of 1917-1925 from the perspective of Turkish diplomats. In this study, the course of Turkish- Russian relations under the leadership of M. Kemal and Lenin between 1917-1925 and the attitude of the Turkish diplomats towards Bolshevism will be evaluated by content analysis method in light of memories of diplomats, archive documents, realism and geopolitical determinist theories.

PDF

___

Arı, Tayyar, (2016). Uluslararası İlişkiler Teorileri (İstanbul: Alfa Yay.).
Aras, Tevfik Rüştü, (1935a), Lozan’ın İzlerinde 10 Yıl (İstanbul: Akşam Matbaası).
Aras, Tevfik Rüştü, (2010b). Atatürk’ün Dış Politikası (İstanbul: Kaynak Yay.).
Bushkovitch, Paul, (2016). Rusya'nın Kısa Tarihi, (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi), (Çev. Mehmet Doğan).
Cebesoy, Ali Fuat (1982). Moskova Hatıraları, (Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.,).
Eralp, Yalım,(2017). Perdeyi Aralarken Bir "Monşer"in Hatıratı, (İstanbul: Doğan Kitap).
Gürün, Kamuran (2010). Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), (Ankara: TTK Yay.).
Gürsel, Haluk F., (1968). Tarih Boyunca Türk-Rus İlişkileri, (İstanbul: AK Yayınları).
İnönü, İsmet (1998). İsmet İnönü’nün Hatıraları, C.II, (İstanbul: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.).
Kamel, Ayhan (2014). 1923’ten Günümüze Türk Dış Politikası ve Diplomasisi, (İstanbul: İnkılap Yayınevi).
Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1967). Zoraki Diplomat, (Ankara: Bilgi Yay.).
Karpat, Kemal H.(2012) Türk Dış Politikası Tarihi (İstanbul: Timaş Yay.).
Kolesnikov, Aleksandr, (2010) Atatürk Dönemi Türk-Rus ilişkileri, (Ankara: Atam Yay.,) (çev. İlyas Kamalov).
Naskali, Emine Gürsoy, (2006), “Sovyet Dönemi Sözlüklerine Yerleştirilen Tarih Anlayışı” XV. Türk Tarih Kongresi, C.IV, I. Kısım. 757-766.
Paker, Esat Cemal, (2001). Siyasi Tarihimizde Kırk Yıllık Hariciye Hatıraları, (İstanbul: Remzi Kitabevi).
Soysal, İsmail, (2000). Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1945), C.I, (Ankara: TTK Yay.).
Söylemezoğlu, Galip Kemali (1957b). Siyasi Dağarcığım, (İstanbul: Ekicigil Matbaası).
Söylemezoğlu, Galip Kemali. (1950a). Hariciye Hizmetinde Otuz Sene, 1892-1922, I. Cilt, (İstanbul: Şaka Matbaası).
Tengirşek, Yusuf Kemal (1981). Vatan Hizmetinde, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.) .
Yavuzalp, Ercüment. (1998). Dış Politikada Oyunun Kuralları, (Ankara: Bilgi Yay.).
Yüceer, Saime (1997), Milli Mücadele Yıllarında Ankara-Moskova İlişkileri, (Bursa: Ekin Yayınevi).