SİYASET, İDEOLOJİ VE MANİPÜLASYON EKSENİNDE MEDYA: 16 NİSAN 2017 REFERANDUMUNUN MEDYAYA YANSIMASI ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR SÖYLEM ANALİZİ

Bu çalışmada, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişi sağlayan anayasa değişikliğireferandumunun yazılı basındaki sunumu ele alınmıştır. Bu çerçevede öncelikle, medyanın sırasıyla siyaset,ideoloji ve manipülasyonla olan ilişkisi irdelenmiştir. Özellikle medya ve siyaset, birbirlerini etkileyen,sınırlayan aynı zamanda birbirlerinden beslenen sembiyotik alana sahip iki kavram iken medya, egemenideolojinin yeniden üretimi ve ideolojik yeniden üretimin bir unsuru konumundadır. Bu bağlamda medya,ideolojik yeniden üretimi gerçekleştirirken alıcıları etki altına alma, yönlendirme gibi fonksiyonlara sahip olanmanipülasyon aracını kullanarak, siyasal söylemler üretmektedir. Bu söylemler, geniş kitleler üzerinde karşılıkbulduğu oranda, benzer söylemlerin üretimini de beraberinde getirmektedir. Örneklem olarak farklı ideolojikçizgilere sahip olduğu düşünülen Sabah ve Sözcü gazeteleri seçilerek, ilgili gazetelerin nisan ayındanbaşlanarak, referandum gününden bir gün önce olan 15 Nisan’a kadar ki sayıları manşet haber ve habermetinleri ölçütünde çözümlenmeye çalışılmıştır. Teun Van Dijk’in eleştirel söylem analizi modeline göreyapılan çözümleme sonucunda ilgili gazetelerin haber sunuş şekillerinin, aslında kendi ideolojilerinin yenidenüretimine yönelik olduğu saptanmıştır

Media in the Axis of Politics, Ideology, and Manipulation: A Critical Discourse Analysis of the Reflection of 16 April 2017 Referendum on the Media

In this study, we have analyzed the presentation of a referendum on the constitutional amendment that enables Presidential System in the printed press. In this context, first of all, we have analyzed the relationship of media with the politics, ideology, and manipulation respectively. While the media and politics are the two concepts that have a symbiotic field that both affects and restricts each other, the media is the element of a reproduction of the sovereign ideology and the ideological reproduction. In this context, media produces ideological discourses by using the manipulation tools which have influencing and canalizing functions on the recipients while reproducing the ideology. These discourses bring together the similar discourses to the extent that they reflect on the large masses. We have selected Sabah and Sözcü newspapers, which are thought to have different ideological aspects and have analyzed the headline and news texts of such newspapers by starting from April to 15 April, which was the day before referendum day. As a result of the analysis based on the critical discourse analysis of the Teun Van Dijk, we have identified that the representation of the news by the relevant newspapers is for the reproduction of their own ideologies.

PDF

___

Akdağ, Mustafa (2014), “Medya ve Siyaset Üzerine”, Media@Ware Projesi Hayat Boyu Öğrenme Programı, http://mediaware.erciyes.edu.tr/tr/medya_ve_siyaset_uzerine.pdf (15.06.2017).
Althusser, Louis (2014), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (İstanbul: İthaki) (Çev. Alp Tümertekin).
Arsan, Esra ve Barış Çoban (2014), Medya ve İktidar: Hegemonya, Statüko, Direniş (İstanbul: Evrensel Basım) (Haz. Esra Arsan, Barış Çoban).
Arslan, Ali (2004), “Medya-Politika İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/150/150 (10.06.2017).
Aygün, Esin (2011), Yazılı Basın Haber Söylemlerinde Cumhuriyet Mitinglerinin Sunumu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Ankara: Ankara Üniversitesi).
Bulunmaz, Barış (2011), “Holdingleşme Ekseninde Türk Medyasında Tekelleşme Sorunu”, Öneri Dergisi, 36: 237-246.
Çalışır, Gülsüm (2014), “Siyaset ve İletişim Bağlamında Kitle İletişim Araçları Üzerine Bir Değerlendirme”, Tosun, Muharrem ve Yılmaz, Nihat (Ed.), Siyaset Bilimi ve Disiplinlerarası İlişki (Sakarya: Değişim Yayınları): 221-257.
Çiçek, Atıl Cem, Selçuk Aydın, Melih Çağatay Artunay, Aliye Bilge Certel (2015), “Reading the ‘Gezi’ From the Newspaper’s Point of View in the Context of Media, Politics and the Manipulation”, International Journal of Humanities and Social Sciences, 5 (3): 104-114.
Çulhaoğlu, Metin (2002), “Egemen İdeoloji ve Medya”, Toplum ve Hekim Dergisi, 17 (6): 410-412.
Damlapınar, Zülfikar (2008), “Medya ve Siyasete Güvenilirlik: Medya Siyasetinin Toplumsal Algılanmasına Bağlı Faktörler”, Damlapınar, Zülfikar (Ed.), Medya ve Siyaset, (Konya: Eğitim Kitabevi): 187-207.
Deniz, Şadiye (2010), “Türkiye’de Yazılı Basında Kadınların Siyasal Temsili: 03 Kasım 2002 ve 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri”, Journal of Yasar University, 5 (19): 3199-3220.
Dijk, Van T. A. (1988), New Analysis: Case Studies of International And National News In The Press (New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers).
Dijk, Van T.A. (1995), “The Mass Media Today: Discourses of Domination or Diversity”, Journal of European Institute for Communanication and Culture, 2 (2): 27-45.
Doruk, Özlem (2013), “Disiplin Toplumu ve Haber Söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce Yapılması Planlanan Yürüyüşün Engellenmesine İlişkin Haberlerin Çözümlenmesi”, Güllüpınar, Hasan (Ed.), Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2 (1): 106-132.
Erdoğan, İlker (2013), “Dördüncü Güç Medyadan Beşinci Güç İnternete: Demokratik Bir Dönüşüm Mü Yaşanıyor?”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8 (1): 176-191.
Geçer, Ekmel ve Şerif Arslan (2017), “Medyada Çok Sesliliğin Köşe Yazılarındaki Yansıması: Seçim Dönemlerinde Türkiye Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (50): 712-726.
Gezgin, Suat (2006), “Medya ve Demokrasi”, Medya Merceğinde Almanya ve Türkiye, (Ankara: Konrad – Adenauer – Stiftung Yayını): 165-176.
Gölbaşı, Haydar (2010), Medyanın Seçmen davranışları Üzerine Etkileri: Sivas İli Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi (Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi).
Heywood, Andrew (2013), Küresel Siyaset (Ankara: Liberte Yayın) (Çev. Nasuh Uslu ve Haluk Özdemir).
Işık, Metin ve Ebru Akbaba (2004), “Medyada Haber Seçimi”, Işık, Metin (Ed.), Medyada Yeni Yaklaşımlar (Konya: Eğitim Kitabevi): 141-156.
Işık, Metin (2002), “İletişim Sistemleri – Siyasal İletişim İlişkileri Bağlamında İletişim Alanının Düzenlenmesi ve Medya – Devlet ilişkilerinin Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 2 (2): 23-34.
Kapani, Münci (2016), Politika Bilimine Giriş (Ankara: BB101 Yayınları).
Kazancı, Metin (2002), “Althusser, İdeoloji ve İletişimin Dayanılmaz Ağırlığı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57 (1): 55- 87. Mardin, Şerif (2014), Din ve İdeoloji (İstanbul: İletişim Yayınları).
Meyer, Thomas (2014), Medya Demokrasisi (İstanbul: Köprü) (Çev: Ahmet Fethi).
Ongun, Ömer (2014), “Uluslar arası Habercilik ve Söylem: Türkiye’deki Gazetelerin Suriye İç Savaşını Yansıtma Biçimleri”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 20: 77-90.
Örs, Birsen (2014), “İdeoloji: Karmaşık Dünyayı Anlaşılır Kılmak”, Örs, H. Birsen, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları): 3-38.
Özer, Ömer (2011), Haber Söylem İdeoloji: Eleştirel Haber Çözümlemeleri (Konya: Literatürk Yayınevi).
Özer, Nuri Paşa (2011), Gazete Haberlerinde Manipülasyon: 28 Şubat Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Konya: Selçuk Üniversitesi).
Sözen, Edibe (2014), Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Rafleksivite (Ankara: Birleşik Yayınları).
Taşdemir, Erdem (2005), “1980 Sonrası Türk Basını, Türk Siyasi Hayatı ve Basın-Siyaset İlişkisi”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 3 (4): 173-180.
Türkoğlu, Senem (2008), Siyasal İletişimde Medya Manipülasyonunun Önemi Örnek Alan İncelemesi: Kosova, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi (İstanbul: İstanbul Üniversitesi).
Udeoğlu, Başak (2015), “Basının Kamuoyu Oluşturma Görevi: 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçim Kampanyası Dönemi, Yeni Şafak ve Sözcü Gazetesi Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3 (2): 346- 365.
Uludağ, Mekki (2011), “Yandaş Medya: 2000 Sonrası Dönemde Medya Siyaset İlişkisi”, Yağbasan, Mustafa ve Gülda Çetindağ Süme (Ed.), Medya ve Etik Sempozyumu: Medya – Kültür İlişkisinde Etik (Elazığ: Fırat Üniversitesi): 205-212.
Weaver, H. David (2001), “Medya Gündem Kurması ve Medya Manipülasyonu”, (Çev. Zülfikar Damlapınar), Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 1 (4): 44-56.
YSK (2017), http://www.ysk.gov.tr/ysk/content/conn/YSKUCM/path/Contribution%20Folders/Kararlar/2017 - 663.pdf (10.08.2017)