Çelişkili Kimlikler: İstanbul'da Yaşayan Antakyalı Ortodoksların Etnik/Dini Aidiyet Algıları

Gayrimüslimlere ilişkin sosyal bilimsel yazında bir çok etnik azınlığın yaşadığı bir coğrafyada yaratılmaya çalışılan homojen ulusal kimliği tartışmaya açan ve ilk defa resmi tarih tezini sorgulayan önemli çalışmalar yapılmıştır; böylelikle kültürler arası diyaloglarla farklı kimliklere yönelik önyargılar tartışılmaya başlanmıştır. Diğer taraftan bu konu üzerine yoğunlaşan akademik çalışmalar çoğunlukla bu gayrimüslim cemaatleri homojen, çatışmasız gruplar olarak ele almış; bu grupların maruz kaldığı ayrımcılığı anlamlandırmaya çalışmışlardır. Bugün sayıları gittikçe azalmakta olan gayrimüslim azınlıklar yakından incelendiğinde görülecektir ki kendi içlerinde ayrımlara yol açan, çoğu zaman sosyal bütünler olarak hareket etmelerine engel olan sosyo-ekonomik/kültürel, toplumsal cinsiyet farklılıklarına sahiptirler. Gayrimüslim topluluklar arasında Antakyalı Ortodokslar literatürde az çalışılmış gruplardan biridir; özellikle bu alanda niteliksel araştırma yöntemleri ile yapılan, Onları gündelik hayatları içerisinde ele alan çalışmalar ise henüz yok denecek kadar azdır. Antakya ve civarından İstanbul'a göç eden Ortodoksları çalışma konusu olarak seçmemizin ana nedeni, bu grup üzerine yapılan çalışmaların mikro düzeyde olması ve grubun İstanbul kent ölçeğinde sürdürdüğü varoluşun bugüne dek yeteri kadar sorunsallaştırılmamış olmasıdır. Bu çalışma, yapılan derinlemesine mülakatlar aracılığı ile İstanbul'da yaşayan Antakya kökenli Ortodoksların kendi kimliklerini algılama biçimlerini sorunsallaştırmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

: Kimlik, Hristiyan Ortodoks, Antakya, İstanbul Rum Toplumu, Gayrimüslim Azınlıklar

Multiple Identities: Ethnic/Religious Identity Perceptions of the Antiochian Orthodox Living in Istanbul

There have been numerous significant contributions in the social science literature with regard to non-Muslim minorities in Turkey which questioned the idea of homogenous national identity aimed to be constructed in a geography where various ethnic minorities were based paving the way for important academic studies challenging official history arguments for the first time. However, these studies have treated religious/ethnic communities as homogeneous groups disregarding class-based social differences, power relations, intragroup discriminations and conflicts. A close observation of non-Muslim minority communities whose numbers are decreasing day-by-day will demonstrate how diverse these groups are. They include economic/cultural and gender differences which prevents them acting together most of the time.Compared to other non-Muslim groups, Antiochian Orthodox is a rarely studied community in social sciences. Indeed, there are scarce amount of qualitative studies which deal with this minority group taking their daily lives into consideration. The reason why this article chooses to examine Antiochian Orthodox is that the studies focusing on this community which have migrated to Istanbul from Antioch and thereabouts have remained at micro-level and their existence in urban scale cities such as Istanbul have rarely questioned. Benefitting from the in-depth interviews with Antiochian Orthodox based in Istanbul, this study problematizes how the members of this particular community defines their ethno-religious, minority identities.

Keywords:

Identity, Christian Orthodox, Antioch, Istanbul Rum Community, Non-Muslim Minorities,

PDF

___

Adak, Hülya (2016). Halide Edib ve Siyasal Şiddet, Ermeni Kırımı, Diktatörlük ve Şiddetsizlik (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları).
Agos, Aleksia Kotam, “Azınlık içinde azınlık: Hatay Rum Ortodoks Cemaati”, 05 Kasım 2016, (Çevrimiçi) http://www.agos.com.tr/tr/yazi/16942/azinlik-icinde-azinlik-hatay-rum-ortodoks-cemaati, 07 Kasım 2016.
Ak, Ceren Zeynep (2009). “Antakyalı Ortodoks Azınlığın Günümüzdeki Durumu”, Azınlıkça, (43), Ocak 2009.
Akgönül, Samim (2007). Türkiye Rumları: Ulus-Devlet Çağından Küreselleşme Çağına Bir Azınlığın Yok Oluş Süreci (İstanbul: İletişim Yayınları).
Akçam, Taner (2014). İnsan Hakları ve Ermeni Sorunu: İttihat ve Terakki’den Kurtuluş Savaşı’na, 3. Bs. (İstanbul, İmge Yayınları).
Aktar, Ayhan (2012). Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, 11. Bs. (İstanbul, İletişim Yayınları).
Alexis, Alexandris (1992). The Greek Minority of İstanbul and Greek-Turkish Relations 1918-1974 (Athens: Centre for Asia Minor Studies).
Antonius, George (1938). The Arab Awakening (Beirut: Khayat’s College Book Cooperative).
Arslan, Zerrin, Sonyel Oflazoğlu (2017). Antakya’da yaşayan Arap (Rum) Hıristiyanlar Antakya’da yaşayan Arap Hı ristiyanların Ekonomik, Kültürel ve Sosyal Sorunlarının Tespiti (Antakya, Hatay: Ortadoğu Arap Halkları Araştırma Enstitüsü Araştırma Raporu).
Aslanoğlu, Anna Maria, Foti Benlisoy ve Haris Rigas (2012). İstanbul Rumları: Bugün ve Yarın (İstanbul: İstos Yayınları).
Avasthi, Amitabh (2008). “Phoenician Blood Endures 3,000 Years, DNA Study Shows”, 30 October 2008, National Geographic News.
Bali, Rıfat N. (2013). 1934 Trakya Olayları, 4. Bs. (İstanbul: Libra Yayınları).
Bali, Rıfat N. (2013). “2. Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Azınlıklar-1: Yirmi Kur’a İhtiyatlar Olayı”, Tarih ve Toplum, Sayı 179, ss.11-17.
Bali, Rıfat N. (2005). Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri: Bir Türkleştirme Serüveni (1923-1945), 7. Bs. (İstanbul, İletişim Yayınları).
Balta, Evangelia (2015). Nüfus Mübadelesi (İstanbul: İnkilâp Yayınları).
Benlisoy, Foti (2000). “6-7 Eylül Öncesinde Basında Rumlar”, Toplumsal Tarih, s.29.
Benlisoy, Foti ve Stefo Benlisoy (2016) . Türk Milliyetçiliğinde Katedilmemiş Bir Yol 'Hristiyan Türkler' ve Papa Eftim (İstanbul: İstos Yayınları).
Bourdieu, Pierre (1984). Distinction, A Social Critique of the Judgement of Taste (UK: Routledge and Kegan Paul Ltd.).
Brink-Danan, Marcy (2014). Yirmi Birinci Yüzyılda Türkiye’de Yahudiler, Hoşgörünün Öteki Yüzü (İstanbul: İstanbul Koç Üniversitesi Yayınları).
Cornell, Stephen, Douglas Hartmann (2007). Ethnicity and Race, Making Identities in a Changing World, 2.nd edition (London: Sage Publications).
Çağaptay, Soner (2009). Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey, Who is a Turk? (London and New York: Routledge).
Demirci Akyol, Esra (2010). Sınırdaki Kimlikler: Türkiye'ye İlhak Sürecinde Hatay (İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık).
Doğruel, Fulya (2009). Hatay'da Çoketnili Ortak Yaşam Kültürü: "İnsaniyetleri Benzer..." (İstanbul: İletişim Yayınları).
Duman, Levent (2016). Hatay’daki Uluslaştırma Politikaları (İstanbul: İletişim Yayınları).
Dündar, Fuat (2013). Modern Türkiye’nin Şifresi: İttihat ve Terakki’nin Etnisite Mühendisliği (1913- 1918), 5. Bs. (İstanbul: İletişim Yayınları).
Erdi, Seçkin, Fivos Nomikos (2015). Soloup Ayvali, Dört yazar, üç kuşak, iki yaka, Bir Ayvalık, Çev. Hasan Özgür Tuna. (İstanbul: İSTOS Yayınları).
Erser, Sema, Rita Liljeström (ed.) (2002). Autonomy and Dependance in the Family (İstanbul: Swedish Research Institute).
Ekmekçioğlu, Lerna (2015). “Paradoks Cumhuriyeti: Milletler Cemiyeti’nin Azınlıkları Koruma Rejimi ve Yeni Türkiye’nin Üvey Vatandaşları”, Toplum ve Bilim, Sayı 132, ss.50-78.
Eriksen, Thomas Hylland (2002). Ethnicity and Nationalism, Anthropological Perspectives (London: Pluto Press).
Güven, Dilek (2012). Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül Olayları, 5. bs. (İstanbul: İletişim Yayınları).
Göçek, Fatma Müge (2012). “Soykırımı Okumak: 1915 Üzerine Türk Tarihyazımı, Soykırım Meselesi”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde Ermeniler ve Türkler (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları).
Göle, Nilüfer (1996). The Forbidden Modern (Ann Arbor: University of Michigan Press).
Hall, Stuart (1996). Introduction: Who Needs Identity. S. Hall & P. Du Gay (Eds.), Questions of Cultural Identity, pp. 1-17 (UK: Sage Publications).
Hesse-Biber, Sharlene, Patricia Lina Leavy (2007). Feminist Research Practice (London: Sage Publications).
Hirschon, Renee (2005). Mübadele Çocukları, 2. Bs. (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları).
Hurigil, Fadi (2015). “Hatay ve Mersin Bölgesinde Yaşayan Hristiyan Cemaatlerin Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri [Demography, Problems of Christian Communities Living in Hatay and Mersin Region and Suggestions for Solution]”. Azınlık Vatanda şları-Eşit Vatandaşlar: Rum Cemaati Üzerine Çalışma Metinleri (İstanbul: Rum Cemaat Vakıfları Destekleme Derneği).
İnalcık, Halil (1958). “Osmanlı Hukukuna Giriş”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (13 (2), ss.102–126. 
Jenkins, Richard (2008). Social Identity, 3. Bs. (New York: Routledge).
Kaymak, Özgür (2016). İstanbul'da Rum, Yahudi ve Ermeni Cemaatlerinin Sosyo-Mekânsal İnşası. Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi.
Keyman, E. Fuat (2007). Modernity, Secularism and Islam, The Case of Turkey. Sage, Theory, Culture and Society (Vol. 24(2):215-234.
Keyman, Fuat, Ahmet İçduygu (2005). Citizenship in a Global World: European Questions, Turkish Experiences (London: Routledge).
Macar, Elçin (2003). Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi (İstanbul: İletişim Yayınları).
Macar, Elçin (2012). Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi, 3. Bs. (İstanbul, İletişim Yayınları).
Maksudyan, Nazan (2015). “Üç kuşak üç katliam: 1894’den 1915’e Ermeni çocuklar ve yetimler”. Toplum ve Bilim, Sayı 132.
Masters, Bruce (2001). Christians and Jews in the Ottoman Arab World: The Roots of Secterianism (Cambridge University Press).
Mayring, Phillip (2011). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş, Çev. Adnan Gümüş, M. Sezai Durgun (Ankara: Bilgesu).
Melton, J. G. & Bauman, M. (eds.) 2010. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices: ABC-CLIO.
Mills, Amy (2014). Hafızanın Sokakları İstanbul’da Peyzaj, Hoşgörü ve Ulusal Kimlik (İstanbul: İstanbul Koç Üniversitesi Yayınları).
Neuman, W. Lawrance (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar 1, Çev. Sedef Özge (İstanbul: Yayın Odası).
Neyzi, Leyla (2010). “Oral History and Memory Studies in Turkey”, Kerslake, C., Kerem Öktem ve Robins P. (Der.) Turkey’s Engagement with Modernity: Conflict and Change in the Twentieth Century (London: Palgrave Macmillan)
Öztan, Güven Gürkan, Ömer Turan (2015). “1915 ve Devlet Aklı: Erken Cumhuriyet Döneminden Günümüze İnkarcılığın Yeniden Üretim Biçimleri”, Kıyam ve Kıtal, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devletin İnşası ve Kolektif Şiddet (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları).
Parthena Gioltzoglou, Polina (2014). Making a Home: Symbolic Representations of Domestic Space Among The Christian Orthodox Antiocheans In Istanbul, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Sabancı Üniversitesi.
Perks, Robert, Alistair Thomson (2006). The Oral History Reader (London, New York: Routledge).
Reinherz, Shulamit (1992). Feminist Methods in Social Research (New York, Oxford: Oxford University Press).
Ramazanoğlu, Caroline, Janet Holland (2008). Feminist Methodology Challenges and Choices (Los Angeles, London: Sage).
Sancar, Mithat (2014). Geçmişle Hesaplaşma: Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne (İstanbul: İletişim Yayınları).
Sprague, Joey (2005). Feminist Methodologies for Critical Researchers (New York, Toronto, Oxford: Altamira Press).
Theodorelis-Rigas, Haris (2015). “Model Citizens or a Fifth-column? Greek Orthodox (Rum) Communities in Syria and Turkey between Secularism and Multiculturalism”, Gorman, A. ve Kasbarian, S. (Der.) Diasporas of the Modern Middle East: Contextializing Community (UK: Edinburgh University Press).
Toprak, Binnaz (1987). ‘The Religious Right’, in I.C. Schick and A.E. Tonak (eds) Turkey in Transition. (New York: Oxford University Press).
Türker, Nurdan (2015). Vatanım Yok Memleketim Var, İstanbul Rumları: Mekân-Bellek-Ritüel (İstanbul: İletişim Yayınları).
Türkmen, Buket (2009). “A Transformed Kemalist Islam or a New Islamic Civic Morality? A Study of ‘Religious Culture and Morality’ Textbooks in the Turkish High School Curricula”, Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East (29 (3): 381–397. 
Özyürek, Esra (2012). Hatırladıklarıyla ve Unuttuklarıyla Türkiye’nin Toplumsal Hafızası, 2. bs. (İstanbul: İletişim Yayınları).
Usluoğlu, Tevfik (2012). Arap Hristiyanlar (Ankara: Ütopya Yayınları).
Üstel, Füsun (2011). Makbul Vatandaşlığın Peşinde: 2. Meşrutiyetten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, 5. Bs. (İstanbul: İletişim Yayınları).
Yeğen, Mesut (2014). Müstakbel Türk’ten Sözde Vatandaşa, 5. Bs. (İstanbul, İletişim Yayınları).