Ses Araştırmalarının Şiirsel Anlama Etkisi

Ses Araştırmalarının Şiirsel Anlama Etkisi Edebî eser, anlamı gözeterek kişinin duygularını harekete geçirmeye matuf bir şey olup nihayetinde seslerden ve bunların oluşturduğu fonem ya da anlam birimlerinden teşekkül etmektedir. Bu ses dizisinin ilk ve en basit düzeyine ritim adını verebiliriz. Ses ritmi, edebî ritmin ilk aşamasıdır. Edebî ritim kendine özgü biçimiyle şiirdeki tekrarlarda ve beklenti çağrıştıran ifadelerde, bir sözdeki tonlamada ve tonlamanın olduğuna işaret eden durumlarda ortaya çıkar. Sesbilimi ile uyak arasında yapısal bir ilişki vardır. Sesbilimi ve uyak kasidenin arkasında ortaya çıkartılan anlamsal alana hizmetleri açısından bakıldığında bir paranın iki yüzü gibidirler. Bu bağlamda anlama hizmet etmeleri için ünlü seslerin sürekli oluşundan ya da sürekliliği olamayan seslerden yararlanmak gerekir. Kafiye beyitlerin sonunda tekrar edilen birkaç sesten ibarettir. Bu seslerin tekrarı şiirsel müzikalitenin önemli bir ögesidir. Kafiyeler dinleyicinin beklediği müziksel birer fasıla niteliğindedir. Dinleyici insanın kulağına düzenli ve periyodik bir biçimde çarpan özel bir düzen sahibi belirli sayıdaki hecelerin ardında bu frekansı işitir. Tekrar eden sesler oranında şiirin müzikalliği tamamlanır ve olgunlaşır

Anahtar Kelimeler:

Ses olayı, edebî metnin unsurları, kafiye, vezin

Effects of Phonetic Studies on Poetic Significance

Literary work consists of a series of sounds, phonemes, and semantic units, which is intended to affect feelings and excite emotions while conveying the meaning. We might call rhythm the basic level of this series of sounds. The rhythm of sound is the first stage of literary rhythm, which manifests itself in a form peculiar to it in repetitions and expressions of expectation in poetry, and in intonation of a word or where there is an indicator of intonation. There is a strong relationship between phonics and rhyme, they are like two sides of the same coin in terms of their service to the semantic field emerging behind a poem. So one should benefit from the sustenance of sound or from the sounds with no sustenance so that they serve the meaning. Rhyme consists of a few sounds repeated at the end of a couplet. And their repetition is an important element of poetical musicality. Rhymes are like musical interludes a listener expects to hear and enjoys the frequency behind the balanced syllables striking the ears at regular intervals. This way, the musicality of poetry becomes complete and mature in proportion to the repeated sounds

Keywords:

sound events, elements of literary text, rhyme, poetic meter,

PDF

___

Abdulfettāḥ, Fehmī. el-Arūḍi’ş-Şirī. El-Manṣūra: Maṭbaatu’l-Velā, 1996.
Abdulfettāḥ, Ṭāhā. Fennu’l-İlḳā. Mekke: Mektebetu’l-Fayṣaliyye, tsz.
Abdulḥāfiẓ, Maḥmūd Ferrāc. Neġamātu’l-Eşār. İskenderiye: Maṭbaatu’ş-Şenhābī, 2001.
Abdurraḥmān, Āişe. Maa Ebī’l-Alā fī Riḥleti Ḥayātihī. [Kahire]: Dāru’l-Meārif, tsz.
Afīfī, Aḥmed. “Eseru’l-Aṣvāti’l-Luġaviyye fī’l-Manā’ş-Şirī,” Baḥs̠ Muḳaddem ilā’l-Mutemeri’r-Rābi li-Cemiyyeti Lisāni’l-Arab. Cāmiatu’d-Duveli’lArabiyye, 14-16 Kasım, 1997.
el-Āmidī, el-Ḥasen b. Bişr. el-Muvāzene beyne Şiri Ebī Temmām ve’l-Buḥturī. Taḥ. Es-Seyyid Aḥmed Ṣaḳar. Kahire: Dāru’l-Meārif, 1992.
el-Aşā, Meymūn b. Ḳays. Dīvānu’l-Aşā el-Kebīr. Taḥ. Muḥammed Ḥuseyn, Beyrut: Muessesetu’r-Risāle, 1983.
el-Alevī, İbn Ṭabāṭabā. Ayyāru’ş-Şir. Taḥ. Muḥammed Zaġlūl Sellām. İskenderiye: Menşeetu’l-Maārif, tsz.
el-Aşmāvī, Muḥammed Zekī. en-Nābiġatu’z-Zubyānī. İskenderiye: ed-Dāru’lEndelusiyye, 1988. --------------. Ḳaḍayā’n-Naḳdi’l-Edebī beyne’l-Ḳadīm ve’l-Ḥadīs. Byy: Dāru’nNahḍati’l-Arabiyye li’ṭ-Ṭibāa ve’n-Neşr, 1979.
Ayyād, Şukrī. Mūsiḳā’ş-Şiri’l-Arabī. Byy: Merkezu’l-Ḥaḍārati’l-Arabiyye li-İlām ve’n-Neşr ve’d-Dirāsa, 1998.
el-Baġdādī, Abdulḳādir b. Umer. Ḫizānetu’l-Edeb ve Lubbu Lubābi Lisāni’l-Arab. Taḥ. Abdusselām Muḥammed Hārūn. Kah̠ire: Mektebetu’l-Ḫāncī, 1418/1997.
el-Bāhilī, Ebū Naṣr. Dīvānu Ẕī’r-Rumme Şerḥu Ebī Naṣr el-Bāhilī Rivāyetu S̠aleb. Taḥ. Abdulḳuddūs Ebū Ṣāliḥ. Cidde: Muessesetu’l-Īmān, 1402/1982.
el-Bekracī, Ḳāsim b. Muḥammed. Şerḥu Şifāi’l-İlel fī Naẓmi’z-Zeḥāfāt ve’l-İlel. Dirāse ve taḥ. Aḥmed Afīfī. Kahire: el-Heyetu’l-Miṣriyyeti’l-Āmme li’lKitāb, 2005.
Buḥayrī, Saīd Ḥasen. İlmu Luġati’n-Naṣṣ: el-Mefāhīm ve’l-İtticāhāt. Byy: Mektebetu’l-Encilu el-Mıṣriyye, 1933.
el-Buḥturī, Ebū Ubāde el-Veld b. Ubeyd. Dīvānu’l-Buḥturī. Taḥ. Ḥasen Kāmil eṣ- Ṣayrafī, [Kahire]: Dāru’l-Meārif, 1963-1964.
Ḍayf, Şevḳī. el-Fenn ve Meẕāhibuhū fī’ş-Şiri’l-Arabī. Kahire: Dāru’l-Marife, 2010.
ed-Demenhūrī, es-Seyyid Muḥammed. Ḥāşiyetu’d-Demenhūrī alā Metni’l-Kāfī fī İlmi’l-Arūḍ ve’l-Ḳavāfī. Bulaḳ: el-Maṭbaatu’l-Meymeniyye, 1307.
Ebū Hilāl el-Askerī. Dīvānu’l-Meānī. Kahire: Mektebetu’l-Ḳudsī, 1352.
Ebū Yalā, el-Ḳāḍī. el-Ḳavāfī. Taḥ. Muḥammed Avnī Abdurraūf. Kahire: Maṭbaatu Dāri’l-Kutub ve’l-Vesāiḳi’l-Ḳavmiyye, 1424/2003.
Enīs, İbrāhīm. Mūsiḳiyyu’ş-Şir. Byy: Mektebetu’l-Encilū el-Miṣriyye, 1965.
el-Esad, Umer. Meālimu’l-Arūḍ ve’l-Ḳāfiye. Amman: el-Vekāletu’l-Arabiyye li’tTevzī ve’n-Neşr, 1984.
Faḍl, Ṣalāḥ. Neberātu’l-Ḫiṭābi’ş-Şirī. Kahire: Mektebetu’l-Usra, 2004. el-Ferāhīdī, el-Ḫalīl b. Aḥmed. Mucemu’l-Ayn. Taḥ. Mehdī el-Maḫzūmī-İbrāhīm es-Sāmerrāī. Byy: Dāru ve Mektebetu’l-Hilāl, tsz.
el-Ġiz̠āmī, Abdullāh. El-Ḫaṭīe ve’t-Tefkīr. Cidde: en-Nādī’l-Edeb es-Seḳāfī, 1985.
Ḫalīl, Ḥilmī. Muḳaddimetu li-Dirāseti İlmi’l-Luġa. İskenderiye: Dāru’l-Marifeti’lCāmiiyye, 1992.
Ḥuseyn, Ṭāhā. Maa Ebī’l-Alā fī Sicnihī. [Kahire]: Dāru’l-Maārif, tsz.
İbn Manẓūr, Mucem: Lisānu’l-Arab. Taṣḥīḥ: Emīn Muḥammed Abdulvehhāb & Muḥammed eṣ-Ṣādiḳ el-Ubeydī. Beyrut: Dāru İḥyāi’t-Turāsi’l-Arabī, 1417/1997.
el-İskenderī Aḥmed - Muṣṭafā İnānī. el-Vasīṭ fī’l-Edebi’l-Arabī ve Tārīḫihi. Kahire: Dāru’l-Meārif, tsz.
el-İṣfehānī, Ebū’l-Ferac. Kitābu’l-Eġānī. Taḥ. Semīr Cābir. Beyrut: Dāru’l-Fikr, tsz. İbn Sde, Ebū’l-Ḥasen Alī b. İsmāīl. el-Muḥkem ve’l-Muḥītu’l-Aẓam, Taḥ. Abdulḥamīd Hindāvī. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2000.
el-Ḳaṭṭ, Abdulḥamīd. Şiru Ebī Ḳāsim eş-Şābbi: Dirāse Fenniyye. Kahire: Şirketu Saīd Rafet li’ṭ-Ṭibāa, 1990.
el-Ḳayravānī, İbn Raşīḳ. el-Umde fī Meḥāsini’ş-Şir ve Ādābihī. Taḥ. Muḥammed Muḥyiddīn Abdulḥamīd. Byy: Dāru’l-Cīl, 1401/1981.
el-Maarrī, Ebū’l-Alā. el-Luzūmiyyāt. Kahire: Mektebetu’l-Ḫāncī, tsz.
Malmberg, Bertil. İlmu’l-Eṣvāt. Tarīb ve Dirāse: Abduṣṣabūr Şāhīn. Byy: Mektebetu’ş-Şebāb, 1988.
el-Merzūḳī, Ebū Alī Aḥmed b. Muḥammed. Şerḥu Dīvāni’l-Ḥamāse li-Ebī Temmām. Taḥ. Ġard eş-Şeyḫ. Byy: Dāru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1424/2003.
Muḥammed, Ḍāḥī Abdulbāḳī. Şerḥu Divāni Rube b. el-Accāc. Kahire: Mecmau’lLuġati’l-Arabiyye, 2011.
Muḥammed, Eşraf es-Seyyid. “Niẓāmu’l-İrtibāṭ ve’r-Rabṭ fī Şiri’l-Buḥturī,” Risāletu Duktura fī Kulliyyeti Ādāb, Cāmiatu’z-Zeḳāzīḳ, ez-Zeḳāzīḳ, 1429/2008.
en-Naḳḳāş, Recā. Ebū’l-Ḳāsim eş-Şābbī: Şāiru’l-Hubbi ve’s-Sevra. Byy: Aṭlas li’nNeşr ve’t-Tevzī, 1996.
Nebīl Rāġib. Anāṣiru’l-Belāġati’l-Edebiyye. Kahire: el-Heyetu’l-Miṣriyyeti’lĀmme li’l-Kitāb, 2003.
Richards, Ivor Armstrong. Mebādiu’n-Naḳḍi’l-Edebī. Terc. Muḥammed Muṣṭafā Bedevī. Kahire: el-Muessesetu’l-Miṣriyyeti’l-Āmme li’t-Telif ve’tTercume ve’n-Neşr, tsz.
es-Seyyid, Emīn Alī. Fī İlmī’l-Arūḍ ve’l-Ḳāfiye. Kahire: Dāru’l-Meārif, 1999.
eṣ-Ṣūlī, Ebū Bekr. Aḫbāru’l-Buḫturī. Taḥ. Ṣāliḥ el-Eşter. Byy: Dāru’l-Evzāī li’ṭ- Ṭibāati ve’n-Neşr ve’t-Tevzī, 1987.
eş-Şābbī, Ebū Ḳāsim. Dīvānu Ebī Ḳāsim eş-Şābbī. Taḥ. Aḥmed Ḥasen Besec. Byy: Dāru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1426/2005.
et-Tebrīzī, el-Ḫaṭīb. Şerḥu Dīvāni Ebī Temmām. Neşr. Rācī el-Esmer. Beyrut: Dāru’l-Kitābi’l-Arabī, 1414/1994.
el-Varaḳī, es-Saīd. Fī’l-Edeb ve’n-Naḳdi’l-Edebī. İskenderiye: Dāru’l-Marifeti’lCāmiiyye, 1989.
Wellek, Rene & Austin Warren. Naẓariyyetu’l-Edeb. Arapça terc. Muḥyiddīn Ṣubḥī. Kahire: el-Meclisu’l-Alā li-Riāyeti’l-Funūn ve’l-Ādāb, 1972.
el-Yaī, Ṣāliḥ Ḥasen. el-Buḥturī Şāiru’l-Ḳarni’s-S̠ālis̠i’l-Hicrī: Ruye fī’l-İbdāi’ş- Şirī. İskenderiye: 1411/1991.
Yūnus, Alī. Naẓra Cedīde fī Mūsiḳiyyi’ş-Şiri’l-Arabī. Kahire: el-Heyetu’lMıṣriyyeti’l-Āmme li’l-Kitāb, 1993.
Zuheyr b. Ebī Sulmā. Dīvānu Zuheyr. Taḥ. Faḫruddīn Ḳabāve. Beyrut: Dāru’lĀfāḳi’l-Cedīde, tsz.