Mevlānā’nın Dilbilimci ve Gemici Kıssasında Hayat Veren Ölüm: Tematik ve Sembolik Bir Analiz

Bu araştırma yazısı Mevlānā Celāluddīn Rūmī’nin Mes̱nevī’sinde geçen “Arapça dilbilimci/Nahivci ile gemici” arasındaki hikayeyi analiz etmektedir. Çalışmamızda Mevlānā’nın vermek istediği mesajlar ve hikayenin alegorik yönünü açıklama gayretinde olduk. Bu bağlamda hikayenin temel hedefinin, maḥv (varlık iddiasında veya inancında olmamak) kavramına işaret etmek ve sufi erlerinin de bu kavramı sufi hayatta öncelemeleri gerektiğini belirtmek olduğunu gösterdik. Mevlānā’nın, bu kavramın önemini ve ne olduğunu sunarken kullandığı somut dünyevi tecrübelerle sembolik atıfları analiz etmeye çalıştık. Analizlerimiz Kur’an ayetleri, hadisler, ve erken dönem sufilerin sözleriyle ilişkilendirilmiş ve temellendirilmiştir. Sufiler için birinci dereceden önem arzeden “tecrübi bilgi” üzerinde durulmuş, bu bilgi edinme türünün ne olduğu ve sufiler tarafından nasıl kullanıldığı konusu da incelenmiştir. Bu bilgi türünün ne ve nasıl bir bilgi türü olduğu hem Mes̱nevī’nin diğer bölümlerinden hem de diğer sufilerin söylemlerinden istifade edilerek zenginleştirilmiştir. Burdan hareketle sufilerin epistemolojik yaklaşımlarına da ışık tutmaya gayret sarf edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mevlānā, Mes̱nevī, Dilbilimci ve Gemici, Tecrübi Bilgi, Ölmeden Önce Ölmek, Yokluğun Grameri, Fenāʾ, Maḥv

Life through Death in Rumi’s Story of the Boatman and the Grammarian: A Thematic and Symbolic Analysis

The following study examines the story/parable of the Grammarian and the Boatman within the Mathnavī of Rumi. We have striven to provide an account of the allegorical aspect of the story and the messages that Rumi attempted to convey. We demonstrated that the primary objective of the story is to signify the Sufi concept of maḥv (self-effacement/annihilation) and prioritize it in the life of the Sufi disciple. We examined and analyzed how the theme of maḥv is presented through an earthly experience, and explored the symbols Rumi, and the Sufis for that matter, utilized in conveying their teachings. We have also drawn parallels with Qur’anic verses, prophetic teachings, and the teachings of earlier Sufi masters. The Sufi epistemological approach, the experiential knowledge, has been the primary examination of our research, and we drew attention to how the Sufi masters imparted knowledge to their audience. Other poetic formulations of Rumi in various parts of Mathnavī have been enlisted to elucidate the author’s mindset on the theory of knowledge. Similar attestations of other Sufi mystics have also been utilized in this survey and the mutual objectives of other Sufis have been analyzed. We have striven to maintain an analytical approach and provided an expository formulation of the Sufis on the nature of epistemology.

Keywords:

Rumi, Mathnavī, the Grammarian and the Boatman, Experiential Knowledge, Self-effacement, Maḥv,

PDF

___

Aflākī, Shams al-Dīn Aḥmad. The Feats of the Knowers of God: Manāqeb al-ʿĀrefīn. Translated by John O’Kane. Leiden: Brill, 2002.
Anqaravī, Ismāʿīl. Şerḥ-i Mes̠nevī. Istanbul: Maṭbaʿa-i ʿĀmire, 1289 [1872].
Chittick, William C. The Sufi Path of Love: The Spiritual Teachings of Rumi. Albany: State University of New York Press, 1983.
Chittick, William C. The Sufi Doctrine of Rumi: Illustrated Edition. Bloomington: World Wisdom Inc., 2005.
Furūzānfar, Badīʿ al-Zamān. Sharḥ-i Mathnavī-yi Sharīf. Tehran: Dānishgāh-i Tahrān, 1348/1929.
Ghavami, Hassan. “Rumi and Alienated Man, Reflecting on the Concept of Alienation in Masnavi: A Review of Self-Alienation Concept in Masnavi,” International Journal of Humanities and Cultural Studies, special issue (May 2016), pp.1226-1241.
Nicholson, Reynold A. (Ed.). The Mathnawí of Jalálu’ddín Rúmí. Edited from the Oldest Manuscripts Available: With Critical Notes, Translation, & Commentary. London: E. J. W. Gibb Memorial Trust, 1925-1940.
Al-Qushayrī, Abū al-Qāsim ʿAbd al-Karīm b. Hawāzin. al-Risāla al-Qushayriyya. Ed. by ʿAbd al-Ḥalīm Maḥmūd and Maḥmūd b. al-Sharīf. Cairo: Dār al-Kutub alḤadīthah, 1966.
Ritter, Hellmut. The Ocean of the Soul: Man, the World and God in the Stories of Farīd al-Dīn ʿAṭṭār. Translated by John O’Kane with editorial assistance of Bernd Radtke. Leiden: Brill, 2003.
Rūmī, Mavlānā Jalāl al-Dīn Muḥammad Balkhī. Mathnavī-yi Maʿnavī. Ākhirīn taṣḥīḥ-i R. E. Nicholson va muqābala-i mujaddad bā nuskha-i Qūnya, taṣḥīḥ-i mujaddad va tarjuma Ḥasan Lāhūtī (Latest edition of R. E. Nicholson with comparion with the Konya manuscript along with new corrections by Ḥasan Lāhūtī). Tehran: Markaz-i Puzhūhshī-yi Mīrāth-i Maktūb, 1393/1973.
Ṣarı ʿAbdullāh Efendī. Mes̠nevī-yi Şerīf Şerḥi. Istanbul: Maṭbaʿa-i ʿĀmire, 1288 [1871].
Schimmel, Annemarie. As Through a Veil: Mystical Poetry in Islam. Oxford: Oneworld Publications, 2001.
Schimmel, Annemarie. The Triumphal Sun. Albany: State University of New York Press, 1993.
Schimmel, Annemarie. Mystical Dimensions of Islam. Chapel Hill: The University of North Carolina Press, 1975.