"Ey iman edenler Siz de Musa'ya eziyet edenler gibi olmayın " (33/el-Ahzab:69)

Hz. Muhammed'in, eşleriyle ve müminlerle olan ilişkilerini düzenleyen pek çok hüküm içeren 33/el-Ahzab suresinde, sahabîler, İsrailoğullarının Hz. Musa'ya eziyet ettikleri gibi Hz. Muhammed'e eziyet etmemeleri konusunda uyarılmaktadırlar (69. ayet). İlgili ayetin bağlamından hareketle, çalışma, Hz. Musa'ya yapıldığı söylenen eziyetin Hz. Muhammed'e yapılan eziyetle ilişkisinin tesbit edilmesi amacına yönelik olarak, ayette geçen Hz. Musa'ya yapılan eziyetin ne olduğunu Yahudi kaynakları ışığında tespit etmekte ve bununla Hz. Muhammed'e yapılan eziyet arasında kıyaslama yapıp ilgili ayetin daha sağlıklı anlaşılmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Söz konusu inceleme, tefsir kaynaklarında Hz. Musa'ya yapılan eziyete dair yapılan yorumların Yahudi kaynakları ışığında değerlendirmeye tabi tutmakta ve "Musa'ya eziyet edenler gibi" ifadesiyle ilişkilendirilen iki olay arasında kurulan en muhtemel bağlantının, Hz. Musa'ya isnad edilen zina suçlaması ile Hz. Muhammed'in Zeyneb ile evlenmesi konusunda duyulan rahatsızlıklar olduğu sonucuna varmaktadır

"O believers, be not like those who abused Moses!" (The Qur'an, 33/el-A?z?b:69)

"O believers, be not like those who abused Moses " (The Qur'an, 33/el-Ahzab:69) The surah al-Ahzab of the Qur'an contains many regulations concerning the Prophet Muhammad's relation with his wives and his companions. One of such verses, verse 69, warns the believers about Muhammad not to be like those who vexed Moses. In order to better understand the allusion of the verse, this study first investigates and evaluates the comments regarding the nature of the vexation that Moses had had to deal with in light of the relevant Jewish literature, and, second, examines the comments about the problem that Muhammad experienced, which have been offered by Muslim exegetes in Tafsir literature, with a view to finding out the nexus between the case of Moses and that of Muhammad. The findings show in a comparative fashion that it was most probably about the Prophet's marriage to Zaynab that believers are being admonished not to slander him because of this marriage with a reference to the accusation of adultery to Moses. This article concludes that the phrase "like those who vexed Moses" should be related with marital/sexual accusations

PDF

___

Alfonsi, Petrus. Dialogue against the Jews. Latince'den terc. Irwen Resnick. Washington: Catholic University Press, 2006.
el-Alusi, Şihabuddin Mahmud. Ruhu'l-Me?ani. Beyrut: Daru İhya?i't-Turasi'l-?Arabi, tsz.
Aşer, Yakov ben. Peruş al Torah. New York: Feldheim Publishers, 1993.
Ateş, Ali Osman, "Hz. Peygamber'in Zeyneb bint Cahş ile Evlenmesi Hakkındaki Bazı Rivayet ve Görüşlerin Değerlendirilmesi," Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (1992), ss.161-180.
Bamidbar Raba. İbranice'den terc. Judah Slotki. Londra & New York, NY: The Soncino Press, 1983.
Bağcı, H. Musa, "Hz. Peygamberi Ahlakî Açıdan Zaaf İçerisinde Gösteren Bir Rivayetin Mahiyeti ve Bunun İstismarının Eleştirisi," EKEV Akademi Dergisi 8:18 (2004) ss.161-178.
Barış, Mustafa Necati. "Zeyneb bint Cahş ve Hz. Peygamber ile Evliliği," Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10:2 (2010), ss.177-192.
el-BeŞavi, Ebu Muhammed el-Huseyn b. Mes?ud. Me?alimu't-Tenzil. Tah. Muhammed ?Abdullah en-Nemr. Riyad: Daru Tibe, 1990.
Ben Şemeş, Aharon. ha-Kur'an. Tel Aviv: Hotsaat Sfarim Karni, 1971.
el-Beydavi, Nasiruddin Ebu'l-Hayr ?Abdullah b. ?Umer. Envaru't-Tenzil ve Esraru't- Te?vil. Tah. Muhammed ?Abdurrahman el-Mar?aşli. Beyrut: Daru İhya?i't- Turasi'l-?Arabi, 1997.
el-Buhari, Muhammed b. İsma?il. Sahihu'l-Buhari. Salih b. ?Abdulaziz Alu'ş-Şeyh (ed.), Mevsu?atu'l-Hadisi'ş-Şerif: el-Kutubu's-Sitte (Riyad: Daru's-Selam, 2008) içinde.
Çınar, Mahmut. "Hz. Peygamber'in Zeyneb bint Cahş ile Evliliği Etrafındaki Şüpheler," Diyanet İlmi Dergi 43:1 (2007), ss.31-50.
Daniel, Norman. Islam and the West. Oxford: Oneworld Publications Ltd., 1993.
Divlekci, Celalettin. "Ahzab Suresinin 37. Ayetiyle ilgili Nüzul Sebebi Rivayetleri ve İlmi Değeri," EKEV Akademi Dergisi 18:59 (2004), ss.89-106.
Ebu Hayyan, Muhammed b. Yusuf. el-Bahru'l-Muhit. Tah. ?Adil Ahmed ?Abdulmevcud. Beyrut: Daru'l-Kutubi'l-?İlmiyye, 1993.
Ginzberg, Louis. The Legends of the Jews. Almanca'dan terc. Henrietta Szold-Paul Radin. 2 c. Philadelphia, PA: The Jewish Publication Society of America, 2003.
Horowitz, Isaiah. Şney Luhot ha-Brit. İbranice'den terc. Eliyahu Munk. Jerusalem & New York, NY: Lambda Publishers, 1999.
Hourani, George. "Maimonides and Islam," William M. Brinner & Stephen D. Rick (ed.), Studies in Islamic and Judaic Traditions I (Atlanta, GA: Scholars Press, 1986) içinde, ss.153-165.
Hoyland, Robert. Seeing Islam as Others Saw It. Princeton, NJ: Darwin Press, 1997.
İbn ?Atiyye, ?Abdulhakk b. İalib. el-Muharraru'l-Veciz fi Tefsiri'l-Kitabi'l-?Aziz. Tah. ?Abdusselam ?Abduşşafi Muhammed. Beyrut: Daru'l-Kutubi'l- ?İlmiyye, 2001.
İbn Ebi Şeybe, Ebu Bekr. el-Kitabu'l-Musannef fi'l-Ahadis ve'l-Asar. Tah. Kemal Yusuf el-Hut. Beyrut: Daru't-Tac, 1989.
İbn İshak, Muhammed. Kitabu's-Siyer ve'l-MeŞazi. Tah. Suheyl Zekkar. Beyrut: Daru'l-Fikr, 1978.
İbn Kesir, Ebu'l-Fida İsma?il. Tefsiru'l-Kur?ani'l-?Azim. Tah. Mustafa es-Seyyid Muhammed, Muhammed es-Seyyid Raşad, Muhammed Fadl el-?Acmevi, ?Ali Ahmed ?Abdulbaki, Hasen ?Abbas Kutb. Kahire: Mu?essesetu Kurtuba, 2000.
İbn Meymun, Musa. Delaletu'l-Ha?irin. Tah. Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1972.
İbn Sa?d, ez-Zuhri. Kitabu't-Tabakati'l-Kebir. Tah. ?Ali Muhammed ?Umer. Kahire: Mektebetu'l-Hanci, 2001.
Josephus. Jewish Antiquities. Grekçe'den terc. H. St. J. Thackeray. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1961.
Kuli, Yakov-Yitshak Magriso. The Torah Anthology: Meam Loez. İbranice'den terc. Tzvi Faier. Jerusalem: Moznaim Publishers, 1990.
el-Kurtubi, Muhammed b. Ahmed. el-Cami? li-Ahkami'l-Kur?an. Tah. ?Abdullah b. ?Abdulmuhsin et-Turki. Beyrut: Mu?essesetu'r-Risale, 2006.
Lecker, Michael. "Zayd B. Thabit. 'A Jew with Two Sidelocks': Judaism and Literacy in Pre-Islamic Medina," Journal of Near Eastern Studies 56:4 (1997), ss.259-273.
Maghen, Zeev. "Davidic Motifs in the Biography of Muhammad," Jerusalem Studies in Arabic and Islam 35 (2008), ss.91-139.
Midrash Tanhuma. Terc. John T. Townsend. 3 cilt. New Jersey: Ktav Publishing House, 2003.
Mikraot Gedolot Haketer. Ed. Menachem Cohen. Ramat-Gan: Bar-Ilan University Press, 2007.
Mukatil b. Suleyman. et-Tefsir. Tah. ?Abdullah Mahmud Şihate. Beyrut: Mu?essesetu't-Tarihi'l-?Arabi, 2002.
en-Nesefi, Muhammed b. Ahmed. Medariku't-Tenzil ve Hakikatu't-Te?vil. Tah. Seyyid Zekeriyya. Riyad: Mektebetu Nizar Mustafa el-Baz, tsz.
Powers, David S., Muhammad is not the Father of Any of Your Men. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press, 2009.
---------. Zayd. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press, 2014.
Reckendorf, Hermann Zvi. al-Kur'an o ha-Mikra. Leipzig, 1857.
er-Razi, Fahruddin. et-Tefsiru'l-Kebir. Beyrut: Daru'l-Fikr, 1981.
Rivlin, Yosef Yoel. el-Kur?an. Tel Aviv: Hotsaat Dvir, 1936.
Rubin, Uri. "The Seal of the Prophets and Finality of Prophecy," Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 164:1 (2014), ss.65-96.
---------. ha-Kur'an. Tel Aviv: Tel Aviv University Press, 2005.
Sahas, Daniel J. John of Damascus on Islam: The 'Heresy of the Ishmaelites'. Leiden: Brill, 1972.
es-Sa?lebi, Ebu İshak Ahmed b. Muhammed. el-Keşf ve'l-Beyan fi Tefsiri'l-Kur?an. Tah. Seyyid Hasen Kesravi. Beyrut: Daru'l-Kutubi'l-?İlmiyye, 2004.
es-San?ani, ?Abdurrazzak b. Hemmam. et-Tefsir. Tah. Mahmud Muhammed ?Abduh. Beyrut: Daru'l-Kutubi'l-?İlmiyye, 1999.
Sefer ha-Yaşar or the Book of Jasher. Neşr. J. H. Parry Company. Salt Lake City, UT, 1887.
es-Suyuti, Celaluddin. ed-Durru'l-Mensur fi't-Tefsir bi'l-Me?sur. Tah. ?Abdullah b. ?Abdulmuhsin et-Turki. Kahire: Merkez Hecr li'l-Buhus ve'd-Dirasati'l- ?Arabiyye ve'l-İslamiyye, 2003.
Şener, Abdulkadir, Cemal Sofuoğlu, Mustafa Yıldırım. Yüce Kur'an ve Açıklamalı- Yorumlu Meâli. İzmir: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009. et-Taberi, Muhammed b. Cerir. Cami?u'l-Beyan ?an Te?vili Ayi'l-Kur?an. Tah. ?Abdullah b. ?Abdulmuhsin et-Turki. Kahire: Daru Hecr, 2001.
Targum Pseudo-Jonathan. İbranice'den terc. Ernest G. Clarke. Collegeville, MN: The Liturgical Press, 1986.
Targum Yonatan. ed. Moshe Ginsburg. Berlin: S. Calvary Co., 1903.
The Chronicles of Jerahmeel. İbranice'den terc. Moses Gaster. London: Royal Asiatic Society, 1899.
Wasilewski, Janna. "The 'Life of Muhammad' in Eulogius of Córdoba: Some Evidence for the Transmission of Greek Polemic to the Latin West," Early Medieval Europe 16 (2008), ss.343-345.
Yelkut Şim?oni. Jerusalem, 1975.