Bir Değişim Risâlesi: “Teṣādüfü’ş-Şerʿi ve’z-Zemān…”
Bu araştırma notu 20. yüzyılın başlarında Kazan bölgesinde aktif olan Tatar alimi Şākircān Ḥamīdī ve onun Teṣādüfü’ş-Şerʿi ve’z-Zemān fī Beldetin Maʿrūfetin bi-Ḳazān (Şeriat ve Zamanın Kazan Diye Maruf Bir Beldede Karşılaşması) başlıklı kısa eseri hakkındadır. Yazar eserini Şeriat ve Zaman arasında zekice bir diyalog olarak kurgulamış ve onları dönemin gelenekselcileri ve yenilikçileri arasında yaygın olarak karşılaşılan sıcak tartışma konuları üzerinde konuşturarak değişimin gerekliliğini vurgulamaya çalışmıştır. Ceditçi kesim içinde çok ön plana çıkmayan bir figür olarak Ḥamīdī ve onun çeşitli eserleri bu hareket üzerine yapılan modern çalışmalarda sıklıkla ihmal edilegelmiştir. Bu yazı temelde araştırmacıların dikkatini bu az bilinen yazara ve onun eserlerine çekmek amacını taşımaktadır. Ḥamīdī’yi ve Teṣādüfü’ş-Şerʿi ve’z-Zemān’ı tanıtan kısa bir girişi müteakip, adı geçen eserin modern Türkçe tercümesi sunulmuş, metnin orijinal 1904 baskısının tıpkıbasımı da yazının sonuna eklenmiştir.
An Epistle of Change: “Taṣāduf al-Sharʿ wa’l-Zamān…”
This is a brief note about Shākirjān Ḥamīdī, a Tatar scholar of the Kazan region active in the early 20th century, and his short epistle entitled Taṣāduf al-Sharʿ wa’l-Zamān fī Balda Maʿrūfa bi-Qazān (A Chance Meeting of the Law and the Time in a City Known as Kazan). The author composed the work in an ingenious way as a dialogue between the Law (sharīʿa) and the Time (zamān), in which they discuss the necessity of change on a number of hot religious issues between reformists and traditionalists of the time. A minor figure in the Jadidist camp, Ḥamīdī and a number of works by him seem to be rather neglected in modern studies on the reformist movement. This article aims to bring him and his work to the attention of scholars and after a short introduction provides a modern Turkish translation of the above-mentioned work with the facsimile of the original 1904 publication.
___
- Ḥamīdī, Şākircān. Teṣādüfü’ş-Şerʿi ve’z-Zemān fī Beldetin Maʿrūfetin bi-Ḳazān: Şerīʿat Hem Zemān. 1.baskı, Kazan, 1904.
- Kankal, Recep. “Perm Hamidiye Camii,” Yedikıta Dergisi 126 (Şubat 2019).
- Maraş, İbrahim. “İdil-Ural Bölgesi Müslümanları ve Ceditçilik Düşüncesi”, Uluslararası Türk Dünyasının İslamiyete Katkıları Sempozyumu, Isparta, 2007.