Ötanazi: Yaşama hakkı açısından bir değerlendirme

Bu makalede, ‘yaşama hakkı’ açısından aktif ötanazi tartışılmaktadır. Aktif ötanaziyi bir ‘insan hakkı’ olarak tanımlamak, hem hak kavramının ayrılmaz bir parçası olan ödev unsuru açısından, hem de temel bir insan hakkı olan yaşama hakkının vazgeçilmezliği açısından önemli kavramsal ve kuramsal zorluklara yol açmaktadır. Aktif ötanazi, kavramın tanımı gereği, kişinin öldürülmesi talebinin fiilen karşılanmasını gerektirmektedir; ama bütün doktorların bu talebi reddetme hakkına sahip oldukları düşünüldüğünde, ötanazi talep eden kimsenin talebinin bağlayıcı olmadığı görülmekte, dolayısıyla bu tür bir talebin ‘hak’kın ödev unsurunu içermediği ortaya çıkmaktadır. Kişinin yaşama hakkına başkası tarafından son verilmesine yol açan aktif ötanazi, yaşama hakkının vazgeçilmezliği açısından da sorun doğurmaktadır.

Euthanasia: An evaluation with reference to the ‘right to life’

This article discusses active euthanasia with reference to the ‘right to life’. To define active euthanasia as a ‘human right’ gives rise to serious conceptual and theoretical difficulties because of the ‘duty’ element which is a constituent of the ‘rights’ concept, but also because of the inalienability of the ‘right to life.’ Active euthanasia, by definition, implies that the request to be allowed to die should be met, but if we recognize that all doctors have the right to refuse this request, we realize that this request does not have a binding effect, thus does not contain the ‘duty’ element. Moreover, when we consider the inalienability of the ‘right to life,’ active euthanasia gives rise to similar serious difficulties.

PDF

___

Akıllıoğlu, Tekin. (1995). İnsan Hakları -I- Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri. Ankara: A.Ü. S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yay.
Arıkan, Baha. (1954). Ötanezi. Adalet Dergisi, 1, 119-123.
Biggs, Hazel. (2001). Euthanasia, Death with Dignity and the Law. Oxford: Hart Pub.
Block, Walter. (2006). Epstein on Alienation: A Rejoinder. International Journal of Social Economics, 33(3), 241-260.
Brassington, I. (2006). What Kant Could Have Said about Suicide and Euthanasia but Did Not. Journal of Medical Ethics, 32(10), 571-574.
Brogden, Mike. (2001). Geronticide: Killing the Elderly, London: Jessica Kingsley Pub.
Campbell, Neil. (1999). A Problem for the Idea of Voluntary Euthanasia. Journal of Medical Ethics, 25(3), 242-244.
Clarke, David M. (1999). Rationality and the Wish to Die. Journal of Medical Ethics, 25(6), 457-462.
Çağlayan, Muhtar. (1966). Ötanezi ve İntihar. Adalet Dergisi, 57, 3-33.
Donnelly, Jack. (1995). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları. Ankara: Yetkin Yay.
Erdoğan, Mustafa. (2007). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku. Ankara: Orion Kitabevi.
Eroğul, Cem. (1993). Ölüm Hakkı. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 48(1-4), 47-56.
Feinberg, Joel. (1978). Voluntary Euthanasia and the Inalienable Right to Life. Philosophy and Public, 7(2), 93-123.
Feyzioğlu, Metin. (1993). Açlık Grevi, A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 43(1-4), 157-168.
Foot, Philippa. (1977). Euthanasia. Philosophy and Public Affairs, 6(2), 85-112.
Garrard, E. / Wilkinson, S. (2005). Passive Euthanasia. Journal of Medical Ethics, 31(2), 64-68.
George, R. J. D. / Finlay, I. G. / Jeffrey, David. (2005). Legalised Euthanasia will Violate the Rights of Vulnerable Patients. British Medical Journal, 331(7518), 684-685.
Gölcüklü, A. Feyyaz. / Gözübüyük. A. Şeref. (2002). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması – Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi. Ankara: Turhan Kitabevi Yay.
Gözübüyük, Şeref. (1995). Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları. Ankara: Turhan Kitabevi Yay.
Griffiths, J. / Weyers, H. / Adams M. (2008). Euthanasia and Law in Europe. Oxford: Hart Pub.
Humphry, Derek. (2002). Final Exit: The Practicalities of Self- deliverance and Assisted Suicide for the Dying (3rd ed.). New York: Dell Pub.
Huxtable, Richard. (2007). Euthanasia, Ethics and the Law: From Conflict to Compromise. New York: Routledge-Cavendish Pub.
İnceoğlu, Sibel. (1999). Ölme Hakkı: Ötanazi. İstanbul: Ayrıntı Yay.
Kaboğlu, İbrahim. (1993). Özgürlükler Hukuku. İstanbul: AFA Yay.
Kuflik, Arthur. (1986). The Utilitarian Logic of Inalienable Rights. Ethics, 97(1): 75-87.
Lavi, Shai J. (2005). The Modern Art of Dying: A History of Euthanasia in the United States. Princeton: Princeton University Press.
McConnell, Terrance. (1984). The Nature and Basis of Inalienable Rights. Law and Philosophy, 3(1): 25-59.
McLean, Sheila A. M. (2007)., Assisted Dying: Reflections on the Need for Law Reform. New York: Routledge-Cavendish Pub.
Nuttall, Jon. (1997)., Ahlâk Üzerine Tartışmalar: Etiğe Giriş. İstanbul: Ayrıntı Yay.
Paterson, Craig. (2008). Assisted Suicide and Euthanasia: A Natural Law Ethics Approach. Ashgate e-Book: Ashgate Pub.
Sudre, Frédéric. (2003). Droit européen et international des droits de l’homme. Paris: PUF.
Terrance, McConnell. (1984). The Nature and Basis of Inalienable Rights. Law and Philosophy, 3(1), 25-59.
Tezcan, Durmuş. / Erdem, Mustafa Ruhan. / Sancakdar, Oğuz. (2002). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu. Ankara: Seçkin Yay.
Uslu, Cennet. (2009). Doğal Hukuk ve Doğal Haklar. Ankara: Liberte Yay.
Warnock, Mary. / Macdonald, Elisabeth. (2008). Easeful Death: Is There a Case for Assisted Dying?. New York: Oxford University Press.
Wellman, Carl. (1995). The Inalienable Right to Life and the Durable Power of Attorney. Law and Philosophy, 14(2): 245-269.
Yalkut, Necdet. (1976). Çeşitli Yönleriyle İntihar ve İntihara İştirak. Adalet Dergisi, 67, 78-85.
Young, Robert. (2007). Medically Assisted Death. New York: Cambridge University Press.
Yount, Lisa. (2007). Right to Die and Euthanasia (Rev. ed.). New York: Facts on File.