20431

Freedom of Religion and Conscience of Foreigners in The Ottoman Empire in The Context of Capitulations

Çalışmamızda, Osmanlı Devleti’nde bulunan yabancıların din ve vicdan özgürlüğünden ne derece yararlandıkları araştırılmıştır. Bireylerin diledikleri dini veya felsefeyi serbestçe seçmesi, herhangi bir dine inanmama hakkı, seçtikleri dinin gereklerini yerine getirebilmesi, dini eğitim alma-verme ve örgütlenmesi olarak tanımlayabileceğimiz din ve vicdan özgürlüğünün uygulaması teokratik bir devlet olan Osmanlı Devleti’nde ayrıcalık göstermektedir. Yabancıların bu haktan yararlanmaları İslam hukukunun bazı temel kurallarına dayanmakla birlikte esas olarak kendisine ayrıcalık (kapitülasyon) kaynaklanmıştır. Bu hükümler gereğince yabancılar Osmanlı Devleti’nde dini ibadetlerini kamu düzenini bozmamak şartıyla serbestçe uygulayabilir, hac ziyareti yapabilir, dini eğitim verme hakkını kullanabilir ve örgütlenebilirlerdi. Bununla birlikte, yabancıların bu haklarını bazen abartılı kullanmalarından dolayı Osmanlı Devleti ile vatandaşı oldukları devletler arasında diplomatik krizler yaşandığını da belirtmekte fayda görüyoruz. tanınan devletlerle yapılan antlaşma metinlerinden

Anahtar Kelimeler:

Din ve vicdan özgürlüğü, Osmanlı Devleti, yabancı, kapitülasyonlar, inanç özgürlüğü

Freedom of Religion and Conscience of Foreigners in The Ottoman Empire in The Context of Capitulations

In this study, we tried to discuss to what extent foreigners had freedom of religion and conscience in the Ottoman Empire. The freedom of religion and conscience, defined as the individual freedom to choose any religion or philosophy, the right to believe in any religion, the practice of any religion, and the right to religious instruction was a privilege in the theocratic Ottoman Empire. These freedoms had their power, both from some basic rules of the Islamic law and especially from the treaties with the privileged countries (capitulations). According to these treaties, foreigners could practice and instruct their religion and pilgrimage on the condition that the public peace should not be disturbed. The exaggeration of these rights caused serious diplomatic crisis between the Ottoman Empire and the European counties

Keywords:

Freedom of religion and conscience, Ottoman Empire, foreigners, capitulations, freedom of belief,

PDF

___

Abelous, Frederic: L’Evoulutions de La Turquie dans ses Rapports avec Les Etrangers, Paris 1928.
Ansay,Sabri Şakir: Hukuk Tarihinde İslam Hukuku, Ankara 1958.
Armağan, Servet: İslam Hukukunda Temel Hak ve Özgürlükler, Diyanet İşleri Bşk. Yayınları, Ankara 1992.
Avcı, Mustafa: Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar, İstanbul 2004.
Bardakoğlu, Ali: “İslam Kültüründe Din ve Vicdan Özgürlüğü” ,Osmanlı Devleti’nde Din ve Vicdan Hürriyeti, İslami İlimler Araştırma Vakfı, İstanbul 2000, s.41-57.
Başgil,Ali Fuat: İlmin Işığında Günün Meseleleri, (Derleyen: Ali Hatipoğlu-İsmail Dayı), Yağmur Yayınları, İstanbul 1960. Bozkurt, Gülnihal: “İslam Hukuku’nda Üniversitesi Siyasal Bilgiler Yayınları: 522, (Prof.Dr. Fadıl H.Sur’un Anısına Armağan), Ankara 1983, s. 361-379. Ankara
Bozkurt, Gülnihal: Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığı Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu, (1839–1914), Ankara 1996.
Cilacı, Osman: “Hıristiyanlık Propagandası ve Misyonerlik Faaliyetleri, Ankara 1990.
Engelhardt: Türkiye ve Tanzimat, Çev: Ali Reşat, İstanbul 1999.
Erman, Barış: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararında Din ve Vicdan Özgürlüğü”, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, İstanbul 2003, C.III, s. 285-308.
Fraşirli Mehdi: İmtiyazat-ı Ecnebiyye’nin Tatbikat-ı Hazırası, Samsun 1325.
Hamidullah, Muhammed: Çev: Kemal Kuşçu, İslamda Devlet İdaresi, İstanbul 1963.
Kaboğlu, İbrahim: “Din Özgürlüğü”, A.Ü. S.B.F. Dergisi, Ocak-Haziran 1991, No:1-2 (Prof. Dr. Muammer Aksoy’a Armağan), s. 265-278.
Karaman, Hayreddin: İslam’da İnsan Hakları Din ve Vicdan Hürriyeti, İstanbul 2004.
Kırşehirlioğlu, Erol: Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul 1963.
Koçu, Reşat Ekrem: Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar: (1300-1920 ve Lozan Muahedesi 24 Temmuz 1923), İstanbul 1934.
Kurdakul, Necdet: Osmanlı Devleti’nde Ticaret Antlaşmaları ve Kapitülasyonlar, İstanbul 1981. Mumcu,Ahmet: Atatürk’ün Özgürlüğü’nün Yeri, Ankara 1991. Kültür Anlayışında Din ve Vicdan
Noradounghian, Gabriel Efendi: Recueil D’Actes Internationaux de L’Empire Déclarations, Protocoles, Proces-Verbaux, Firmans, Berats, Lettres- Patentes et autre Documents Relatifs au Droit Public Extérieur de la Turquie”.(4 Cilt), Paris 1897–1903. Arrangements,
Ortaylı,İlber: “Tanzimat Döneminde Tanassur ve Din Değiştirme olayları” (29-45), Batılılaşma Yolunda, İstanbul 2007, s.29-36.
Özek, Çetin: Devlet ve Din, İstanbul 1982.
Rausas, G.Pelissie: Le Regime des Capitulations dans L’Empire Ottoman, Paris 1902.
Sezer, Ayten: Atatürk Döneminde Yabancı Okullar, TTK yayınları 1999.
Sousa, Nasım: The Capitulary Regime of Turkey: Its History, Origin, and Nature, Baltimore, 1933.
Soysal, Mümtaz: 100 Soruda Anayasanın Anlamı, İstanbul 1986.
Tanilli, Server: Türk Anayasaları ve İlgili Mevzuat, İstanbul 1980.
Walter,Hamel: Din ve Vicdan Hürriyeti, Çev: Servet Armağan, İstanbul 1973.