Büşra YILMAZ YENİOĞLU, Mine SÖNMEZ KARTAL

Zihin Yetersizliği Olan Çocukların Sayı Hissini Geliştirmede Doğrudan Öğretim Yöntemine Dayalı Etkinlik Paketinin Etkililiği

Giriş: Sayma ve hesaplama becerileri içerisinde yer alan ve bu becerilerin temelini oluşturan önemli kavramlardan biri sayı hissi kavramıdır. Sayı hissi, sayısal kavramları içeren problemlerin çözümü sırasında sayının akıcı ve esnek olarak kullanılması olarak tanımlanmaktadır. Matematiğin temel becerilerinden olan sayı hissi, ileri düzey matematik becerilerinin kazanılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ülkemizde sayı hissine yönelik yapılan araştırmalar incelendiğinde, araştırmaların çoğunlukla öğrencilerin sayı hissi düzeylerini belirlemeye odaklandığı ve tipik gelişim gösteren bireylerle yapıldığı belirlenmiştir. Bu araştırmanın amacı, zihin yetersizliği olan çocukların sayı hissini geliştirmede doğrudan öğretim yöntemine dayalı etkinlik paketinin etkililiğini incelemektir.Yöntem: Bu araştırmada hafif düzeyde zihin yetersizliği olan 8-12 yaş aralığındaki üç katılımcının sayı hissini geliştirmelerinde ve bu beceriyi sürdürmelerinde doğrudan öğretim yöntemine dayalı etkinlik paketinin etkililiği incelenmiştir. Ayrıca katılımcıların edindikleri beceriyi Panamath uygulasına genelleyip genelleyemedikleri de incelenmiştir. Araştırmada, tek denekli araştırma modellerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır.Bulgular: Elde edilen bulgular, tüm katılımcıların sayı hissinin geliştiğini, bu beceriyi sürdürebildiklerini göstermektedir. Bununla birlikte, farklı yaş grubundan bireylerin sayı hissini belirlemek üzere kullanılan bir yazılım olan Panamath uygulamasına genelleyebildiklerini göstermektedir. Katılımcıların öğretmenlerinden toplanılan sosyal geçerlik bulguları da sayı hissinin katılımcılar için önemli beceri olduğunu göstermektedir. Ayrıca öğretmenler katılımcıların sayı hissi becerilerini günlük hayatlarında da kullandıklarını belirtmiştir.Tartışma: Araştırmanın bulguları, alanyazında yer alan ve özel gereksinimi olan öğrencilere matematik becerilerinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiğini inceleyen araştırmaların sonuçlarıyla tutarlıdır. Elde edilen sonuçlar benzer araştırmalarla karşılaştırılarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sayı hissi, matematik öğretimi, doğrudan öğretim yöntemi, işlevsel matematik becerileri, zihin yetersizliği olan birey.

The Effectiveness of the Activity Package Based on Direct Instruction Method in Developing the Number Sense of Children with Intellectual Disabilities

Introduction: One of the important concepts in counting and calculation skills and forming the basis of these skills is the concept of number sense. Number sense is defined as the fluent and flexible use of numbers while solving problems involving numerical concepts. Number sense, which is one of the basic skills of mathematics, plays an important role in the acquisition of advanced mathematical skills. When the studies on number sense in Turkiye were examined, it was determined that the studies mostly focused on determining the number sense levels of students and were conducted with individuals with typical development. The purpose of this research is to examine the effectiveness of the activity package based on the direct instruction method in developing the number sense of children with intellectual disabilities.Method: In this study, the effectiveness of the activity package based on the direct instruction method in developing and maintaining the sense of number of three participants aged 8-12 with mild intellectual disability was examined. It was also examined whether the participants could generalize their acquired skills to Panamath practice. In the study, a multiple probe design with probe conditions across participants, which is one of the single-subject research models, was used.Findings: The findings showed that all participants developed their sense of number and were able to maintain this skill. Also, it showed that individuals from different age groups could generalize to Panamath, a software used to determine number sense. The social validity findings collected from the teachers of the participants also showed that number sense is an important skill for the participants. In addition, the teachers stated that the participants used their number sense skills in their daily lives as well.Discussion: The findings of the study were consistent with the results of the studies in the literature examining the effectiveness of the direct instruction method in teaching mathematics skills to students with special needs. The obtained results were discussed by comparing them with similar studies.

Keywords:

Number sense, teaching math, direct instruction method, functional mathematics skills, individual with intellectual disability,

PDF

___

Al-Makahleh, A. A. A. (2011). The effect of direct instruction strategy on math achievement of primary 4th and 5th grade students with learning difficulties. International Education Studies, 4(4), 199-205. http://doi.org/10.5539/ies.v4n4p199
Altay, M. K. ve Umay, A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine yönelik sayı duyusu ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 38(167). 241-255.
Altharwa, H., Neyman, J., McLaughlin, T. F. ve Johnson, G. (2014). An evaluation of the effectiveness of implementing dı flashcard procedure to teach basic multiplication facts with an elementary private school student with learning disabilities. International Journal of Innovation and Research in Educational Sciences, 1(1), 21-24.
American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD). (2010). Intellectual disability: Definition, classification, and systems of supports (11th ed.). Washington, DC: Author.
Balçık, B. (2015). Zihinsel yetersizliği bulunan öğrencilere etkileşim ünitesi yöntemiyle toplama becerisinin öğretimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı), 87-110.
Bayram, G. ve Duatepe Paksu, A. (2014). 8.sınıf öğrencilerinin üslü ifadelere ilişkin sayı duyuları ve başarıları arasındaki ilişki. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9). 47-70.
Brinegar, K., McLaughlin, T. F. ve Love, D. (2016). A replication of the use of direct ınstruction flashcards to teach a fourth grade student with learning disabilities math facts: A case report. International Journal of Basic and Applied Science, 4(3), 9-17.
Bugden, S. ve Ansari, D. (2016). Probing the nature of deficits in the ‘approximate number system’in children with persistent developmental dyscalculia. Developmental Science, 19(5), 817-833. http://doi.org/10.1111/desc.12324
Casey, B. M., Lombardi, C. M., Thomson, D., Nguyen, H. N., Paz, M., Theriault, C. A., ve Dearing, E. (2018). Maternal support of children's early numerical concept learning predicts preschool and first‐grade math achievement. Child Development, 89(1), 156-173. http://doi.org/10.1111/cdev.12676
Clayton, S., Gilmore, C., ve Inglis, M. (2015). Dot comparison stimuli are not all alike: The effect of different visual controls on ANS measurement. Acta Psychologica, 161, 177-184. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.actpsy.2015.09.007
Cravalho, C. J., McLaughlin, T. F, Mark Derby, K. ve Waco, T. (2014). The effects of direct instruction flashcards on math performance with measures of generalization across elementary students with learning disabilities and autism spectrum disorder. International Journal of Basic and Applied Science, 2(4), 16-31.
Çekirdekçi, S., Şengül, S. ve Doğan, M. C. (2016). 4. sınıf öğrencilerinin sayı hissi ile matematik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Qualitative Studies, 11(4), 48-66. doi: http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2016.11.4.E0028
DeLong, L., McLaughlin, T. F., Neyman, J. ve Wolf, M. (2013). The effects of direct instruction flashcard system and model, lead, and test on numeral identification for a nonverbal preschool girl with developmental delays. Asia Pacific Journal of Multidisciplinary Research, 1(1), 1-11.
Dyson, N. I., Jordan, N. C. ve Glutting, J. (2013). A number sense intervention for low-income kindergartners at risk for mathematics difficulties. Journal of Learning Disabilities, 46(2), 166-181. http://doi.org/10.1177/0022219411410233
Eliçin, Ö., Dağseven Emecen, D. ve Yıkmış, A. (2013). Zihin engelli çocuklara doğrudan öğretim yöntemiyle temel toplama işlemlerinin öğretiminde nokta belirleme tekniği kullanılarak yapılan öğretimin etkinliği. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37(37), 118-136.
Erbaş, D. (2012). Güvenirlik. E. Tekin-İftar (Ed), Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar içinde (s. 109-133). Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları.
Eripek, S. (2012). Zihinsel yetersizliği olan bireyler ve eğitimleri. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
Geçal, İ. ve Çetin, M. E. (2018). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere eldesiz toplama işleminin öğretiminde tablet bilgisayar aracılığı ile sunulan animasyon programının etkililiği. Education Sciences, 13(1), 75-89. doi: http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2018.13.1.1C0681
Greeno, J. G. (1991). Number sense as situated knowing in a conceptual domain. Journal for Research in Mathematics Education, 22(3), 170-218.
Gürsel, O. (2017). Özel gereksinimli öğrencilere matematik beceri ve kavramlarının öğretimini planlama ve uygulama. Ankara: Vize Yayıncılık.
Harç, S. (2010). 6. Sınıf öğrencilerinin sayı duygusu kavramı açısından mevcut durumlarının analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Harris, M., Helling, J., Thompson, L., Neyman, J., McLaughlin, T. F., Hatch, K. ve Jack, M. (2015). The effects of a direct instruction flashcard system to teach two students with disabilities multiplication facts. International Journal of Applied Research, 1(3), 66-77.
Heasty, M., McLaughlin, T. F., Williams, R. L. ve Keenan, B. (2012). The effects of using direct instruction mathematics formats to teach basic math skills to a third grade student with a learning disability. Academic Research International, 2(3), 382.
Howden, H. (1989). Teaching number sense. The Arithmetic Teacher, 36(6), 6-11.
İlik, Ş. (2009). Hafif düzeyde öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerde doğrudan öğretim yönteminin fen ve teknoloji dersine ilişkin kavramların öğretiminde etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
İymen, E. (2012). 8. sınıf öğrencilerinin üslü ifadeler ile ilgili sayı duyularının sayı duyusu bileşenleri bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Jordan, N. C., Glutting, J. ve Ramineni, C. (2010). The importance of number sense to mathematics achievement in first and third grades. Learning and Individual Differences, 20(2), 82-88. http://doi.org/10.1016/j.lindif.2009.07.004
Jordan, N. C., Glutting, J., Ramineni, C. ve Watkins, M. W. (2010). Validating a number sense screening tool for use in kindergarten and first grade: Prediction of mathematics proficiency in third grade. School Psychology Review, 39(2). https://doi.org/10.1080/02796015.2010.12087772
Jordan, N. C., Kaplan, D., Ramineni, C. ve Locuniak, M. N. (2009). Early math matters: Kindergarten number competence and later mathematics outcomes. Developmental Psychology, 45(3), 850. http://doi.org/10.1037/a0014939
Kahyaoğlu, F. (2010). Zihin engelli bireylere ikişerli ve üçerli atlayarak sayma becerisinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Kameenui, E.J. ve Simmons, D.C. (1990). Designing instructional strategies: The prevention of academic learning problems. Colombus, OH: Merrill
Karabulut, A. ve Yıkmış, A. (2010). Zihin engelli bireylere saat söyleme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2).
Kayhan Altay, M. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sayı duyularının; sınıf düzeyine, cinsiyete ve sayı duyusu bileşenlerine göre incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kırcaali İftar, G., Ergenekon, Y. ve Uysal, A. (2008). Zihin özürlü bir öğrenciye sabit bekleme süreli öğretimle toplama ve çıkarma öğretimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(1). 309-320.
Kot, M., Sönmez, S. ve Yıkmış, A. (2017). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere toplama işlemi öğretiminde doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan nokta belirleme tekniği ile sayı doğrusu stratejisinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(02), 253-269.
Lago, R. M. ve DiPerna, J. C. (2010). Number sense in kindergarten: A factor-analytic study of the construct. School Psychology Review, 39(2), 164-181. doi: https://doi.org/10.1080/02796015.2010.12087771
Lapke, M. ve McLaughlin, T. F. (2015). The effects of direct instruction flashcards to increase number recognition for a five-year-old general education ell student. World Wide Journal of Multidisciplinary Research and Development, 1(6), 6-11.
Libertus, M. E., Feigenson, L. ve Halberda, J. (2013). Is approximate number precision a stable predictor of math ability? Learning and Individual Differences, 25, 126-133. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.lindif.2013.02.001
Libertus, M. E., Odic, D., Feigenson, L. ve Halberda, J. (2016). The precision of mapping between number words and the approximate number system predicts children’s formal math abilities. Journal of Experimental Child Psychology, 150, 207-226. http://doi.org/http://dx.doi.org/10.1016/j.jecp.2016.06.003
Locuniak, M. N. ve Jordan, N. C. (2008). Using kindergarten number sense to predict calculation fluency in second grade. Journal of Learning Disabilities, 41(5), 451-459. http://doi.org/10.1177/0022219408321126
Markovits, Z. ve Sowder, J. (1994). Developing number sense: An intervention study in Grade 7. Journal for Research in Mathematics Education, 25(1), 4-29.
Mazzocco, M. M., Feigenson, L. ve Halberda, J. (2011). Impaired acuity of the approximate number system underlies mathematical learning disability (dyscalculia). Child Development, 82(4), 1224-1237. http://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2011.01608.x
McIntosh, A., Reys, B. J. ve Reys, R. (1992). A proposed framework for examining basic number sense. For the Learning of Mathematics, 12(3), 2-8.
Mutlu, Y. ve Akgün L. (2017). The effects of computer assisted instruction materials on approximate number skills of students with dyscalculia. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 16(2), 119-136.
Nar, S. (2018). Zihin yetersizliği olan öğrencilere temel toplama işleminin öğretiminde somut-yarı somut-soyut öğretim stratejisinin etkililiği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: Author.
Norris, J. E., Clayton, S., Gilmore, C., Inglis, M., ve Castronovo, J. (2019). The measurement of approximate number system acuity across the lifespan is compromised by congruency effects. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 72(5), 1037-1046. http://doi.org/10.1177/1747021818779020
Olkun, S. (2015). Çocukta sayı hissi ve geliştirilmesi. Erişim Tarihi: 28.12.2019 - https://www.researchgate.net/publication/283711235_Sayi_hissi_Nedir_Neden_onemlidir_Nasil_gelisir_2012_Egitimci_10_6-9
Öncül, N. (2016). Zihin yetersizliği: Özellikler. İ. Diken, H. Bakkaloğlu (Ed), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu içinde (s. 26-55). Ankara: Pegem Akademi.
Öztürk, M., Durmaz, B. & Can, D. (2019). Sayı konusmalarının diskalkulik ortaokul ögrencilerinin sayı duyularına etkisi. Kastamonu Education Journal, 27(6), 2467-2480. http://doi.org/10.24106/kefdergi.3337
Reys, R. ve Yang, D. C. (1998). Relationship between computational performance and number sense among sixth-and eighth-grade students in Taiwan. Journal for Research in Mathematics Education, 29(2), 225-237. http://doi.org/10.2307/749900
Sabornie, E. J. ve DeBettencourt, L. U. (2009). Teaching students with mild and highincidence disabilities at the secondary level. Prentice Hall.
Sazak-Pınar, E. ve Kocabıyık, D. (2014). Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilere örüntü oluşturma becerisinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 281-300.
Schug M. C., Tarver, S. G. ve Western, R. D. (2001). Direct instruction and the teaching of early reading. Policy Research Institute, 14(2), 5-21.
Shanley, L., Clarke, B., Doabler, C. T., Kurtz-Nelson, E. ve Fien, H. (2017). Early number skills gains and mathematics achievement: Intervening to establish successful early mathematics trajectories. The Journal of Special Education, 51(3), 177-188. https://doi.org/10.1177/0022466917720455
Smith, T. E. C., Polloway, E. A., Patton, J. R. ve Dowdy, C.A. (2004). Teaching Students with Special Needs in Inclusive Settings. (4. Ed.) Pearson: Boston. Sucuoğlu, B. (2013). Zihin engelliler ve eğitimleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
Şengül, S. (2013). Identification of number sense strategies used by pre-service elementary teachers. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(3), 1965-1974.
Şengül, S. ve Gülbağcı-Dede, H. (2013). An investigation of classification of number sense components. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(8), 645-645.
Şengül, S. ve Gülbağcı-Dede, H. (2014). The strategies of mathematics teachers when solving number sense problems. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 5(1), 73-88.
Şengül, S., Gülbağcı-Dede, H. ve Gerez Cantimer, G. (2012). Examining the number sense strategies about percent of the 6th grade students. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1055-1070. http://dx.doi.org/10.9761/jasss_407
Tekin-İftar, E. (2012). Çoklu yoklama modelleri. E. Tekin-İftar (Ed.), Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar içinde (s. 217-251). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Terzioğlu, N. K. ve Yıkmış, A. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere temel çıkarma işlemi öğretiminde nokta belirleme tekniğinin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(1), 1-27. http://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.298939
Tunalı, C. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin sayı duyusu düzeylerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Wang, J. J., Halberda, J. ve Feigenson, L. (2017). Approximate number sense correlates with math performance in gifted adolescents. Acta psychologica, 176, 78-84. http://dx.doi.org/10.1016/j.actpsy.2017.03.014
Witzel, B. S., Riccomini, P. J. ve Herlong, M. L. (2013). Building number sense through the common core. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Yang, D. C. (2003). Teaching and learning number sense–an intervention study of fifth grade students in Taiwan. International Journal of Science and Mathematics Education, 1(1), 115-134.
Yücesoy-Özkan, Ş. ve Uysal, H. (2018). Özel gereksinimli bireylerde işlevsel akademik beceriler. E. Sazak (Ed), Özel eğitimde sosyal uyum becerilerinin öğretimi içinde (s. 277-311). Ankara: Pegem Akademi.