Problem Davranışların İşlevinin Belirlenmesinde Denemeye Dayalı İşlevsel Analiz ile Geleneksel İşlevsel Analiz Sonuçlarının Karşılaştırılması

Öz Okul öncesi kaynaştırma ortamlarında sergilenen problem davranışlara yönelik etkili müdahaleler geliştirebilmek için bu davranışların işlevinin belirlenmesi önemlidir. Bu araştırmada, çeşitli problem davranışlara sahip, okul öncesi kaynaştırmaya devam eden özel gereksinimli öğrencilerin, davranışlarının işlevini belirlemede, denemeye dayalı işlevsel analiz (DDİA) kullanımının etkililiğini belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, DDİA’dan elde edilen sonuçlarla, etkililiği kanıtlanmış bir yöntem olan geleneksel işlevsel analiz (GİA) sonuçları karşılaştırılmış ve sonuçlar arasındaki uyum incelenmiştir. Araştırmaya, yaşları 62-67 ay aralığında bulunan biri dil bozukluğu üçü otizm spektrum bozukluğu tanısına sahip toplam 4 erkek öğrenci katılmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde DDİA, ikinci bölümünde GİA süreci uygulanmıştır. DDİA sürecine ilişkin veriler, sistematik gözlem yoluyla toplanmıştır. GİA sürecinde ise, multi element deseni kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, tüm katılımcıların problem davranışlarının işlevini belirlemede DDİA ile GİA sonuçları arasında tam uyum olduğu görülmüştür. Bu durum, DDİA yönteminin problem davranışlarının işlevlerini belirlemede etkili bir yöntem olabileceğini göstermektedir.

___

  • Thomason‐Sassi, J. L., Iwata, B. A., Neidert, P. L., & Roscoe, E. M. (2011). Response latency as an index of response strength during functional analyses of problem behavior. Journal of Applied Behavior Analysis, 44(1), 51-67. doi: 10.1901/jaba.2011.44-51
  • Tekin-İftar, E., & Kırcaali-İftar, G. (2013). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri [Errorless teaching methods in special education] (2. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Tekin-İftar, E. (2012). Dönüşümlü uygulamalar modeli [Alternating conditions model]. E. Tekin-İftar (Ed.) Eğitim ve davranış bilimlerinde tek denekli araştırmalar [Single-subject research in education and behavioral sciences] içinde (ss. 313-327). Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
  • Snell, M. E., Voorhees, M. D., Berlin, R. A., Stanton-Chapman, T. L., Hadden, S., & McCarty, J. (2012). Use of interview and observation to clarify reported practices of head start staff concerning problem behavior implications for programs and training. Journal of Positive Behavior Interventions, 14(2), 108-117. doi: 10.1177/1098300711416819
  • Smith, R. G., & Churchill, R. M. (2002). Identification of environmental determinants of behavior disorders through functional analysis of precursor behaviors. Journal of Applied Behavior Analysis, 35(2), 125136. doi: 10.1901/jaba.2002.35-125
  • Sigafoos, J., & Saggers, E. (1995). A discrete-trial approach to the functional analysis of aggressive behaviour in two boys with autism. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 20(4), 287-297. doi: 10.1080/07263869500035621
  • Schmidt, J. D., Drasgow, E., Halle, J. W., Martin, C. A., & Bliss, S. A. (2014). Discrete trial functional analysis and functional communication training with three individuals with autism and severe problem behavior. Journal of Positive Behavior Interventions, 16(1), 44-55. doi: 10.1177/1098300712470519
  • Rispoli, M., Ninci, J., Burke, M. D., Zaini, S., Hatton, H., & Sanchez, L. (2015). Evaluating the accuracy of results for teacher implemented trial-based functional analyses. Behavior Modification, 39(5), 627-653. doi: 10.1177/0145445515590456
  • Rispoli, M., Burke, M. D., Hatton, H., Ninci, J., Zaini, S., & Sanchez, L. (2015). Training head start teachers to conduct trial-based functional analysis of challenging behavior. Journal of Positive Behavior Interventions, 17(4), 235-244. doi: 10.1177/1098300715577428
  • Rispoli, M., Ninci, J., Neely, L., & Zaini, S. (2014). A systematic review of trial-based functional analysis of challenging behavior. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 26(3), 271-283. doi: 10.1007/s10882-013-9363-z
  • Rispoli, M. J., Davis, H. S., Goodwyn, F. D., & Camargo, S. (2013). The use of trial-based functional analysis in public school classrooms for two students with developmental disabilities. Journal of Positive Behavior Interventions, 15(3), 180-189. doi: 10.1177/1098300712457420
  • Poulou, M. S. (2015). Emotional and behavioural difficulties in preschool. Journal of Child and Family Studies, 24(2), 225-236. doi: 10.1007/s10826-013-9828-9
  • Phillips, K. J., & Mudford, O. C. (2008). Functional analysis skills training for residential caregivers. Behavioral Interventions, 23(1), 1-12. doi: 10.1002/bin.252
  • Özbey, S. (2009). Anaokulu ve Anasınıfı Davranış Ölçeğinin (PKBS-2) geçerlik güvenirlik çalışması ve destekleyici eğitim programının etkisinin incelenmesi [Study of the Validity and Reliabilty of the Preschool and Kindergarten Behaviour Scales and to Examine Affect of the Promoter Education Program] (Yayımlanmamş doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye). [Unpublished master’s thesis, Gazi University, Institute of Educational Sciences, Ankara, Turkey]. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden elde edilmiştir. (Tez No. 227837)
  • O'Neill, R. E., Horner, R. H., Albin, R. W., Sprague, J. R., Storey, K., & Newton, J. S. (1997). Functional assessment and program development for problem behavior (2nd ed.). Pacific Grove, CA: Brooks.
  • Oliver, A. C., Pratt, L. A., & Normand, M. P. (2015). A survey of functional behavior assessment methods used by behavior analysts in practice. Journal of Applied Behavior Analysis, 48(4), 817-829. doi: 10.1002/jaba.256
  • Northup, J., Wacker, D., Sasso, G., Steege, M., Cigrand, K., & Cook, J., et al. (1991). A brief functional analysis of aggressive and alternative behavior in an outclinic setting. Journal of Applied Behavior Analysis, 24(3), 509-522. doi: 10.1901/jaba.1991.24-509
  • Najdowski, A. C., Wallace, M. D., Ellsworth, C. L., MacAleese, A. N., & Cleveland, J. M. (2008). Functional analyses and treatment of precursor behavior. Journal of Applied Behavior Analysis, 41(1), 97. doi: 10.1901/jaba.2008.41-97
  • Mehas, K., Boling, K., Sobieniak, S., Sprague, J., Burke, M. D., & Hagan, S. (1998). Finding a safe haven in middle school. Teaching Exceptional Children, 30(4), 20-23. doi: 10.1177/004005999803000404
  • Meaker, T. M. (2012). Correspondence between teacher-conducted trial-based functional analyses and traditional functional analyses with high-school aged students (Master’s dissertation, Utah State University). Retrieved from https://digitalcommons.usu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2333&context=etd
  • McDonald, J., Moore, D. W., & Anderson, A. (2012). Comparison of functional assessment methods targeting aggressive and stereotypic behaviour in a child with autism. The Australian Educational and Developmental Psychologist, 29(1), 52-65. doi: 10.1017/edp.2012.9
  • McComas, J. J., & Mace, F. C. (2000). Theory and practice in conducting functional analysis. In E. S. Shapiro & T. R. Kratochwill (Eds.), Behavioral assessment in school (pp. 78-98). New York: Guilford.
  • Mace, F. C. (1994). The significance and future of functional analysis methodologies. Journal of Applied Behavior Analysis, 27(2), 385-392. doi: 10.1901/jaba.1994.27-385
  • LaRue, R. H., Lenard, K., Weiss, M. J., Bamond, M., Palmieri, M., Kelley, M. E., (2010). Comparison of traditional and trial-based methodologies for conducting functional analyses. Research in Developmental Disabilities, 31(2), 480-487. doi: 10.1016/j.ridd.2009.10.020
  • Lang, R., O'Reilly, M., Machalicek, W., Lancioni, G., Rispoli, M., & Chan, J. M. (2008). A preliminary comparison of functional analysis results when conducted in contrived versus natural settings. Journal of Applied Behavior Analysis, 41(3), 441-445. doi: 10.1901/jaba.2008.41-441
  • Landers, E., Alter, P., & Servilio, K. (2008). Students' challenging behavior and teachers' job satisfaction. Beyond Behavior, 18(1), 26-33.
  • Lambert, J. M., Bloom, S. E., & Irvin, J. (2012). Trial‐based functional analysis and functional communication training in an early childhood setting. Journal of Applied Behavior Analysis, 45(3), 579-584. doi: 10.1901/jaba.2012.45-579
  • Kunnavatana, S. S., Bloom, S. E., Samaha, A. L., Lignugaris, B., Dayton, E., & Harris, S. K. (2013). Using a modified pyramidal training model to teach special education teachers to conduct trial-based functional analyses. Teacher Education and Special Education: The Journal of the Teacher Education Division of the Council for Exceptional Children, 36(4), 267-285. doi: 10.1177/0888406413500152
  • Kohlman, S. A. (2013). An evaluation of trial-based functional analyses (Master’s dissertation, California State University). Retrieved from http://hdl.handle.net/10211.9/2252
  • Jensen, J. (2011). Classroom applications of a trial-based functional analysis in an early childhood education setting (Master’s dissertation, Utah State University). Retrieved from https://digitalcommons.usu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1897&context=etd
  • Iwata, B. A., Dorsey, M. F., Slifer, K. J., Bauman, K. E., & Richman, G. S. (1994). Toward a functional analysis of self-injury. Journal of Applied Behavior Analysis, 27(2), 197-209. doi: 10.1901/jaba.1994.27-197
  • Iwata, B. A., Dorsey, M. F., Slifer, K. J., Bauman, K. E., & Richman, G. S. (1982). Toward a functional analysis of self-injury. Analysis and Intervention in Developmental Disabilities, 2(1), 3-20. doi: 10.1016/02704684(82)90003-9
  • Hastings, R. P., & Bham, M. S. (2003). The relationship between student behaviour patterns and teacher burnout. School Psychology International, 24(1), 115-127. doi: 10.1177/0143034303024001905
  • Hanley, G. P., Iwata, B. A., & McCord, B. E. (2003). Functional analysis of problem behavior: A review. Journal of Applied Behavior Analysis, 36(2), 147-185. doi: 10.1901/jaba.2003.36-147
  • Flynn, S. D., & Lo, Y. Y. (2016). Teacher implementation of trial-based functional analysis and differential reinforcement of alternative behavior for students with challenging behavior. Journal of Behavioral Education, 25(1), 1-31. doi: 10.1007/s10864-015-9231-2
  • Erbaş, D., Yücesoy, Ş., Turan, Y., & Ostrosky, M. M. (2006). Turkish special education teachers' implementation of functional analysis in classroom settings. Education and Training in Developmental Disabilities, 41(2), 155-162.
  • Erbaş, D., Tekin-İftar, E., & Yücesoy, Ş. (2006). Teaching special education teachers how to conduct functional analysis in natural settings. Education and Training in Developmental Disabilities, 41(1), 28-36.
  • Erbaş, D., Kırcaali-İftar, G., & Tekin-İftar, E. (2007). İşlevsel değerlendirme: Davranış sorunlarıyla başa çıkma ve uygun davranışlar kazandırma süreci [Functional assessment: Dealing with behavioral problems and the process for gaining appropriate behaviors] (3. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
  • Emerson, E., Kiernan, C., Alborz, A., Reeves, D., Mason, H., Swarbrick, R., et al. (2001). The prevalence of challenging behaviors: A total population study. Research in Developmental Disabilities, 22(1), 77-93. doi: 10.1016/S0891-4222(00)00061-5
  • Dunlap, G., Strain, P. S., Fox, L., Carta, J. J., Conroy, M., Smith, B. J., et al. (2006). Prevention and intervention with young children's challenging behavior: Perspectives regarding current knowledge. Behavioral Disorders, 32(1), 29-45. doi: 10.1177/019874290603200103
  • DeLeon, I. G., & Iwata, B. A. (1996). Evaluation of a multiple‐stimulus presentation format for assessing reinforcer preferences. Journal of Applied Behavior Analysis, 29(4), 519-533. doi: 10.1901/jaba.1996.29519
  • Cozby, P. C. (2003). Methods in behavioral research. Boston: McGraw-Hill.
  • Chezan, L. C., Drasgow, E., & Martin, C. A. (2014). Discrete-trial functional analysis and functional communication training with three adults with intellectual disabilities and problem behavior. Journal of Behavioral Education, 23(2), 221-246. doi: 10.1007/s10864-013-9192-2
  • Chandler, L. K., & Dahlquist, C. M. (2002). Functional assessment: Strategies to prevent and remediate challenging behavior in school settings (1st ed.). New Jersey: Pearson Education.
  • Carr, E. G., Taylor, J. C., & Robinson, S. (1991). The effects of severe behavior problems in children on the teaching behavior of adults. Journal of Applied Behavior Analysis, 24(3), 523-535. doi: 10.1901/jaba.1991.24-523
  • Bloom, S. E., Lambert, J. M., Dayton, E., & Samaha, A. L. (2013). Teacher‐conducted trial‐based functional analyses as the basis for intervention. Journal of Applied Behavior Analysis, 46(1), 208-218. doi: 10.1002/jaba.21
  • Bloom, S. E., Iwata, B. A., Fritz, J. N., Roscoe, E. M., & Carreau, A. B. (2011). Classroom applicatıon of a trialbased functional analysis. Journal of Applied Behavior Analysis, 44(1), 19-31. doi: 10.1901/jaba.2011.4419.
  • Baydık, B., & Bakkaloğlu, H. (2009). Alt sosyoekonomik düzeydeki özel gereksinimli olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin sosyometrik statülerini yordayan değişkenler [Variables that predict sociometric status of primary school students with and without special needs at lower socioeconomic level]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 401-447.
  • Austin, J. L., Groves, E. A., Reynish, L. C., & Francis, L. L. (2015). Validating trial‐based functional analyses in mainstream primary school classrooms. Journal of Applied Behavior Analysis, 48(2), 274-288. doi: 10.1002/jaba.208
  • Alberto, P. A., & Troutman, A. C. (2003). Applied behavior analysis for teachers (6th ed.). New Jersey: Pearson Education.
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi-Cover
  • ISSN: 1304-7639
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1991
  • Yayıncı: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Görme Yetersizliği Olan Lisans Öğrencilerinin Sınıf İçi ÖlçmeDeğerlendirme Süreçlerinin İncelenmesi

Ömer KAMIŞ, Ergül DEMİR

Türkiye’de İlkokul ve Ortaokullarda Yapılan Kaynaştırma Araştırmalarının Gözden Geçirilmesi (2006 - 2016)

Emine Sema BATU, Göksel CÜRE, Salih NAR, Duygu GÖVERCİN, Muhammet KESKİN

Türkiye’de İlkokul ve Ortaokullarda Yürütülen Kaynaştırma Uygulamalarıyla İlgili Araştırmaların Gözden Geçirilmesi

Göksel CÜRE, Emine Sema BATU, Salih NAR, Muhammet KESKİN, Duygu GÖVERCİN

Görme Yetersizliği Olan ve Olmayan Öğretmenlerin Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet Algıları

Şule POLAT

İşiten ve İşitme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Özetleme Becerilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi

Halime Miray Sümer, Cebrail Turna

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan ve Tipik Gelişim Gösteren Çocukların Üç Boyutlu Animasyon ve Canlı İnsan Model Video Materyalleri Üzerinde Yüz İşlemelerinin Karşılaştırılması

Gökhan TÖRET, Hayri Eren SUNA, Selda ÖZDEMİR, Ömür Gürel SELİMOĞLU

TONİ-3 Zeka Testinin Üstün Yetenekli Çocuklarda Güvenirlik ve Geçerlilik İncelemesi

Ahmet BİLDİREN, Mediha KORKMAZ

Görme Yetersizliği Olan Lisans Öğrencilerinin Sınıf İçi Ölçme-Değerlendirme Süreçlerinin İncelenmesi

Ömer KAMIŞ, Ergül DEMİR

Problem Davranışların İşlevinin Belirlenmesinde Denemeye Dayalı İşlevsel Analiz ile Geleneksel İşlevsel Analiz Sonuçlarının Karşılaştırılması

Gamze APAYDIN, Çığıl AYKUT

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan ve Normal Gelişim Gösteren Çocukların Üç Boyutlu Animasyon ve Canlı İnsan Model Video Materyalleri Üzerinde Yüz İşlemelerinin Karşılaştırılması

Gökhan Töret, Selda Özdemir, Ömür Gürel Selimoğlu