Farklı Yetersizliği Olan 48-72 Ay Çocuklarda Cinsel Gelişimin İncelenmesi

Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden Durum Çalışması yönteminde ve nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modelinde tasarlanmıştır. Farklı yetersizlik türlerinde yer alan çocukların ( İşitme yetersizliği, zihinsel yetersizlik, ve otizmli çocuklar ) Cinsel gelişimin belirleyicileri olan cinsel kimlik ve cinsiyete ilişkin davranışları Selçuk Cinsel Gelişim Ölçeği (36-72 Ay) kullanılarak incelenmiştir. Verilerin analizinde SPSS 20, yazılımı kullanılmıştır. Çalışmanın hedef evrenini 2017-2018 yılları arasında Konya ili merkez ilçelerinde ikamet eden 48-72 aylık sağlık kurulu tarafından tıbbi, Rehberlik Araştırma Merkezleri tarafından eğitsel tanılaması yapılmış hafif düzey sadece bir yetersizliğe sahip ve en az tek kelime düzeyinde ifade edici dil gelişimini kazanmış yetersizlik türlerindeki çocuklar oluşturmaktadır. Zihinsel yetersizliği olan çocukların cinsiyete ilişkin davranışları tercih etmeme nedenleri 5, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların 6, işitme yetersizliği olan çocukların ise 3 tema altında toplanmıştır. Ayrıca üç grubun cinsel kimlik kazanımları betimsel olarak karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

cinsel gelişim, yetersizlik türleri ve cinsel gelişim, işitme yetersizliği, otizm

Examination of Sexual Development in Children with 48-72 Months of Age

This study is a case study which is one of the qualitative research methods and a general survey model which is one of the quantitative research methods. The sexual identity and gender behaviors of children with different disabilities (hearing impairment, intellectual disability, autism spectrum disorder) were examined. Selcuk Sexual Development Scale (36-72 Months) was used as the data collection tool. SPSS 20 software and coding method were used for data analysis. The sample of the study consists of 48-72 months of children who reside in Konya between 2017-2018, who have been diagnosed with medical diagnosis by the health board, and who have been diagnosed with educational diagnosis by guidance research centers, who have a mild level of inadequacy, and who have achieved at least one word-expressing language development at least. As a result of the research, the reasons of non-preferential behaviors of children with intellectual disabilities were grouped under 5 themes, children with autism spectrum disorder were gropued under 6 themes and children with hearing impairment under 3 themes. It has been determined that the acquisition of children with sexual identity of children with hearing-impairment is more sufficient than children with intellectual disabilities and children with intellectual disabilites’ sexual identity acquisition is more sufficient than children with autism spectrum disorder.

Keywords:

Sexual development types of inadequacy and sexual development, hearing impairment, autism spectrum disorder, intellectual disability,

PDF

___

Aderemi, T. J. (2014). Teachers’ perspectives on sexsuality and sexuality education of learners with intellectual disabilities in Nigeria. Journal of Sex Disabilities, 32(3), 247-258. doi: 10.1007/s11195-013-9307-7
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı [Ministry of Family and Social Policies] (2014). İşitme engelli çocuklar aile rehberi [Hearing impaired children family guide]. https://www.ailevecalisma. gov.tr/media/5633/isitmeengelli-cocuklar-aile-egitim-rehberi.pdf adresinden erişildi.
Akçamete, G. (2009). İşitme engelli çocuklar. A. Ataman (Ed.), Özel eğitime giriş [Introduction to special education] içinde (ss. 239-251). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Akfırat, F. Ö. (2004). Yaratıcı dramanın işitme engellilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkisi [The effect of creative drama on the development of social skills of hearing impaired people]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 2-9. doi: 10.1501/Ozlegt 00000000 77
Aksoy, C. (1990). 3-6 yaş arası çocukların oyuncak tercihlerinde cinsiyet faktörünün etkisinin incelenmesi [Investigation of the effect of gender factor on 3-6 year-old children's toy preferences] (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Alpar, R. (2014). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik [Applied statistics and validity-reliability with examples from sports, health and educational sciences] (3. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Alptekin, A., & Tepeli, K. (2019). Development of Selcuk Sexual Development Scale (36-72 months). Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 10(3), 249-265. doi: 10.21031/epod.505352
Amerikan Psikiyatri Birliği. (2014). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (5. baskı) [Diagnostic and statistical manual of mental disorders] (E. Köroğlu, Çev. ed.). İstanbul: Hekimler Yayın Birliği (Orijinal kitabın yayın tarihi 2013)
Aydilek-Çiftçi, M. (2011). Öğretmenlerin ve farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip anne-babaların cinsiyet rolleri algısının 60-72 ay arası çocukların oyuncak tercihleri ve akran etkileşimleri ile ilişkisinin incelenmesi. [The investigation of the relationships of teachers and parents with different socio-economic level in gender role perception of children between 60-72 months with toy preferences and peer ınteractions] (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Bakkaloğlu, H. (2008). Okulöncesi geçiş becerilerini değerlendirme ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları [Development of pre-school transition skills assessment scale: Validity and reliability studies]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 273-291.
Bandura, A., & Bussey, K. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation. Psychologyical Review, 106(4), 676-713.
Baran, G. (1998). Ankara’da bulunan çocuk yuvalarında kalan 7-11 yaş grubu çocuklarda cinsiyet rolleri ve cinsiyet özellikleri kalıpyargılarının gelişimi [Development of gender roles and gender stereotypes in 7- 11 year-old children in children's slots in Ankara] (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Barutçu, E. (2002). Özel anaokullarına devam eden 6 yaş çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargıları ile annenin sosyal uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Investigation of the relationship between the gender stereotypes of 6-year-old children and their mother's social cohesion] (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Başal, H. A., & Kahraman P. (2011). Anne eğitim düzeyine göre çocukların cinsiyet kalıpyargıları, ile oyun ve oyuncak tercihleri [According to the level of mother education, children's gender stereotypes, and play and toy preferences]. Journal of New World Sciences Accademy, 6(1), 1336-1357.
Baykal, M. (2018). 2-6 yaş arası çocukların dil kullanımı üzerine bir inceleme: Denizli örneği [A case study on language use of children between 2-6 years old: Denizli case] (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Bilgiç, E. (2015). Zihinsel engelli ergenlerin annelerinin cinsel eğitimle ilgili görüşleri [Mothers with mentally retarded adolescents, their views on sexual education] (Yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bodur, Ş., Soysal, A. Ş., İşeri, E., & Şenol, S. (2006). Otistik bozukluğun erken belirtileri ve tanısı [Early symptoms and diagnosis of autistic disorder]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(3), 130-136.
Couwenhoven, T. (2007). Teaching children with down syndrome about their bodies boundaries, and sexuality (1st ed.). Bethesda: Woodbine House.
Crespi, I. (2011). Socializatıon and gender roles within the family: A study on adolescents and their parents in Great Britain. Retrieved from http://www.mariecurie.org/annals/volume3/crespi.pdf
Çetin, Z. (2002). Beş-on yedi yaş grubu zihinsel engeli olan ve beş-altı yaş grubu zihinsel engeli olmayan çocukların cinsiyet rolü kazanımlarının karşılaştırılması [Comparison of gender role gain of fiveseventeen-year-old children with mental retardation and five-six age group mental retardation] (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çetin, Z., Yükselen, A., & Doğan, Ö. (2005). Zihinsel engeli olan, normal gelişim gösteren ve korumaya muhtaç çocukların cinsiyet rollerini algılamalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi [A comparative study of the perceptions of gender roles of children in need of normal development with mental disability]. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 16(1), 61-77.
Çifçi-Tekinarslan, İ., & Eratay, E. (2013). Zihinsel yetersizliği olan bireylerin ergenlik dönemine uyum sürecinde ebeveyn davranışlarının incelenmesi [Investigation of parental behaviors in the adaptation process of the ındividuals with intellectual disability to adolescence]. E-Journal of New Word Sciences Academy, 8(3), 363-374. doi/10.12739/NWSA.2013.8.3.1C0592
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik, SPSS ve Lisrel uyugulamaları [SPSS and LISREL applications for multivariate Statistics for social sciences] (4. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Dewinter, H. (2013). Autism and normative sexual development: A narrative review. Journal of Clinical Nursing, 22(23-24), 3467-3483. doi.org/10.1111/jocn.12397
Edelbrock, C. S., & Sugara, A. I. (1978). Acquisition of sex- typed preferences in preschool-aged children. Journal of Deveopmental Psychology, 14(6), 614-623.
Ege, P. (2006). Farklı engel gruplarının iletişim özellikleri ve öğretmenlere öneriler [Communication characteristics of different disability groups and recommendations for teachers]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(2), 1-23.
Erben, S. (2005). Montessori materyallerinin zihin engelli ve işitme engelli olan çocukların alıcı dil gelişiminden görsel algı düzeyine etkisi [The effect of montessori materials on children's language development and visual perception level of children with mental disabilities and hearing impaired] (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Eripek, S. (2009). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar. A. Ataman (Ed.). Özel eğitime giriş [Introduction to special education] içinde (ss. 151-171). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Eser, M. (2008). Ana babaların cinsel kimlik gelişimiyle ilgili tutumların çocuğun cinsel kimlik kazanmasına etkisi [The effect of parents' attitudes towards sexual identity development on the child's sexual identity gain] (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Gündüz-Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılar yönünden incelenmesi [An examination of illustrated story books printed for preschool children in terms of gender-related stereotypes] (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Güney, O. (2012). 5-6 yaş çocuklarında algılanan cinsiyet kslıpyargılarına ilişkin ebeveyn beklentileri ile oyuncak tercihleri arasındaki ilişki [Relationship between parental expectations and toy preferences for perceived gender stereotypes in 5-6 years old children] (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gürol, A., Polat, S., & Oran, T. (2014). Views of mother having children with ıntellectual disability regarding sexual education: A qualitative study. Journal of Sexuality and Disabilities, 32(2), 123-133.
Gürşimşek, I., & Günay, V. D. (2005). Çocuk kitaplarında cinsiyet rollerinin işlenişinde kullanılan dilsel ve dildışı göstergelerin değerlendirilmesi [Evaluation of linguistic and non-linguistic indicators used in the processing of gender roles in children's books]. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 53-63.
Kelliher, M. H. (1973). The social and sexual development of the deaf child (Master’s thesis). Loyola University, Chicago. Retrieved from https://ecommons.luc.edu/cgi/viewcontent. Kijak, R. (2013). The sexuality of adults with intellectual disability in Poland. Journal of Sexuality and Disability, 31(2), 109-123. doi:10.1007/s11195-013-9294-8
Köseler, F. (2009). Okulöncesi öykü ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet olgusu [Gender case in preschool story and tale boks] (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Lamb, M. E., & Roopnarine, J. E. (1979). Peer influences on sex-role development in preschoolers. Journal of Child Development, 50(4), 1219-1222.
Langlois, H. J., & Downs, A. C. (1980). Mothers, fathers and peers as socialization agents of sex-typed play behaviors in young children. Jornal of Child Development, 51(4), 1217-1247.
Lin, M. (1991). The preliminary study on the ıssue of sexual behavior and sex education for mentally retarded persons. Journal of Bulletin of Social Education, 20, 23-36.
Lobue, V., & DeLoache, S. J. (2011). Pretty in pink: The early development of gender-stereotyped colour preferences. British Journal of Developmental Psychology, 29(3), 656-667. doi: 10.1111/j.2044- 835X.2011.02027.x
Maksym, D. (1990). Shared feelings: A parent guide to sexuality education for children, adoloscent and adults who have a mental handicap. Ontario: The Gallan Roeher Institute Press.
Martenson, L. L. (2004). ‘May I?’ about sexuality and love in the new generation with intellectual disability, Journal of Sexual Disability, 22(3), 197-207. doi: 0146-1044/04/0900-0197/0
Millî Eğitim Bakanlığı [Ministry of National Education]. (2013). Gelişim alanları [Development areas]. Ankara: MEB Yayınları.
Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma [Qualitative research]. (S. Turan & M. C. İftar, Çev.). İstanbul: Nobel Yayıncılık. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2009)
Moss, K., & Blaha, R. (2001). Introduction to sexuality education for individuals who are deaf-blind and significantly developmentally delayed. Monmouth, OR: DB-LINK.
Mukaddes, N. M. (2002). Gender identity problems in autistic children. Child: Care, Health and Development, 28(6), 529-532. doi:10.1046/j.1365-2214.2002.00301.x
Öncül, N. (2016). Zihin yetersizliği: Özellikler. H.İ. Diken, H. Bakkaloğlu (Eds). Zihinsel yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu [Mental impairment and autism spectrum disorder] içinde (ss. 26- 52) (1. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Özdemir, E. (2006). Okulöncesi dönem çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının incelenmesi [Investigation of gender stereotypes of preschool children] (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özkan, B. (2009). Okulöncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [An investigation of gender stereotypes of 5-6 year old children in terms of some variables] (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Parchomiuk, M. (2013). Model of intellectual disability and the relationship of attitudes towards the sexuality of persons with an ıntellectual disability. Journal of Sexuality and Disability, 31(2), 125-139. doi: 10.1007/s11195-012-9285-1
Realmuto, G. M., & Ruble, L. A. (1999). Sexual behaviours in autism: Problem of definition and management. Journal of Autism and Developmental Disorders, 29(2), 121-124.
Sayın, T. (2007). Zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynler ile normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlerin 7-15 yaş arası çocuklarının toplumsal cinsiyet rollerine yaklaşım ve görüşlerinin incelenmesi [Parents of children with mentally handicapped children and children with normal development, 7-15 years old children's approach to gender roles and examining their views] (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Strauss, A., & Corbin, J. (1994). Grounded theory methodology. Handbook of Qualitative Research, 17, 273-85.
Sullivan, F., & Bowden, K. (2013). ‘Touching people in relationships’: A qualitative study of close relationships for people with an intellectual disability. Journal of Clinical Nursing, 22(23-24), 3456-3466. doi: 10.1111/jocn.12375
Şahin, S. (2013). Engellilik. S. Yıldırım-Doğru & A. Şükran-Öz (Eds.). Tüm yönleriyle özel bebekler ve çocukların gelişimi ve etkinlik örnekleri [Development of special infants and children in all aspects and examples of activity] içinde (ss. 3-29). Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
Şıvgın, N. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargılarına etkisinin incelenmesi [Investigation of the effects of education activities on gender role of 60-72 month old children in social rape stereotypes in kindergarten] (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şirvanlı-Özen, D. (1992). Annenin çalışma durumu ve ebeveynin benimsediği cinsiyet rolü değişkenlerinin çocuğun cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılarının gelişimi üzerindeki rolleri [The role of mother's working status and the gender role variables adopted by the parent on their role in the development of children's gender characteristics] (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Töret, G., Özdemir, S., Gürel-Selimoğlu, Ö., & Özkubat, U. (2014). Otizmli çocuğa sahip olan ebeveynlerin çocuklarının günlük yaşam özellikleri, günlük oyun etkileşimleri, problem davranışlar ve iletişim stillerine ilişkin görüşleri [Parents who have children with autism, daily life characteristics of their children, daily play interactions, problem behaviors and communication styles, their opinions]. Ege Eğitim Dergisi, 1(15), 1-44. doi: 10.1501/ Ozlegt_ 0000000217
Turan, A. (2002). Sevgi dili konuşan çocuklar [Children speaking love] (1. baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Tuzcuoğlu, N., & Tuzcuoğlu, S. (2004). Çocuğun cinsel eğitimi: Anne ben nasıl doğdum? [Child's sexual education: Mother how I was born?] (2. baskı). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Yağan-Güder, S. (2014). Okulöncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi [Investigation of social gender perceptions of preschool children] (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, M. (2011). Cinsel eğitimde kütüphanelerin rolü [The role of libraries in sexual education]. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 25(1), 8-34.
Yurdakul, R. S. (2012). Çocuk ve cinsellik [Child and sexuality] (2. baskı). İstanbul: Kare Yayınları.
Williams, G. P., & Allard, M. A. (1996). Case study: Cross-gender preoccupations in two male children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 26(6), 635-642. doi: 10.1007/BF02172352