Yasemin KEPENEKCİ KARAMAN, Berrin BAYDIK

Zihin engelliler öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumları

Bu araştırmanın temel amacı, zihin engelliler öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumlarını cinsiyete, sınıf düzeyine, insan hakları ya da çocuk haklarına ilişkin bir ders alma durumuna ve yaşa göre incelemektir. Çalışmanın ikincil amacı, zihin engelliler öğretmen adaylarının anılan tutumlarının, sınıf öğretmeni, okul öncesi öğretmeni ve bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmeni adaylarının tutumlarından farklılaşıp farklılaşmadığını test etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nin Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programı 1. ve 4. sınıflarına devam eden ve araştırmaya katılmaya istekli 85 öğrenci oluşturmuştur. Ayrıca karşılaştırma yapabilmek amacıyla, aynı Fakülte’nin 1. ve 4. Sınıflarına devam eden Sınıf Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi lisans programlarına kayıtlı araştırmaya katılmaya istekli öğrenciler de (202 öğrenci) araştırma grubuna dâhil edilmiştir. Böylece araştırmanın çalışma grubunda toplam 287 öğrenci yer almıştır. Katılımcıların çocuk haklarına ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla daha önce Karaman Kepenekci (2006) tarafından geliştirilen Çocuk Haklarına İlişkin Tutum Ölçeği (ÇHTÖ) kullanılmıştır. Bulgular cinsiyet ve sınıf düzeyinin zihin engelliler öğretmenliği programına kayıtlı öğrencilerin çocuk haklarına ilişkin tutumları üzerinde etkisi olmadığını göstermiştir. Zihin engelliler öğretmenliği programına kayıtlı öğrencilerinden hiçbiri insan hakları ya da çocuk haklarına ilişkin ders almadığı için bu değişkenin tutumlar üzerindeki etkisi incelenememiştir. Zihin engelliler öğretmenliği programına kayıtlı öğrencilerin tutumları ile yaşları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Zihin engelliler öğretmenliği programına kayıtlı öğrencilerin çocuk haklarına ilişkin tutumlarının okul öncesi öğretmeni ve bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmeni adaylarının tutumlarından farklılaşmadığı, bununla birlikte bu grubun tutumlarının sınıf öğretmenliği programına kayıtlı öğrencilerin tutumlarından daha olumsuz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Attitudes of the teacher candidates of mentally handicapped children about children's rights

The main aim of this study is to examine the effects of variables such as gender, grade level, having taken the human rights or the children rights courses and age on the attitudes of teacher candidates of mentally handicapped children toward children rights. The second aim of the study is to determine whether these attitudes differ from those of teacher candidates of elementary school, preschool and computer and instruction technology. The study group was consisted of 85 volunteering freshman and senior students in mentally handicapped children teaching program in the Faculty of Educational Sciences at Ankara University. Also, in order to make comparisons, 202 volunteering freshman and senior students who were enrolled in undergraduate programs in elementary school teaching, preschool teaching and computer and instructional technology education at the same faculty have been included. Therefore, there were total 287 students in the study group in this research. Questionnaire for Measuring Attitudes towards Children’s Rights formerly developed by Karaman Kepenekci (2006) to determine the attitudes of participants toward children's rights was used. The results have shown that gender and grade level had no effect on the attitudes of teacher candidates of mentally handicapped children toward children rights. Since none of the teacher candidates of mentally handicapped children have taken the human rights or the children rights courses, the effect of this variable on their attitudes could not be examined. No significant relation has been found between age and the attitude score of the teacher candidates of mentally handicapped children. It was concluded that the attitudes of teacher candidates of mentally handicapped children were not different from those of teacher candidates of preschool and computer and instruction technology; however, they had more negative attitudes than the teacher candidates of elementary school.

PDF

___

Akyüz, E. (1999). Çocuk hakları ve çocuk hakları eğitimi: Cumhuriyet döneminde eğitim. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Akyüz, E. (2000). Ulusal ve uluslararası hukukta çocuğun haklarının ve güvenliğinin korunması. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Alderson, P. (2000) Young children’s rights: Exploring beliefs, principles and practice. London: Jessica Kingsley Publishers.
Archard, D. (1993) Children rights and childhood. London: Routledge.
Bıyıklı, L. (1997) Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar. Milli Eğitim Dergisi, 136, 30-34.
Bloom, B. S. (1995). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. (Çev. D. A. Özçelik), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Burt, R. A. (1979). Children as victims. In P.A. Vardin, & Brody, (Eds.), Children’s rights, contemporary perspectives. New York: Teachers College Press, Columbia University.
Casas, F., Sapariti, A., González, M., Figuer, C., Rostan, C., Sadurni, M.,Alsinet, C., Gusó, M., Grignoli, D., Mancini, A., Ferucci, F., & Rago, M. (2006). Children’s rights from the point of view of children, their parents and their teachers: A comparative study between Catalonia (Spain) and II Molise (Italy). The International Journal of Children’s Rights, 14, 1-75.
Cooke, P., & Standen, P. J. (2002). Abuse and disabled children: Hidden needs? Child Abuse Review, 11, 1-18.
Covell, K., & Howe, R. B. (1999). The impact of children’s rights education: A Canadian study. The International Journal of Children’s Rights, 7, 171-183.
Crosse, S. B., Kaye, E., & Ratnofsky, A. (1992). A report on the maltreatment of children with disabilities. (Eric Document Reproduction Service No. ED 365 089).
Çağlar, D. (1997) Türkiye’de özel eğitime muhtaç çocuklar. Milli Eğitim Dergisi, 136, 34-38.
Davis, S. M., & Schwartz, M. D. (1987). Children’s rights and the law. Lexington, Massachusetts: Lexington Books, D. C. Heath and Company.
Franklin, B. (2001). New handbook of children’s rights: Comparative policy and practice. London: Routledge.
Freeman, M. (2000). The future of children’s rights. Children & Society, 14, 277-293.
Hallett, C. (2000). Children’s rights. Child Abuse Review, 9, 389-393.
Hammarberg, T. (1997). A school for children with rights. UNICEF.
Harmandar, M. (1997) Türkiye’de özel eğitim. Milli Eğitim Dergisi, 136, 40-41.
Hart, S. N., & Pavlovic, Z. (1991). Children’s rights in education: An historical perspective. School Psychology Review, 20(3), 345-358.
İnan, A. N. (1995). Çocuk hakları sözleşmesi. A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(4), 768-769.
Karaman, Y. (1993). İlkokul öğretmenlerinin gözlemlerine göre çocukların aileleri tarafından istismarı ve ihmali. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Karaman Kepenekci, Y. (2006). A study of university studets’ attitudes towards children’s rights in Turkey. The International Journal of Children’s Rights, 14, 307-319.
Landsdown, G. (1998). Practice and implementation: The rights of disabled children. The International Journal of Children’s Rights, 6, 221-227.
Lansdown, G. (2000). Children’s rights and domestic violence. Child Abuse Review, 9, 416-426.
Littlechild, B. (2000). Children’s rights to be heard in child protection processes – law, policy and practice in England and Wales. Child Abuse Review, 9, 403-415.
Lundy, L., & Kilpatrick, R. (2006). Children’s rights and special educational needs: Findings from research conducted fort he Northern Ireland Commissioner for Children and Young People. Support for Learning, 21(2), 57-63.
Morris, J. (1999). Disabled children, child protection systems and the children act 1989. Child Abuse Review, 8, 91-108.
Oosterhorn, R., & Kendrick, A. (2001). No sign of harm: Issues for disabled children communicating about abuse. Child Abuse Review, 10, 243-253.
Osler, A., & Starkey, H. (1998). Children’s rights and citizenship: Some implications fort he management of schools. The International Journal of Children’s rights, 6, 313-333.
Paul, A., & Cawson, P. (2002). Residential settings: What we know and what we don’t know. Child Abuse Review, 11, 262-281.
Rodham, H. (1979). A legal perspective. In P.A. Vardin, & Brody (Eds.), Children’s rights, contemporary perspectives (21-23). New York: Teachers College Press, Columbia University.
Shumba, A. (2003). Children’s rights in schools: What do teachers know? Child Abuse Review, 12, 251-260.
Sullivan, P. M., & Knutson, J. F. (2000). Maltreatment and disabilities: A population-based epidemiological study. Child Abuse & Neglect, 24(10), 1257-1273.
Wringe, C. A. (1985). Children’s rights: A philosophical study. London: Routledge & Kegan Paul.