Korumacılığın Geleneksel Kent Kültüründen Çıkarması Gereken Dersler
Toplumsal alışkanlıklar, değerler ve inançlar insan davranışları ve toplum yaşamının yanı sıra yerleşik kültürün diğer temel öğelerini de etkilemektedir. Bunların başında kent kültürü ve bu kültürün mimari boyutları gelmektedir. Anlamını büyük ölçüde değerler dünyasından alan toplumsal yaşam felsefesi, kentlerin günlük yaşamını belirli bir kültüre özgü hale getiren mimari ve görsel boyutu da belirlemektedir. Belirli bir mekan ve alanda genişlemeyi ve derinliği gözeten Batı felsefesi ile, derinliği sonsuzlukta arayan Doğu felsefesinin böyle bir eksende farklı bir görsel ve mimari gerçekliğe ulaşmaları kaçınılmaz olmuştur. Paris’i İstanbul’dan, Bursa’yı Parma’dan, Taç Mahal’i Batı bazilikalarından ayıran işte bu eksendir. Osmanlı, geleneksel kültürümüzün karakteristik örneklerine sahip bir dönem olarak bilinir. Gerçekten İstanbul, Bursa, Edirne, Trabzon, Kayseri, Safranbolu, Bağdat, Bosna vs. gibi şehirler ticari hayattan dini hayata kadar günlük yaşamın tüm alanlarında söz konusu farklılığı yansıtmaktadır. Mahalle, sokak ve evler bu farklılığın görünür alanları ve kentlerin gerçek sosyolojik arka planlarıdır. Bu incelemede işte bu alanlar Osmanlı klâsik dönemin örneklerinden hareketle sosyolojik bir analize tabi tutulmakta; özgün örneklerin korunması konusunda bazı öneriler getirilmektedir.
Sociological Background in our Traditional Urban Culture:District, Street and Houses
Social habits, values and beliefs effect the other main elements of sedentary culture besides the human behavior and social life. Urban culture and architectural dimensions are at the top of them. The philosophy of social life which takes the big part of its meaning from the world of values determines both architecture which makes the daily life of cities peculiar to a particular culture and also visual dimension. In this axis, it becames inevitable to reach different visual and architectural reality both for Western philosophy considering deepness and expansion in particular residence and area, and for eastern philosophy searching for deepness at the eternity. This is the axis distinguishing Paris from İstanbul, Bursa from Parma and Taj Mahal from Western Basilicas. Ottomans are known for an era showing the charasteristics of our traditional culture. Actually, cities like İstanbul, Bursa, Edirne, Trabzon, Kayseri, Safranbolu, Baghdad, Bosnia etc. reflect the existing difference in all fields of daily life, from religious to commercial life. Districts, streets and houses are the visible fields of this difference and the sociological background of cities. In this work, these fields are subjected to sociological analysis by acting from the examples of classical period of Ottomans; some suggestions are given for protection of original examples.
___
- “Beyaz Show”, (27 Mart 1998), Sunan Beyazıt Öztürk, Kanal D).
- DEMİREL Ö., /Tuş, M/ Gürbüz, A, (1992). “Osmanlı Anadolu Ailesinde Ev, Eşya ve Giyim Kuşam (XVI-XIX. Yüzyıllar ), Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, C. 2.
- DOĞAN, İsmail, (2000). Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar, İstanbul, Sistem Yayıncılık, 496 + 15 s.
- ----. (1992), “Tanzimat Sonrası Sosyo-Kültürel Değişmeler ve Türk Ailesi”, Ankara: Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yay., C. 1, s. 176- 198.
- ----. Osmanlı Aile Yapısı (2001), Ankara, Yeni Türkiye yayınları, 181+20 s.
- DOĞU, Evin (12. 9. 1999), “Bu Evlerde Hayat Var”, Pazar, s. 20.
- FAROQHİ, Suraıya, (2000). Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, Çev: Neyyir Kalaycıoğlu, 457 s.
- GALANTİ, Avram (1923). “Bursa’nın Fethi ve Mûseviler”, Yeni Mecmua, , S. 9-75, s. 184.
- HALL, Peter (2000). “Urban: Global Conference in Berlin”, Deutschland, No:4, s. 23-30.
- IŞIN, Ekrem: “19.yy’da Modernleşme ve Gündelik Hayat”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türk Ansiklopedisi, 2. C., s. 538-565.
- İSBİR, Eyüp G. (1986). Şehirleşme ve Meseleleri, Ankara, 237 s.
- Mühendis Dr H. Viler, (1923). “Bursa Evleri ve Hanları Hakkında Bir Tetebbû”, Yeni Mecmua, S.9-75, 1 Mayıs, s. 190-191.
- ORTAYLI, İlber (1995). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, 255 s.
- ÖZDEMİR, Rıfat (1986). XIX. Yüz Yılın İlk Yarısında Ankara, 329 s.
- RACZYNSKİ, Edward (1980). 1814’te İstanbul ve Çanakkale’ye Seyahat, 221 s.
- RAYMOND, André (1995). Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, 256 s.
- SULLİVAN R. Gordon/ HARPER V. Michael (1997). Umut Bir Yöntem Olamaz, İstanbul:, Boyner Yay., Çev: A.B. Dicleli, 287 s.
- TABAKOĞLU, Ahmet (1992). “Osmanlı Toplumunda Aile”, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, C.1, , s. 92-96.
- YÜKSEL, Hasan (1992). “Vakfiyelere Göre Osmanlı Toplumunda Aile”, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, içinde s. 497 - 498.
- ZE’EVİ, Dror. Kudüs (2000), 17. Yüz Yılda Bir Osmanlı Sancağında Toplum ve Ekonomi, İstanbul , 237 s.
- ISSN: 1301-3718
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1968
- Yayıncı: ANKARA ÜNİVERSİTESİ (EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ)