Bütün Anadolu'da yaygı n olarak bulunan Boreava orientalis Jaub. et Spach. (Cruciferae) bitkisi, bol miktarda sabit ya ğ içermektedir. Çok kolay yetişen ve bu nedenle gerekti ğinde kolayca ve büyük ölçüde kültürü yapılabilecek bir bitki olduğundan, bu çalışma, meyva ve tohumlardan elde edilecek sabit ya ğın eczacılık yönünden değerlendirilmesi amac ıyla seçildi ve sürdürüldü. MATERYAL ve YÖNTEM Boreava orientalis bitkisi, 1972 ve 1973 temmuz ile 1976 haziran aylarında Ankara—Beypazar ı ve Atatürk Orman Çiftli ği yol kenarlarındaki tarlalardan toplandı . Morfolojik ve anatomik incelemeler için ayrılan taze meyva, tohum ve çiçek örnekleri, 70 °lik etanol içinde sakland ı . Cruciferae familyasını n Dialypetalae alt sınıfinın özelliklerini taşıyan Boreava cinsinin iki türü bulunmaktad ır (1,2). B. orientalis Jaub. et Spach. ve B. aptera Boiss. et Heldr. türleri petallerinin şekli ve meyva büyüklüklerinin farkl ı olması nedeniyle birbirlerinden kolaylıkla ayırdedilebilirler (2). B. orientalis'te petaller spatulat, meyvalar büyük (8-10 mm x 7 mm) ve 4 kanatlı , tepede piramidal ve akut tur. B. aptera' da ise petaller oblong—lanseolat, meyva daha küçük (7 mm x 3 mm) ve kanatsız olup 3 kosta ta şır (2, 3). B. aptera az bulunan, endemik bir türdür, daha çok yüksek yerlerde, Burdur'da ve Antalya'da (Elmal ı ovası , 1050 m) rastlanmıştır (2). Bugün için, bitkinin yabani olarak yaln ızca Türkiye'de yeti ştiği anlaşılmaktadır. B. orientalis bitkisine, 300 m den 1600 m ye kadar, tarlalarda ve yol kenarlarında rastlanır. Istanbul'un doğusu, Bilecik (300 m), Kütahya (Gediz—Çavdarhisar, 1100 m), Afyon (Ac ıgöl, 800-900 m), Antalya (Elmalı), Konya (Çumra, 900 m; Aksaray, 1000 m), Ni ğde (Ulukışla, 1430 m), Ankara (A.O. Çiftli ği, 900 m), Çankırı—Kalecik, Kastamonu (Tosya, Kavakçe şme), Tokat (Artova), Sivas—Kayseri (1400 m), Kayseri ovası (1107 m), Mara ş (Elbistan, 1100 m), Elazığ (Hazar gölü, 850 m), Erzurum'da (Horasan, 1600 m) rastlanm ıştır (2). Kimyasal çalışmalar için, gölgede kurutulup, değirmende toz haline getirilmiş meyva ve tohumlar kullan ıldı . Önce bir düze kimyasal tepkime ile, örnekte bulunabilecek etken maddelerin varlığı araştırıldı . Bu tepkimeler sonucu, Cruciferae familyası için karakteristik olan senevol heterozitlerinin bulunmad ığı anlaşıldı . Yine örneğin kardenolit ve protoalkaloitleri içermedi ği, ancak protein taşıdığı saptandı . Daha sonra yap ılan nitel analizlerle, kuru drogda kuruma kayb ı , kül ve asitte erimeyen kül ile sabit ya ğ miktarları saptandı . Çok miktarda elde edilen sabit ya ğın fiziksel ve kimyasal özelikleri incelendi ve sabit yağı oluşturan yağ asitleri gaz kromatografisi yardımıyla saptandı . Sabunlaşmayan kısmı n içerdiği sterol ise, digitonin ile çöktürme yöntemi uygulanarak ayr ıldıktan sonra asetilli türevi hazırlanıp, ergime noktası tayin edildi. IR spektrumları ve ince tabaka kromatografisi yard ımıyla kesin teşhis yapıldı . Aynı zamanda sabit ya ğın toksik etkileri de araştırıldı

On the fruits and seeds of Boreava orientalis Jaub. et Spach.; which is widely spread all over Anatolia, have been analyzed from morphological and anatomical standpoints. Amounts of loss on drying, ash and acid—insoluble ash, as required by codex and pharmacopeia, have been determined as 5.65 %, 2.83 % and 0.30 %, respectively. Air dried fruits and seeds of B. orientalis have been extracted with petroleum ether (b.p. 40-60°C) and a clear, yellow colored oil, at a proportion of 16.42 % has been obtained. The physical and chemical properties of this oil have been determined. These properties are: d20 = O .9221 , [ oc] 20 --F 0° .1084, n25 1 .4770; acid value 1.34, D D acidity 2.39, saponification value 184.21, ester value 182.87, iodine value 120.64, peroxide value 61.78, thiocyanogen value 81.54, hexabromide value 63.75, total fatty acids 91.33 % and unsaponifiable matter 2.09 %. In order to determine the components of the oil, methyl esters of the fatty acids have been prepared and injected to gas—liquid chro matography. The fatty acids have been determined by using a column filled with 10 % DEGS -I- 2% Epikote. However, stearic and oleic acids in this column have seen as a single peak at the same retention time and for this reason have been separated with 20 % Apiezon L column. According to the chromatograms, the follo wing fatty acids with the shown percentages are found in the oil: heptanoic (0.51 %), caprilic (0.25 %) nonanoic (0.38 %), capric (0.38 %), lauric (0.63 %), miristic (0.38 %), palmitic (6.44 %), stearic (4.41 %), oleic (23.75 %), linoleic (19.82 %), linolenic (25.63 %), arachidic (6. 82 %), and behenic (7.45 %). The unsaponifiable matter contains sterol and this has been precipitated as sterol digitonozid. By means of m.p., IR spectra and thin layer chromatography, it has been determined to be P--sitosterol. Experiments run on mice have proven that the oil has no acute or chronical toxicity.