ANONİM ŞİRKETLERDE PAY SAHİPLERİNİN TASFİYE PAYI ALMA HAKKI*

Bir pay sahipliği hakkı olan tasfiye payı alma hakkı, anonim şirket pay sahiplerinin kâr payı alma hakkından sonraki en önemli mali hakkını oluşturur. Bu hak, şirket sona ermediği sürece talep edilemez. Hakkın alacak hakkına dönüşebilmesi için, şirketin dış tasfiyesinin tamamlanması, pay sahiplerine ödedikleri sermaye bedellerinin iade edilmesi, ayrıca geride bir bakiye değerin kalması ve tasfiye memurlarınca hazırlanan kesin bilançonun genel kurul tarafından onaylanması gerekir. Nispi müktesep hak kategorisinde yer alan bu hakkın, kuruluştan sonra esas sözleşme değişikliği ile ortadan kaldırılabilmesi, ilgili pay sahiplerinin onayı ile mümkündür. Pay üzerinde intifa hakkı kurulmuşsa, tasfiye payı pay sahibine ödenir ancak bu ikame değer üzerinde intifa hakkı sahibinin hakkı devam eder. Şirketin, bedelsiz payların iktisabı dışında, kendi paylarını edinmesi durumunda tasfiye payı mevcut pay sahipleri arasında dağıtılır. Kanuni ya da sona erme öncesinde esas sözleşmesel bağlam koşullarının yerine getirilmediği pay devirleri bakımından, tasfiye payı alma hakkının payını devretmek isteyen pay sahibinde olduğu söylenebilirse de, payların borsada iktisabı bu durumun dışındadır. Esas sözleşme ile tasfiye bakiyesinin, pay sahiplerine dağıtılmaksızın başka şekillerde kullanılmasına karar verilebileceği gibi; imtiyaz ya da intifa senetleri suretiyle hakkın kullanımının sınırlandırılması ya da dağıtım şekli hususunda farklı usullerin benimsenmesi de mümkündür. Haksız alınan tasfiye paylarının iadesinde TTK’da açıklık bulunmadığından sebepsiz zenginleşme hükümlerine gidilmelidir.

SHAREHOLDERS’ RIGHT TO RECEIVE LIQUIDATION SHARES IN JOINT STOCK COMPANIES

The right of receive liquidation shares which is a shareholder right, can be highlighted as one of the most important financial right for the shareholders in the company; however, this right cannot be demanded unless the company expires. In order to transform this right into a right to claim; first, the external liquidation of the company must be completed; second, the amounts of capital that is paid by shareholders must be paid back to all shareholders in the company; third, a price balance should remain as a residuary balance on the accounts of the company; and fourth, the final balance sheet prepared by the liquidators should be approved by the general assembly of the company. If the right of usufruct is established on a share, the liquidation share shall be paid to the shareholders; however, the usufruct holder’s right on the replacement value shall continue. With the articles of association, it may be determined to use the liquidation balance within the diﬀerent options without distribution of it to the shareholders; it is also possible to restrict the exercise of the right by means of privilege or dividend shares, or to adopt diﬀerent procedures in terms of distribution manner. Since the provisions of TCC about returning of unfairly received liquidation shares is not clear, the unjust enrichment provisions must be applied.

PDF

___

AKDAĞ GÜNEY, Necla: Anon m Ş rketlerde Kuruluş, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2014.
AKIN, Murat Yusuf: Anon m Ortaklıkta Bağlı Nama Yazılı H sseler, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2014.
AL KILIÇ, Şengül: Anon m Ş rketlerde Tasf yeden Dönme, Adalet Yayınev , Ankara, 2017 [AL KILIÇ, (2017)].
AL KILIÇ, Şengül: Türk T caret Kanunu Tasarısına Göre T caret rketler n n B rleşmes , Beta Yayınları, İstanbul, 2009 [AL KILIÇ, (2009)].
ALTAŞ, Soner: Türk T caret Kanunu’na Göre Anon m Ş rketler, 7. Bası, Seçk n Yayınları, Ankara, 2016.
ANSAY, Tuğrul: Anon m Ş rketler Hukuku Dersler , 6. Bası, Banka ve T caret Hukuku Araştırma Enst tüsü Yayınları, Ankara, 1982.
ARSLANLI, Hal l: Anon m Ş rketler: IV. Kısım Anon m Ş rket n Hesapları- V. Kısım Anon m Ş rket n İnf sahı ve Tasf yes , Fakülteler Matbaası, Ankara, 1961.
AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrett n/ÖZDAMAR, Mehmet: Ş rketler Hukuku Genel Esaslar, Yetk n Yayınları, Ankara, 2019.
AYHAN, Rıza: “Anon m Ş rketlerde Haksız ve Kötün yetle Alınan Kâr ve Kazanç Paylarının İades ”, Anon m Ş rketlerde B reysel ve Azınlık Pay Sah b Hakları (Ed tör: Ulusoy, Erol), Gen şlet lm ş ve Gözden Geç r lm ş 2. Baskı, B lge Yayınev , Ankara, 2016.
AYTULUN, Met n/TOROSLU, M. Vefa: Anon m Ş rketlerde Tasf ye, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2014.
BACHMANN, Gregor (Ed tör: SPINDLER, Gerald/STILZ, Eberhard): Akt engesetz, 2. Auflage, C.H. Beck Verlag, München, 2007.
BAHTİYAR, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, Beta Yayınları, Güncellenm ş 13. Bası, İstanbul, 2019.
BARIN, Taylan: “Bankalarda Unutulan Mevduat ve Sair Kıymetlerin Zamanaşımına Uğramasının Hukukun Genel İlkelerine ve Anayasa’ya Aykırılığı”, Türk ye Barolar B rl ğ Derg s , 2016, S. 122, s. 73-98.
BİLGİLİ, Fat h/DEMİRKAPI, Ertan: Ş rketler Hukuku Dersler , 5. Bası, Bursa, 2017.
BOZKURT, Tamer: “Bankacılık Kanunu’nun 62. Maddesinin Hukuki Niteliği, Uygulama Alanı ve Mülkiyet ve Miras Hakkı Yönünden Anayasaya Aykırılığı Sorunu”, T caret ve F kr Mülk yet Hukuku Derg s (TFM), 2017, 3(1), s. 23-46 [BOZKURT, (2017)].
BOZKURT, Tamer: Anon m Ş rketlerde Pay Devr n n Sınırlandırılması (Bağlam), On k Levha Yayınları, İstanbul, 2016 [BOZKURT, (2016)].
BÖCKLI, Peter: Schwe zer Akt enrecht, 4. völl g überarbe tete und erwe terte Auflage, Schulthess Jur st sche Med en AG, 2009.
BUDLIGER, Hansjörg: Das Recht Des Akt onärs auf Ante l am L qu dat onsergebn s, Jur s Verlag, Zür ch, 1954.
BÜRGI, Wolfhart F./NORDMANN-ZIMMERMANN, U.; Kommentar zum Schwe zer schen Z v lgesetzbuch, 5. Band Obl gat onenrecht, 5. Te l D e Akt engesellschaft und D e Kommand takt engesellschaft, Schullthess Polygraph scher Verlag, Zür ch, 1979.
ÇEKER, Mustafa: Hukuk Yönüyle Banka Mevduatı, Karahan K tabev , Adana, 2004.
ÇEVİK, Orhan: Anon m Ş rketler Dördüncü K tap: Hesaplar-Tasf ye, Şahs Yayın, Ankara.
DOĞANAY, İsma l: Türk T caret Kanunu Şerh , C. 2, Beta Yayınev , İstanbul, 2004.
DOMANİÇ, Hayr : Anon m Ş rketler Hukuku ve Uygulaması TTK Şerh II, Temel Yayınları, İstanbul, 1988.
ERDEM, Nur : “6102 sayılı “Yeni” TTK’ya Göre Anonim Ortaklık Pay Sahiplerinin “Müktesep (Kazanılmış) Hakları”, REGESTA, C. 2, S. 1, 2012/1, s. 29-44.
FORSTMOSER, Peter/MEIER-HAYOZ, Arthur/NOBEL, Peter: Schwe zer sches Akt enrecht, Verlag Stämpl e+C e AG., Bern, 1996.
FÜLLER, Thomas (Ed tör: BÜRGERS, Tob as/KÖRBER, Torsten): He delberger Kommentar zum Akt engesetz, C.F. Müller Verlag, He delberg, 2008.
HEBERLEIN, Robert: D e Kompetenzaussche dung be der Akt engesellschaft n L qu dat on, R. Keller Ofsetdruck, Zür ch, 1969.
HÜFFER, Uwe (Ed tör: GOETTE, Wulf/HABERSACK, Math as/KALSS, Susanne): Münchener Kommentar zum Akt engesetz, Band 4 (§ 179-277), 3. Auflage, Verlag C.H.Beck/Verlag Franz Vahlen, München, 2011.
İMREGÜN, Oğuz: Anon m Ortaklıklar, Yasa Yayınları, 4. Bası, İstanbul, 1989.
İZMİRLİ, Yad gâr: Türk T caret Kanunu’na göre Tasf ye Memurlarının Görev Yetk ve Sorumlulukları, Gaz K tabev , Ankara, 2001.
KARAMAN COŞGUN, Özlem: Anon m Ş rket n Tasf yes , Adalet Yayınev , Ankara, 2015.
KARASU, Rauf: “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Nama Yazılı Payların Devrinin Sınırlandırılması”, Gaz Ün vers tes Hukuk Fakültes Derg s , 2008, C. XII, S. 1-2, s. 127-147 [KARASU, (2008)].
KARASU, Rauf: Türk rketlerde Emred c [KARASU, (2008)]. T caret Kanunu Tasarısına Göre Anon m Hükümler İlkes , Yetk n Yayınları, Ankara, 2009
KAYA, Arslan: “Müktesep Haklar”, Makaleler m - I, Beta Yayınları, İstanbul 2012, s. 69-73.
KENDİGELEN, Abuzer: Anon m Ortaklık Payı Üzer nde İnt fa Hakkı, Beta Yayınev , İstanbul, 1994.
KERVANKIRAN, Emrullah: Anon m Ş rketler n Tasf yes , Seçk n Yayınları, Ankara, 2015.
KIRCA, İsma l/ŞEHRİALİ ÇELİK, Feyzan Hayal/MANAVGAT, Çağlar: Anon m Ş rketler Hukuku, C lt 2/2, Banka ve T caret Hukuku Araştırma Enst tüsü Yayınları, Ankara, 2016.
KONURALP, Haluk: “Bankanın Tasarruf Mevduatının Hukuki Niteliği”, Ankara Barosu Derg s , 1980, S. 1, s. 14-23.
KRAFT, Alfons (Ed tör: ZÖLLNER, Wolfgang): Kölner Kommentar zum Akt engesetz, Band 5/3, §§ 262-290 AktG, 2. Auflage, Carl Heymanns Verlag KG, München, 2004.
LEHMANN, Karl: Das Recht der Akt engesellschaften, Band 2, Sc ent a Verlag Aalen, Berl n, 1964.
MAURER, Franco: Das Recht auf den L qu dat onsante l be der Akt engesellschaft, Inaugural-D ssertat on, Bern, 1951.
MOROĞLU, Erdoğan: 6102 sayılı Türk T caret Kanunu Değerlend rme ve Öner ler, On k Levha Yayınları, 8. Baskı, İstanbul, 2016 [MOROĞLU, (2016)].
MOROĞLU, Erdoğan: Anon m Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, On k Levha Yayınları, Güncellenm ş ve Gen şlet lm ş 8. Baskı, İstanbul, 2017 [MOROĞLU, (2017)].
NARBAY, Şafak: “6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Ortaklıkta Pay ve Pay Senetlerinin Devri”, Erz ncan Ün vers tes Hukuk Fakültes Derg s , C. XVI, S. 3-4 (2012), s. 201-251 [NARBAY, (2012)].
NARBAY, Şafak: Anon m Ortaklıkta Pay Defter , Seçk n Yayınları, Ankara 2003 [NARBAY, (2003)].
NEUHAUS, Markus R./BLÄTTER, Jörg (Ed tör: HONSELL, He nr ch/VOGT,
Ned m Peter/WATTER, Rolf): Basler Kommentar, Obl gat onenrecht-
II, 4. Auflage, Helb ng L ctenhahn Verlag, Basel, 2012.
OERTLE, Matth as/du PASQUIER, Shelby (Ed tör: HONSELL, He nr ch/ VOGT, Ned m Peter/WATTER, Rolf): Basler Kommentar, Obl gat onenrecht II, 4. Auflage, Helb ng L ctenhahn Verlag, Basel, 2012.
OKUCU TAFTALI, İpek: 6102 Sayılı Türk T caret Kanunu Uyarınca Anon m Ş rketlerde İmt yaz, On k Levha Yayınları, İstanbul, 2018.
OTT, Wolfgang (Ed tör: WACHTER, Notar Thomas): AktG Kommentar zum Akt engesetz, RWS Verlag Kommun kat onsforum GmbH, Köln, 2012.
ÖZKORKUT, Korkut: “Anayasa Mahkeme’sinin Kaydi Sisteme İlişkin Sermaye Piyasası Kanunu’nun m. 13/4 Hükmü Hakkındaki İptal Kararının Düşündürdükleri”, Banka ve T caret Hukuku Araştırma Enst tüsü 60. Yıl Armağanı, Banka ve T caret Hukuku Araştırma Enst tüsü Türk ye İş Bankası Yayınları, Ankara, 2015, s. 245- 271.
PIRRINGER, Anton: D e Gesellschaft n der L qu dat on – E n Vergle ch zw schen österre ch schem und br t schem Gesellschaftsrecht, W en, 2012, D ssertat on.
PULAŞLI, Hasan: Ş rketler Hukuku Şerh , C. II, Tamamen Yen lenm ş ve Gen şlet lm ş 3. Bası, Adalet Yayınev , Ankara, 2018 (PULAŞLI, C. II).
PULAŞLI, Hasan: Ş rketler Hukuku Şerh , C. I, Tamamen Yen lenm ş ve Gen şlet lm ş 3. Bası, Adalet Yayınev , Ankara, 2018 (PULAŞLI, C. I).
REİSOĞLU, Seza: Bankacılık Kanunu Şerh , C. I, Yaklaşım Yayınları, Ankara, 2007.
RIEK, Ran er: Das L qu dat onsstad um be der AG, D ssertat on, Zür ch, 2003.
RIESENHUBER, Karl (Ed tör: SCHMIDT, Karsten/LUTTER, Marcus): Akt engesetz Kommentar, Band 2, 2. Auflage, Verlag Dr. Otto Schm dt, Köln, 2010.
RÜZGÂR, Yurdagül: “Mevzuat, Yargıtay Kararlar ve Doktrin Işığında Mevduatta Zamanaşımının Değerlendirilmesi Mevduatın İade Edilmemesinin Hukuki Sonuçları”, Bankacılar Derg s , Aralık 2007, S. 63, s. 71-96.
SCHLUEP, Walter René: D e wohlerworbenen Rechte des Akt onärs und hr Schutz nach schwe zer schem Recht, Polygraph scher Verlag AG, Zür ch und St. Gallen, 1955.
SEVİ, Al Murat: Anon m Ortaklıkta Payın Devr , Seçk n Yayınları, 3. Bası, Ankara, 2014.
STÄUBLI, Chr stoph (Ed tör: HONSELL, He nr ch/ VOGT, Ned m Peter/ WATTER, Rolf): Basler Kommentar, Obl gat onenrecht-II, 4. Auflage, Helb ng L ctenhahn Verlag, Basel, 2012.
ŞENER, Oruç Ham : Anon m Ortaklıkta Ek Tasf ye, Adalet Yayınları, Ankara, 2015 [ŞENER, (2015)].
ŞENER, Oruç Ham : Teor k ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku, 3. Bası, Seçk n Yayınları, Ankara, 2017 [ŞENER, (2017)].
ŞİT İMAMOĞLU, Başak: “Mevduatta Zamanaşımı”, Banka ve T caret Hukuku Derg s , Ankara, 2015, C. XXXI, S. 1, s. 163-186.
TEKİL, Fah man: Anon m Ş rketler Hukuku, Alkım Yayınları, 2. Bası, İstanbul, 1998.
TEKİNALP, Ünal/POROY, Reha/ÇAMOĞLU, Ers n: Ortaklıklar Hukuku II, Yen den Yazılmış 13. Bası, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2017 [TEKİNALP/POROY/ÇAMOĞLU), (2017)].
TEKİNALP, Ünal/POROY, Reha/ÇAMOĞLU, Ers n: Ortaklıklar Hukuku I, Güncellenm ş Yen den Yazılmış 14. Bası, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2019 [TEKİNALP/POROY/ÇAMOĞLU), (2019)].
TEKİNALP, Ünal/POROY, Reha/ÇAMOĞLU, Ers n: Ortaklıklar Hukuku, 2. C lt, 2. Bası, F l z K tabev , İstanbul, 1976 [TEKİNALP/POROY/ ÇAMOĞLU), (1976)].
TEKİNALP, Ünal/POROY, Reha/ÇAMOĞLU, Ers n: Ortaklıklar ve Kooperat f Hukuku, 10. Tıpkı Basım, Arıkan Yayınları, İstanbul, 2005 [TEKİNALP/POROY/ÇAMOĞLU), (2005)].
TEKİNALP, Ünal: Anon m Ortaklıkta Yen Bağlam S stem n n Esasları (Pay Defter Hukuku İle), Vedat K tapçılık, İstanbul, 2012 [TEKİNALP, (2012)].
TEKİNALP, Ünal: Sermaye Ortaklıklarının Yen Hukuku, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2015 [TEKİNALP, (2015)].
TEOMAN, Ömer: Anon m Ortaklıkta İnt fa Senetler , İstanbul Ün vers tes K tabev Yayınları, İstanbul, 1978.
TÜRK, H kmet Sam : T caret Ortaklıklarının B rleşmes , Banka ve T caret Hukuku Araştırma Enst tüsü Yayınları, Ankara, 1986.
UYSAL, Esra: Anon m Ortaklıklarda İmt yazlı Paylar, On k Levha Yayınları, İstanbul, 2016.
UZEL, Necdet: Anon m Ortaklıkta Esas Sözleşmesel Bağlam, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2013.
von STEIGER, Fr tz: das Recht der Akt engesellschaft n der Schwe z, Polygraph scher Verlag AG, 4. Auflage, Zür ch, 1970.
WETTENSCHWILER, Suzanne: D e st lle L qu dat on derAkt engesellschaft m Vergle ch m t dem gesetzl chen L qu dat onsverfahren, Schulthess Polygraph scher Verlag, Zür ch, 1982.
WIEDEMANN, Herbert: Akt engesetz Groβkommentar, Dr tter Band, 179-290, 3. neu bearbe tete Auflage, De Gruyter Nerl n Verlag, Berl n - New York, Berl n, 1973.
YASAMAN, Hamd : Anon m Ortaklıkların B rleşmes , Ankara, 1987.
YILDIZ, Şükrü/ÖZBAY, İbrah m: “Bağlı Nama Yazılı Payların TTK m. 418/4’de Yazılı Sebeplerle Kazanılmasında Yönetim Kurulu Üyeleri ile Pay Sahiplerine Tanınan Gerçek Değerden Satın Alma Hakkı”, Makaleler m 1988-2007, Yetk n Yayınları, Ankara, 2008, s. 503-529.
YILDIZ, Şükrü: Anon m Ortaklıkta Pay Sah pler Açısından Eş t İşlem İlkes , Seçk n Yayınları, Ankara, 2004.