1982 Anayasası’nın İnsan Hakları Anlayışının Uluslararası Belgeler ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Değerlendirilmesi

1982 Anayasası’nın 2. maddesinde Cumhuriyetin özellikleri arasında “insan haklarına saygılı devlet anlayışı” yer alırken, aynı konu, 1961 Anayasası’nda “insan haklarına dayanan devlet” şeklinde düzenlenmekteydi. Öğretide ve yargı kararlarında insan haklarına saygılı olmakla, insan haklarına dayalı olmak arasındaki kavram farklılığının, büyük bir yaklaşım ve anlam farklılığı oluşturup oluşturmadığı yoğun tartışmalara konu olmuştur. Günümüzde özellikle Anayasa Mahkemesi’nin yerleşik içtihatları sonrasında, bu tartışmanın anlamsızlığı ortaya çıkmıştır. Makalede bu tartışma, uluslararası belgelerdeki düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesi kararları ışığında ele alınmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Anayasa, İnsan Hakları, Anayasa Mahkemesi, Uluslararası Sözleşmeler.

While the phrase «the State... respecting human rights » is laid down in the Article 2 of the Constitution of 1982, as one of the characteristics of the Republic, the Constitution of 1961 preferred instead the phrase « the State... based on human rights » as one of the characteristics of the Republic. The question of whether in fact there exists a great deal of difference between the two phrases in terms both of meaning and of the framer’s intent posed a heated debate both among the scholars and the judiciary in Turkey until the recent decisions of the Constitutional Court. Today, it may be said that this debate has lost its attractiveness, and is over especially after some of the judgments of the Constitutional Court. Thus, the objective of this paper is to analyze the subject in the light of the judgments of the Constitutional Court and of the international human rights instruments

Keywords:

Constitution, Human Rights, Constitutional Court, International Conventions,

PDF

___

Çağlar, Bakır. Anayasa Yargısı, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Demokra- si, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesinin 28. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunu- lan Bildiriler”, Ankara, 1990.
Dal, Kemal. Türk Esas Teşkilat Hukuku, Bilim Yayınları, Ankara 1986.
Esen, Bülent Nuri. Anayasanın Anayasa Mahkemesince Yorumlanışı, A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları No:301, Ankara1972.
Gemalmaz, Mehmet Semih. Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş 6. Bası, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2007.
Gören, Zafer. Anayasa ve Sorumluluk, Ankara 1992.
Gözler, Kemal. Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitapevi, Bursa 2000.
Gözübüyük, Şeref. Anayasa Hukuku, Turhan Kitapevi, Ankara 2002.
Kili, Suna. Temel Hak ve Özgürlükler Yönünden 1961 ve 1982 Anayasala- rı, Anayasa Yargısı, Ankara 1984.
Kuzu, Burhan. 1982 Anayasasının Temel Nitelikleri ve Getirdiği Yenilik- ler, Filiz Kitapevi, İstanbul 1990.
Kuzu, Burhan. Türk Anaysa Metinleri ve İlgili Mevzuat, Filiz Kitapevi, İstanbul 1997.
MAHONEY, Jack. The Challenge of Human Rights: Their Origin, Deve- lopment, and SigniŞ cance, Blackwell Publishing, UK 2007.
MORSINK, Johannes. Universal Declaration of Human Rights, University of Pennsylvania Press, USA, 1999.
Ovey, Clare & White, Robin C.A. European Convention on Human Rights, Third Edition, Oxford University Press, USA, 2002.
Özsoy, Şule. “1982 Anayasasında İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi”, Oğuz İmregün’e Armağan, İHFD., İstanbul 1998.
Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş 9. Baskı, An- kara 2009.
Sosysal, Mümtaz. İnsan Hakları Açısından Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği, Anayasa Yargısı, Ankara 1987, C.3, s. 47
Soysal, Mümtaz. 100 Soruda Anayasanın Anlamı, İstanbul 1997.
STEINER/ALSTON. International Human Rights in Context, Second Ed., 2000 United Kingdom.
Şahin, Kemal. İnsan Hakları ve Özgürlük Boyutuyla İfade Özgürlüğü Gerekçeleri ve Sınırları, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2009.
Tanör, Bülent. Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, İstanbul 1994.
Tanör, Bülent. İki Anayasa, İstanbul 1991.
Yüzbaşıoğlu, Necmi. Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloku, İstan- bul 1993.